ผลต่างระหว่างรุ่นของ "แคว้นมคธ"
ล Bot: Migrating 34 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q234009 (translate me) ป้ายระบุ: ลบลิงก์ข้ามภาษา |
ล สังคายนาวิกิพีเดียไทย ๒ +เก็บกวาด |
||
บรรทัด 1: | บรรทัด 1: | ||
⚫ | |||
{{รอการตรวจสอบ}} |
|||
[[ไฟล์:Ancient india.png|right|thumb| |
[[ไฟล์:Ancient india.png|right|thumb|250px|แผนที่[[เอเชียใต้]] แสดงภาพแคว้นอินเดียโบราณทั้ง 16 แห่ง ซึ่งเรียกรวมกันว่า[[มหาชนบท]]]] |
||
'''แคว้นมคธ''' ([[บาลี]]/[[สันสกฤต]]: मगध ''มะคะธะ'') เป็นชื่อแคว้นหนึ่งในจำนวน 16 แคว้นใหญ่ใน[[ชมพูทวีป]]สมัย[[พุทธกาล]] มีเมืองหลวงชื่อ[[ราชคฤห์]] พระราชาที่ปกครองแคว้นมคธสมัยพุทธกาลคือ[[พระเจ้าพิมพิสาร]] ต่อจากนั้นคือ[[พระเจ้าอชาตศัตรู]]ผู้เป็นพระราชโอรส |
'''แคว้นมคธ''' ([[บาลี]]/[[สันสกฤต]]: मगध ''มะคะธะ'') เป็นชื่อแคว้นหนึ่งในจำนวน 16 แคว้นใหญ่ใน[[ชมพูทวีป]]สมัย[[พุทธกาล]] มีเมืองหลวงชื่อ[[ราชคฤห์]] พระราชาที่ปกครองแคว้นมคธสมัยพุทธกาลคือ[[พระเจ้าพิมพิสาร]] ต่อจากนั้นคือ[[พระเจ้าอชาตศัตรู]]ผู้เป็นพระราชโอรส |
||
แคว้นมคธเป็นแคว้นที่พระพุทธเจ้าทรงเลือกประดิษฐานพระพุทธศาสนาเป็นแห่งแรกเพราะเป็นแคว้นใหญ่ และทรงรับสวน[[เวฬุวัน]]นอกเมืองราชคฤห์เป็น[[อาราม]]แห่งแรกในพระพุทธศาสนา |
|||
มคธเป็นชื่อของภาษาด้วยคือ[[ภาษามคธ]] อันเป็นภาษาที่พระพุทธเจ้าทรงเลือกใช้ในการประกาศพระศาสนา ซึ่งต่อมาเรียกว่า[[ภาษาบาลี]] เพราะเป็นภาษาที่รักษาพระพุทธศาสนาเข้าไว้ |
|||
==ประวัติศาสตร์มคธ== |
== ประวัติศาสตร์มคธ == |
||
ราชอาณาจักรมคธถือเป็นอาณาจักรที่มีอำนาจมากที่สุดในชมพูทวีป ปกครองด้วยระบอบสมบูรณายาสิทธิราชย์ ถือกำเนิดขึ้นไล่เลี่ยกับการกำเนิดของมหาชนบท 16 แคว้น มีเมืองหลวงครั้งแรกชื่อ[[ราชคฤห์]] ต่อมาพระเจ้าอชาตศัตรูจึงย้ายเมืองหลวงไปยังปาฏลีบุตร ([[ปัฏนะ]]) ริมฝั่งแม่น้ำคงคา มคธได้ผ่านการรัฐประหารเปลี่ยนแปลงขั้วอำนาจมาหลายครั้ง ไม่ว่าจะมาจากอำมาตย์สุสุนาค มหาโจรนันทะ จันทรคุปต์ พราหมณ์ปุษยมิตร ฯลฯ แคว้นมคธได้สิ้นสุดลงในปี [[พ.ศ. 516]] กลายเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอันธระ ต่อมา ประมาณปลายพุทธศตวรรษที่ 9 ราชอาณาจักรมคธก็ฟื้นคืนชีพอีกครั้งในนามของ[[ราชวงศ์คุปตะ]] อันเป็นยุคคลาสสิกของอินเดีย ราชอาณาจักรมคธในยุคนี้ก็อยู่สืบต่อมา แต่มิใช่ศูนย์อำนาจอีกหลังคุปตะล่มสลาย จนกองทัพมุสลิมเติร์กเข้ายึดอินเดียเหนือได้ทั้งหมด จึงเป็นจุดสิ้นสุดที่แท้จริงของราชอาณาจักรมคธ |
ราชอาณาจักรมคธถือเป็นอาณาจักรที่มีอำนาจมากที่สุดในชมพูทวีป ปกครองด้วยระบอบสมบูรณายาสิทธิราชย์ ถือกำเนิดขึ้นไล่เลี่ยกับการกำเนิดของมหาชนบท 16 แคว้น มีเมืองหลวงครั้งแรกชื่อ[[ราชคฤห์]] ต่อมาพระเจ้าอชาตศัตรูจึงย้ายเมืองหลวงไปยังปาฏลีบุตร ([[ปัฏนะ]]) ริมฝั่งแม่น้ำคงคา มคธได้ผ่านการรัฐประหารเปลี่ยนแปลงขั้วอำนาจมาหลายครั้ง ไม่ว่าจะมาจากอำมาตย์สุสุนาค มหาโจรนันทะ จันทรคุปต์ พราหมณ์ปุษยมิตร ฯลฯ แคว้นมคธได้สิ้นสุดลงในปี [[พ.ศ. 516]] กลายเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอันธระ ต่อมา ประมาณปลายพุทธศตวรรษที่ 9 ราชอาณาจักรมคธก็ฟื้นคืนชีพอีกครั้งในนามของ[[ราชวงศ์คุปตะ]] อันเป็นยุคคลาสสิกของอินเดีย ราชอาณาจักรมคธในยุคนี้ก็อยู่สืบต่อมา แต่มิใช่ศูนย์อำนาจอีกหลังคุปตะล่มสลาย จนกองทัพมุสลิมเติร์กเข้ายึดอินเดียเหนือได้ทั้งหมด จึงเป็นจุดสิ้นสุดที่แท้จริงของราชอาณาจักรมคธ |
||
==รายพระนามกษัตริย์แห่งแคว้นมคธ== |
== รายพระนามกษัตริย์แห่งแคว้นมคธ == |
||
⚫ | |||
กษัตริย์แห่งแคว้นมคธเท่าที่มีหลักฐานแน่นอน แบ่งออกเป็น 7 ราชวงศ์ ดังนี้ |
กษัตริย์แห่งแคว้นมคธเท่าที่มีหลักฐานแน่นอน แบ่งออกเป็น 7 ราชวงศ์ ดังนี้ |
||
===ราชวงศ์หารยังกะ=== |
=== ราชวงศ์หารยังกะ === |
||
# พระเจ้าภาติกะ |
# พระเจ้าภาติกะ |
||
# [[พระเจ้าพิมพิสาร]] |
# [[พระเจ้าพิมพิสาร]] |
||
บรรทัด 26: | บรรทัด 25: | ||
การสิ้นสุดของราชวงศ์หารยังกะ เกิดจากอำมาตย์สุสุนาคเห็นว่า ราชวงศ์หารยังกะเป็นราชวงศ์ปิตุฆาตโดยตลอด จึงทำรัฐประหารเพื่อมิให้เป็นเสนียดแก่อาณาจักรอีก |
การสิ้นสุดของราชวงศ์หารยังกะ เกิดจากอำมาตย์สุสุนาคเห็นว่า ราชวงศ์หารยังกะเป็นราชวงศ์ปิตุฆาตโดยตลอด จึงทำรัฐประหารเพื่อมิให้เป็นเสนียดแก่อาณาจักรอีก |
||
=== |
=== ราชวงศ์สุสุนาค === |
||
ตั้งโดยขุนนางชื่อสุสุนาค |
ตั้งโดยขุนนางชื่อสุสุนาค |
||
# พระเจ้าสุสุนาค |
# พระเจ้าสุสุนาค |
||
บรรทัด 34: | บรรทัด 33: | ||
การสิ้นสุดของราชวงศ์สุสุนาค เกิดจากมหาโจรนันทะก่อรัฐประหาร |
การสิ้นสุดของราชวงศ์สุสุนาค เกิดจากมหาโจรนันทะก่อรัฐประหาร |
||
=== |
=== ราชวงศ์นันทะ === |
||
ตั้งโดยมหาโจรชื่อนันทะ |
ตั้งโดยมหาโจรชื่อนันทะ |
||
# พระเจ้ามหาปัทมานันทะ |
# พระเจ้ามหาปัทมานันทะ |
||
บรรทัด 51: | บรรทัด 50: | ||
การสิ้นสุดของราชวงศ์นันทะ เกิดจากการทำรัฐประหารของจันทรคุปต์ ภายใต้การวางแผนของพราหมณ์จาณักยะ ซึ่งไม่พอใจราชสำนักปาฏลีบุตรในขณะนั้น |
การสิ้นสุดของราชวงศ์นันทะ เกิดจากการทำรัฐประหารของจันทรคุปต์ ภายใต้การวางแผนของพราหมณ์จาณักยะ ซึ่งไม่พอใจราชสำนักปาฏลีบุตรในขณะนั้น |
||
=== |
=== ราชวงศ์เมาริยะ === |
||
ตั้งโดยจันทรคุปต์ |
ตั้งโดยจันทรคุปต์ |
||
# [[พระเจ้าจันทรคุปต์]] |
# [[พระเจ้าจันทรคุปต์]] |
||
บรรทัด 65: | บรรทัด 64: | ||
การสิ้นสุดของราชวงศ์เมาริยะ มาจากการทำรัฐประหารของพราหมณ์ปุษยมิตร ซึ่งนับเป็นผลกระทบจากนโยบายของพระเจ้าอโศกมหาราชที่ส่งผลกระทบต่อพราหมณ์โดยตรง เมื่อราชวงศ์อ่อนแอ กลุ่มอำนาจพราหมณ์จึงเข้าทำรัฐประหาร และกวาดล้างพระพุทธศาสนาในมคธครั้งใหญ่ในเวลาต่อมา |
การสิ้นสุดของราชวงศ์เมาริยะ มาจากการทำรัฐประหารของพราหมณ์ปุษยมิตร ซึ่งนับเป็นผลกระทบจากนโยบายของพระเจ้าอโศกมหาราชที่ส่งผลกระทบต่อพราหมณ์โดยตรง เมื่อราชวงศ์อ่อนแอ กลุ่มอำนาจพราหมณ์จึงเข้าทำรัฐประหาร และกวาดล้างพระพุทธศาสนาในมคธครั้งใหญ่ในเวลาต่อมา |
||
=== |
=== ราชวงศ์สุงคะ === |
||
ตั้งโดยพราหมณ์ชื่อปุษยมิตร |
ตั้งโดยพราหมณ์ชื่อปุษยมิตร |
||
# พระเจ้าปุษยมิตร |
# พระเจ้าปุษยมิตร |
||
บรรทัด 78: | บรรทัด 77: | ||
# พระเจ้าเทวภูติ |
# พระเจ้าเทวภูติ |
||
=== |
=== ราชวงศ์กานวะ === |
||
# พระเจ้าวาสุเทวะ |
# พระเจ้าวาสุเทวะ |
||
# พระเจ้าภูมิมิตร |
# พระเจ้าภูมิมิตร |
||
บรรทัด 86: | บรรทัด 85: | ||
หลังจากนั้น ปี [[พ.ศ. 516]] พระเจ้าศรีมุขะแห่งอันธระยึดแคว้นมคธได้เป็นอันว่าแคว้นมคธได้ล่มสลายลงเป็นครั้งแรก ก่อนจะฟื้นอีกครั้งใน[[ราชวงศ์คุปตะ]] |
หลังจากนั้น ปี [[พ.ศ. 516]] พระเจ้าศรีมุขะแห่งอันธระยึดแคว้นมคธได้เป็นอันว่าแคว้นมคธได้ล่มสลายลงเป็นครั้งแรก ก่อนจะฟื้นอีกครั้งใน[[ราชวงศ์คุปตะ]] |
||
==อ้างอิง== |
== อ้างอิง == |
||
{{รายการอ้างอิง}} |
|||
⚫ | |||
{{เริ่มอ้างอิง}} |
|||
⚫ | |||
{{จบอ้างอิง}} |
|||
{{ราชอาณาจักรยุคกลางของอินเดีย}} |
{{ราชอาณาจักรยุคกลางของอินเดีย}} |
||
บรรทัด 93: | บรรทัด 95: | ||
{{จักรวรรดิ}} |
{{จักรวรรดิ}} |
||
[[หมวดหมู่:เมืองสำคัญทางศาสนาพุทธ |
[[หมวดหมู่:เมืองสำคัญทางศาสนาพุทธ]] |
||
[[หมวดหมู่:ประเทศอินเดีย |
[[หมวดหมู่:ประเทศอินเดีย]] |
||
[[หมวดหมู่:อภิธานศัพท์ศาสนาพุทธ |
[[หมวดหมู่:อภิธานศัพท์ศาสนาพุทธ]] |
||
[[หมวดหมู่:รัฐพิหาร]] |
[[หมวดหมู่:รัฐพิหาร]] |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 08:06, 28 มิถุนายน 2556
ส่วนหนึ่งของชุดบทความ |
ศาสนาพุทธ |
---|
แคว้นมคธ (บาลี/สันสกฤต: मगध มะคะธะ) เป็นชื่อแคว้นหนึ่งในจำนวน 16 แคว้นใหญ่ในชมพูทวีปสมัยพุทธกาล มีเมืองหลวงชื่อราชคฤห์ พระราชาที่ปกครองแคว้นมคธสมัยพุทธกาลคือพระเจ้าพิมพิสาร ต่อจากนั้นคือพระเจ้าอชาตศัตรูผู้เป็นพระราชโอรส
แคว้นมคธเป็นแคว้นที่พระพุทธเจ้าทรงเลือกประดิษฐานพระพุทธศาสนาเป็นแห่งแรกเพราะเป็นแคว้นใหญ่ และทรงรับสวนเวฬุวันนอกเมืองราชคฤห์เป็นอารามแห่งแรกในพระพุทธศาสนา
มคธเป็นชื่อของภาษาด้วยคือภาษามคธ อันเป็นภาษาที่พระพุทธเจ้าทรงเลือกใช้ในการประกาศพระศาสนา ซึ่งต่อมาเรียกว่าภาษาบาลี เพราะเป็นภาษาที่รักษาพระพุทธศาสนาเข้าไว้
ประวัติศาสตร์มคธ
ราชอาณาจักรมคธถือเป็นอาณาจักรที่มีอำนาจมากที่สุดในชมพูทวีป ปกครองด้วยระบอบสมบูรณายาสิทธิราชย์ ถือกำเนิดขึ้นไล่เลี่ยกับการกำเนิดของมหาชนบท 16 แคว้น มีเมืองหลวงครั้งแรกชื่อราชคฤห์ ต่อมาพระเจ้าอชาตศัตรูจึงย้ายเมืองหลวงไปยังปาฏลีบุตร (ปัฏนะ) ริมฝั่งแม่น้ำคงคา มคธได้ผ่านการรัฐประหารเปลี่ยนแปลงขั้วอำนาจมาหลายครั้ง ไม่ว่าจะมาจากอำมาตย์สุสุนาค มหาโจรนันทะ จันทรคุปต์ พราหมณ์ปุษยมิตร ฯลฯ แคว้นมคธได้สิ้นสุดลงในปี พ.ศ. 516 กลายเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอันธระ ต่อมา ประมาณปลายพุทธศตวรรษที่ 9 ราชอาณาจักรมคธก็ฟื้นคืนชีพอีกครั้งในนามของราชวงศ์คุปตะ อันเป็นยุคคลาสสิกของอินเดีย ราชอาณาจักรมคธในยุคนี้ก็อยู่สืบต่อมา แต่มิใช่ศูนย์อำนาจอีกหลังคุปตะล่มสลาย จนกองทัพมุสลิมเติร์กเข้ายึดอินเดียเหนือได้ทั้งหมด จึงเป็นจุดสิ้นสุดที่แท้จริงของราชอาณาจักรมคธ
รายพระนามกษัตริย์แห่งแคว้นมคธ
กษัตริย์แห่งแคว้นมคธเท่าที่มีหลักฐานแน่นอน แบ่งออกเป็น 7 ราชวงศ์ ดังนี้
ราชวงศ์หารยังกะ
- พระเจ้าภาติกะ
- พระเจ้าพิมพิสาร
- พระเจ้าอชาตศัตรู
- พระเจ้าอุทัยภัทร
- พระเจ้าอนุรุทธะ
- พระเจ้ามุณฑกะ
- พระเจ้านาคทาสกะ
การสิ้นสุดของราชวงศ์หารยังกะ เกิดจากอำมาตย์สุสุนาคเห็นว่า ราชวงศ์หารยังกะเป็นราชวงศ์ปิตุฆาตโดยตลอด จึงทำรัฐประหารเพื่อมิให้เป็นเสนียดแก่อาณาจักรอีก
ราชวงศ์สุสุนาค
ตั้งโดยขุนนางชื่อสุสุนาค
- พระเจ้าสุสุนาค
- พระเจ้ากาฬาโศก
- พระเจ้าภัทรเสน
การสิ้นสุดของราชวงศ์สุสุนาค เกิดจากมหาโจรนันทะก่อรัฐประหาร
ราชวงศ์นันทะ
ตั้งโดยมหาโจรชื่อนันทะ
- พระเจ้ามหาปัทมานันทะ
- พระเจ้าธนนันทะ
บางตำราบอกว่ายังมีต่ออีก คือ
- พระเจ้าปัณฑกะ
- พระเจ้าปัณฑุกติ
- พระเจ้าภูตปาละ
- พระเจ้าราษฎระปาละ
- พระเจ้าโควิสาร
- พระเจ้าทสสิทธิกะ
- พระเจ้าไกวารตะ
- พระเจ้าธนะ
การสิ้นสุดของราชวงศ์นันทะ เกิดจากการทำรัฐประหารของจันทรคุปต์ ภายใต้การวางแผนของพราหมณ์จาณักยะ ซึ่งไม่พอใจราชสำนักปาฏลีบุตรในขณะนั้น
ราชวงศ์เมาริยะ
ตั้งโดยจันทรคุปต์
- พระเจ้าจันทรคุปต์
- พระเจ้าพินทุสาร
- พระเจ้าอโศกมหาราช
- พระเจ้าสัมปทิ
- พระเจ้าทศรถ
- พระเจ้าสาลิสุกะ
- พระเจ้าเทวธัมมะวรมนะ
- พระเจ้าสมตะธนุ
- พระเจ้าพฤหัสรถ
การสิ้นสุดของราชวงศ์เมาริยะ มาจากการทำรัฐประหารของพราหมณ์ปุษยมิตร ซึ่งนับเป็นผลกระทบจากนโยบายของพระเจ้าอโศกมหาราชที่ส่งผลกระทบต่อพราหมณ์โดยตรง เมื่อราชวงศ์อ่อนแอ กลุ่มอำนาจพราหมณ์จึงเข้าทำรัฐประหาร และกวาดล้างพระพุทธศาสนาในมคธครั้งใหญ่ในเวลาต่อมา
ราชวงศ์สุงคะ
ตั้งโดยพราหมณ์ชื่อปุษยมิตร
- พระเจ้าปุษยมิตร
- พระเจ้าอัคคนิมิตร
- พระเจ้าสุชเยษฐา
- พระเจ้าวสุมิตร
- พระเจ้าอรทรากะ
- พระเจ้าปุรินทกะ
- พระเจ้าโฆษวสุ
- พระเจ้าวัชรมิตร
- พระเจ้าภควตะ
- พระเจ้าเทวภูติ
ราชวงศ์กานวะ
- พระเจ้าวาสุเทวะ
- พระเจ้าภูมิมิตร
- พระเจ้านารายนะ
- พระเจ้าสุลารมัน
หลังจากนั้น ปี พ.ศ. 516 พระเจ้าศรีมุขะแห่งอันธระยึดแคว้นมคธได้เป็นอันว่าแคว้นมคธได้ล่มสลายลงเป็นครั้งแรก ก่อนจะฟื้นอีกครั้งในราชวงศ์คุปตะ
อ้างอิง
- พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช) ป.ธ. 9 ราชบัณฑิต. พจนานุกรมเพื่อการศึกษาพุทธศาสน์ ชุด คำวัด. กรุงเทพฯ : วัดราชโอรสาราม, 2548.