ต่อมบ่งเพศ

ต่อมบ่งเพศ (อังกฤษ: gonad) เป็นอวัยวะที่สร้างเซลล์สืบพันธุ์ ในเพศชายคืออัณฑะ ส่วนในเพศหญิงคือรังไข่ เซลล์สืบพันธุ์ที่ผลิตขึ้นมาจะมีลักษณะเป็นแฮพลอยด์ คือมีโครโมโซมเพียงครึ่งหนึ่งจากเซลล์ร่างกายอื่นๆ ตัวอย่างเช่นสเปิร์มและโอวุม

หน้าที่

นอกจากทำหน้าที่สร้างเซลล์สืบพันธุ์แล้ว ต่อมบ่งเพศยังทำหน้าที่เป็นทั้งต่อมมีท่อและต่อมไร้ท่อ ซึ่งผลิตฮอร์โมนเพศที่ผลิตสารประเภทสเตอรอยด์ เช่นเดียวกับที่ผลิตขึ้นจากต่อมหมวกไตชั้นนอกต่างกันเพียงแค่แหล่งผลิตและปริมาณที่ผลิตขึ้น

อัณฑะ

บทความหลัก: อัณฑะ

ต่อมบ่งเพศชายหรืออัณฑะนั้นสร้างฮอร์โมนเพศชายหรือแอนโดรเจน (androgens) และสร้างสเปิร์ม ฮอร์โมนเพศชายหลักๆ คือเทสโทสเตอโรน (testosterone)

รังไข่

บทความหลัก: รังไข่

ต่อมบ่งเพศหญิงคือรังไข่ สังเคราะห์ฮอร์โมนเอสโตรเจน (estrogen) และโปรเจสเตอโรน (progesterone) และสังเคราะห์ไข่หรือเซลล์สืบพันธุ์เพศหญิง เอสโตรเจนตัวหลักที่ผลิตคือเอสตราไดออล (estradiol) ซึ่งเปลี่ยนแปลงมาจากเทสโทสเตอโรนอีกต่อหนึ่ง

การควบคุม

ต่อมบ่งเพศถูกควบคุมโดยฮอร์โมนจากต่อมหมวกไตส่วนหน้า (anterior pituitary gland) คือลูทีไนซิง ฮอร์โมน (luteinizing hormoneม, LH) และฟอลลิเคิลสติมูเลติง ฮอร์โมน (follicle-stimulating hormone, FSH) ซึ่งต่อมหมวกไตนี้ก็ถูกควบคุมอีกต่อหนึ่งโดยไฮโปทาลามัส (hypothalamus) โดยฮอร์โมน gonadotropin-releasing hormone