จักรพรรดิแห่งอินเดีย

ไฟล์:IndiaCrown.jpg

มงกุฏจักรพรรดิแห่งอินเดีย

พระอิสริยยศ สมเด็จพระจักรพรรดินีแห่งอินเดีย เป็นพระอิสริยยศของจักรพรรดิพระองค์สุดท้ายแห่งจักรวรรดิโมกุล ก่อนที่จะมีขึ้นใหม่ในสมัยบริติชราช ซึ่งตำแหน่งดังกล่าวเป็นของพระมหากษัตริย์อังกฤษ

19 ปีให้หลังหลังจากอินเดีย บังกลาเทศ ปากีสถานและพม่า ตกอยู่ใต้การปกครองของอังกฤษ ว่ากันว่าเป็นเพราะสมเด็จพระราชินีนาถทรงอิจฉาพระประยูรญาติของพระองค์ที่มีพระอิสริยยศเป็น สมเด็จพระจักรพรรดิ นายกเทศมนตรีเบนจามินจึงตัดสินใจที่จะถวายพระอิสริยยศ สมเด็จพระจักรพรรดินี ให้กับพระองค์ พระอิสริยยศนี้ตั้งขึ้นพร้อมกับที่พระราชธิดาพระองค์ใหญ่ของสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียคือเจ้าหญิงวิกตอเรีย พระวรราชกุมารีจะเสด็จขึ้นดำรงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระจักรพรรดินีแห่งเยอรมัน เมื่อพระราชสวามีของพระองค์เสด็จขึ้นทรงราชย์

หลังจากที่สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียเสด็จสวรรคต สมเด็จพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 7 พระราชโอรสเสด็จขึ้นครองราชย์ และพระราชโอรสและทรงดำรงพระอิสริยยศเป็น สมเด็จพระจักรพรรดิแห่งอินเดีย แทน พระอิสริยยศ "สมเด็จพระจักรพรรดินีแห่งอินเดีย" ส่งผ่านไปยังพระราชสุณิสาคือสมเด็จพระราชินีอเล็กซานดรา

กษัตริย์ที่ทรงดำรงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระจักรพรรดิและสมเด็จพระจักรพรรดินีแห่งอินเดียคู่สุดท้ายคือ สมเด็จพระเจ้าจอร์จที่ 6และสมเด็จพระราชินีเอลิซาเบธ พระราชชนนี ก่อนที่จะเปลี่ยนเป็นสมเด็จพระราชาธิบดีและสมเด็จพระราชินีแห่งอินเดีย พระอิสริยศนี้ถูกยกเลิกเมื่ออินเดียประกาศอิสริภาพจากอังกฤษ นั่นหมายความว่าพระราชธิดาของพระองค์สมเด็จพระราชินีนาถอลิซาเบธที่ 2 พระมหากษัตริย์แห่งอังกฤษพระองค์ปัจจุบันไม่เคยดำรงพระยศเป็นสมเด็จพระจักพรรดินี หรือสมเด็จพระราชินีแห่งอินเดียเลย

เมื่อทรงลงพระปรมาภิไธยและพระนามาภิไธยในเรื่องของประเทศอินเดีย สมเด็จพระจักรพรรดิและสมเด็จพระจักรพรรดินีนาถวิกตอเรีย แห่งอินเดียทรงลงพระนาม ตามท้ายด้วย R I (R จาก Rex/Regina และ I จาก Imperator/Imperatrix)แต่ถ้าเป็นสมเด็จพระจักรพรรดินีพระองค์อื่นๆ ทรงลงท้ายแค่ R เท่านั้น

เมื่อพระเจ้าแผ่นดินเป็นผู้ชาย สมเด็จพระราชินีของพระองค์ย่อมดำรงพระยศเป็น ราชินี-จักรพรรดินี ตามพระราชสวามี แต่ไม่เหมือนพระราชินีนาถวิคตอเรีย เพราะพระองค์เหล่านั้นเป็นพระมเหสี ไม่ใช่พระราชินีนาถ(พระมหากษัตรีย์) ในทางทฤษฎีแล้วไม่มีพระราชอำนาจในการบริหารราชการแผ่นดิน (แม้ว่าในทางปฏิบัติอาจจะมีก็ได้)

สมเด็จพระจักรพรรดิและสมเด็จพระจักรพรรดินีแห่งอินเดีย

• สมเด็จพระราชินีนาถ-สมเด็จพระจักรพรรดินีนาถวิกตอเรีย
• สมเด็จพระเจ้า-สมเด็จพระจักรพรรดิเอ็ดเวิร์ดที่ 7
• สมเด็จพระเจ้า-สมเด็จพระจักรพรรดิจอร์จที่ 5
• สมเด็จพระเจ้า-สมเด็จพระจักรพรรดิเอ็ดเวิร์ดที่ 8
• สมเด็จพระเจ้า-สมเด็จพระจักรพรรดิจอร์จที่ 6

พระมเหสีในสมเด็จพระจักรพรรดิแห่งอินเดีย ย่อมดำรงพระฐานันดรศักดิ์เป็นสมเด็จพระจักรพรรดินีด้วย คือ

• สมเด็จพระราชินี-สมเด็จพระจักรพรรดินีอเล็กซานดรา (ในสมเด็จพระเจ้า-สมเด็จพระจักรพรรดิเอ็ดเวิร์ดที่ 7)
• สมเด็จพระราชินี-สมเด็จพระจักรพรรดินีแมรี (ในสมเด็จพระเจ้า-สมเด็จพระจักรพรรดิจอร์จที่ 5)
• วอลลิส ดัชเชสแห่งวินด์เซอร์ (ในสมเด็จพระเจ้า-สมเด็จพระจักรพรรดิเอ็ดเวิร์ดที่ 8)
• สมเด็จพระราชินี-สมเด็จพระจักรพรรดินีเอลิซาเบธ (ในสมเด็จพระเจ้า-สมเด็จพระจักรพรรดิจอร์จที่ 6)

สมเด็จพระราชาธิบดีแห่งอินเดียและปากีสถาน

จอร์จที่ 6 ทรงปกครองอินเดียด้วยพระยศ สมเด็จพระราชาธิบดี ประมาณ 2 ปี กระทั่งอินเดียประกาศอิสรภาพเมื่อวันที่ 26 มกราคม ค.ศ.1950 พระองค์ยังคงเป็นพระเจ้าแผ่นดินแห่งสหราชอาณาจักรและปากีสถาน ตราบกระทั่งพระองค์เสด็จสวรรคต ปากีสถานประกาศอิสรภาพเมื่อวันที่ 23 มีนาคม ค.ศ.1956 ดังนั้นเอลิซาเบธที่ 2 จึงทรงเป็นสมเด็จพระราชินีนาถแห่งปากีสถานอยู่ 4 ปี