เขตอัครบิดร

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ อัครบิดรแห่งคริสตจักรตะวันออก

เขตอัครบิดร (อังกฤษ: Patriarchate) เป็นเขตอำนาจการปกครองของอัครบิดร (Patriarch) คำว่า “อัครบิดร” อาจจะใช้สำหรับ

• หนึ่งในตำแหน่งประมุขสูงสุดของ “มุขนายก” ของอีสเติร์นออร์โธด็อกซ์ที่เดิมมีห้าตำแหน่งที่รวมทั้งมุขนายกมิสซังโรม, คอนสแตนติโนเปิล, อเล็กซานเดรีย, อันติโอค, และ เยรูซาเลม แต่ปัจจุบันมีเก้าตำแหน่ง โดยรวมมุขนายกมิสซังเซอร์เบีย, รัสเซีย, จอร์เจีย, บัลแกเรีย และ โรมาเนีย

• หนึ่งในตำแหน่งสูงสุดมุขนายกของโรมันคาทอลิก ได้แก่ สมเด็จพระสันตะปาปา, “อัครบิดรแห่งตะวันออก” (Patriarchs of the east) หกตำแหน่ง, และมุขนายกมิสซังลิสบอน, มุขนายกมิสซังเวนิส, มุขนายกลาตินแห่งเยรูซาเลม และ มุขนายกมิสซังอินเดียตะวันออก

• หนึ่งในตำแหน่งมุขนายกของโอเรียนทัลออร์โธด็อกซ์ และ อัสสีเรียนเชิร์ชออฟเดอะอีสต์ (Assyrian Church of the East)

ประวัติ

ตำแหน่งอัครบิดร (Pentarchy) เดิมมี 5 ตำแหน่ง ประกอบด้วยสมเด็จพระสันตะปาปาซึ่งเป็นอัครบิดรแห่งโรม อัครบิดรแห่งคอนสแตนติโนเปิล, อัครบิดรแห่งอเล็กซานเดรีย อัครบิดรแห่งแอนติออก และอัครบิดรแห่งเยรูซาเลม ในปี ค.ศ. 1054 เกิดความแตกแยกระหว่างคริสตจักรตะวันออกและตะวันตก (East-West Schism) ทำให้คริสตจักรแยกออกเป็นเขตอัครบิดรที่ใช้ภาษาละติน คือนิกายโรมันคาทอลิกในปัจจุบัน และสี่เขตอัครบิดรที่ใช้ภาษากรีกซึ่งเป็นนิกายอีสเติร์นออร์โธด็อกซ์ในปัจจุบัน ส่วนอัครบิดรแห่งแอนติออกย้ายสำนักไปตั้งที่ดามัสกัสในคริสต์ศตวรรษที่ 13 ในระหว่างสมัยการปกครองของมามลุคอียิปต์ผู้พิชิตซีเรีย แม้ว่าจะตั้งอยู่ในดามัสกัสแล้ว แต่ตำแหน่งนี้ก็ยังเรียกว่าอัครบิดรแห่งแอนติออก

ตำแหน่งอัครบิดรของออร์ทอดอกซ์ทั้งสี่ อันได้แก่ คอนสแตนติโนเปิล, อเล็กซานเดรีย, อันติโอค, และ เยรูซาเลม และหนึ่งตำแหน่งทางตะวันตกในกรุงโรมถือกันว่าเป็นตำแหน่ง “ผู้อาวุโส” (กรีก: πρεσβυγενή หรือ παλαίφατα หรือ “ผู้เกิดก่อน” "of ancient fame") โดยแต่ละตำแหน่งก็มีหนึ่งในอัครทูตเป็นอัครบิดรองค์แรก ได้แก่ นักบุญแอนดรูว์ นักบุญมาร์ค นักบุญปีเตอร์ นักบุญเจมส์ และนักบุญปีเตอร์อีกครั้งตามลำดับ

ในบางประเทศให้เขตอัครบิดร (Patriarchate) มีสถานะเป็นนิติบุคคลคือถือว่าเป็นบรรษัท (corporation) แบบหนึ่ง สามารถดำเนินการฟ้องร้องคดีในศาลได้

อ้างอิง

• Catholic Encyclopedia: Patriarch and Patriarchate[1]

ดูเพิ่ม

• เขตมุขนายก