กำลังกึ่งทหาร

กำลังกึ่งทหาร (อังกฤษ: Paramilitary) หมายถึง กองกำลังซึ่งมีหน้าที่และการจัดรูปแบบคล้ายคลึงกับกองกำลังทหารอาชีพ แต่มิได้รับการยอมรับว่ามีสถานะเป็นส่วนหนึ่งของกองกําลังทหารปกติ คำว่า "paramilitary" มาจากคำอุปสรรคในภาษากรีกว่า para- (แสดงความใกล้ชิด)

คำว่า "กำลังกึ่งทหาร" เป็นการใช้ความคิดเห็นในการแยกแยะ ขึ้นอยู่กับว่าอะไรที่ถูกพิจารณาว่าคล้ายคลึงกับกองกำลังทางทหาร และพิจารณาว่าอะไรเป็นสถานะที่กองกำลังควรมี ตามธรรมชาติของกองกำลังกึ่งทหารจึงมีหลากหลาย ขึ้นอยู่กับผู้พูดและบริบท ยกตัวอย่างเช่น ในไอร์แลนด์เหนือ กำลังกึ่งทหาร หมายความถึง กลุ่มผิดกฎหมายทุกกลุ่มซึ่งมีวัตถุประสงค์ทางการเมือง แต่ในโคลัมเบีย กำลังกึ่งทหาร หมายความถึงแต่กองกำลังติดอาวุธฝ่ายขวาถูกกฎหมาย ซึ่งมิได้ต่อสู้กับรัฐบาล ในขณะที่กลุ่มติดอาวุธผิดกฎหมายฝ่ายซ้าย ซึ่งก่อการกบฎต่อรัฐบาล จะถูกพิจารณาว่าเป็นกองโจร

ตัวอย่างของกําลังกึ่งทหาร

• ตํารวจ
• ตํารวจตระเวนชายแดน
• หน่วยดับเพลิง
• กองกําลังความมั่นคงภายใน เป็นหน่วยรักษาความั่นคงภายในกระทรวง หรืองค์กรนั้นๆ ที่ไม่ใช่กองทัพทหาร
• กําลังทหารพลเรือน
• กลุ่มผู้ก่อความไม่สงบ, กองโจร ซึ่งบางประเทศอาจพิจารณาว่าเป็นผู้ก่อการร้าย
• กองกําลังติดอาวุธของหน่วยงานข่าวกรองประจําชาติ เช่น CIA, FBI, SAS
• กองกําลังทหารส่วนตัวเฉพาะบุคคล เช่น หน่วย เอส เอส ของอดอลฟ์ ฮิตเลอร์
• กองกําลังทหารเอกชน องค์กรเอกชน หรือบริษัทเอกชน ที่ให้การบริการทางทหาร (PMC)
• ทหารรับจ้าง (mercenary)