วงศ์ปลากระโทง

กระโทง
ไฟล์:Untitled-420marlin.jpg
กระโทงสีน้ำเงินแอตแลนติก (Makaira nigricans)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Actinopterygii
อันดับ:	Perciformes
วงศ์:	Istiophoridae
สกุล
Istiophorus Makaira Tetrapturus

กระโทง หรือ กระโทงแทง (อังกฤษ: Marlin, Spearfish, Sailfish) ปลากระดูกแข็งขนาดใหญ่จำพวกหนึ่งอาศัยอยู่ในทะเล อยู่ในวงศ์ปลาปากนก (Istiophoridae) และอยู่ในอันดับปลากะพง (Perciformes)

กระโทง เป็นปลาทะเลขนาดใหญ่ที่มีความปราดเปรียวและว่องไวมาก จัดเป็นปลาที่สามารถว่ายน้ำได้เร็วที่สุดในโลก

มีจุดเด่นคือปลายปากด้านบนมีกระดูกยื่นยาวแหลมออกมา ใช้ในการนำทาง ล่าเหยื่อ และป้องกันตัว มีครีบกระโดงหลังมีสูงแหลม ในบางชนิดเช่น กระโทงร่ม (Istiophorus albicans และ I. platypterus) จะมีกระโดงสูงมากและครอบคลุมเกือบเต็มบริเวณหลัง ดูแลคล้ายใบเรือ จึงเป็นที่มาของชื่อ

โดยมากแล้วมักจะอาศัยหากินอยู่บริเวณผิวน้ำ พบได้ในทะเลเขตอบอุ่นทั่วโลก ออกล่าเหยื่อเป็นปลาขนาดเล็กกว่า บางครั้งอาจอยู่รวมเป็นฝูงนับร้อยตัว สามารถโดดพ้นน้ำได้สูงและมีความสง่างามมาก จึงนิยมตกเป็นเกมกีฬา ได้รับฉายาจากนักตกปลาว่าเป็น "ราชินีแห่งท้องทะล" (Queen of Sea) โดยมักจะออกตกด้วยการล่องเรือไปกลางทะเลและตกด้วยอุปกรณ์ชนิดต่าง ๆ ซึ่งต้องใช้ด้วยกันเวลาหลายชั่วโมง ด้วยการให้ปลายื้อเบ็ดจนหมดแรงเอง โดยกระโทงชนิดที่ใหญ่ที่สุดคือ กระโทงสีน้ำเงินแอตแลนติก (Makaira nigricans) เป็นชนิดที่พบที่มหาสมุทรแอตแลนติก ที่สามารถโตเต็มที่ได้ถึง 5 เมตร หนักกว่า 636 กิโลกรัม

ชนิดพันธุ์

กระโทงมีทั้งหมด 11 ชนิด ใน 3 สกุล ประกอบไปด้วย

• กระโทงร่มอินโด แปซิฟิก (Istiophorus platypterus)
• กระโทงร่มแอตแลนติก (Istiophorus albicans)
• กระโทงสีน้ำเงินแปซิฟิก (Makaira mazara)
• กระโทงสีน้ำเงินแอตแลนติก (Makaira nigricans)
• กระโทงดำ (Makaira indica)
• กระโทงลาย (Tetrapturus audax)
• กระโทงปากยาวแอตแลนติก (Tetrapturus pfluegeri)
• กระโทงปากสั้น (Tetrapturus angustirostris)
• กระโทงเมดิเตอร์เรเนี่ยน (Tetrapturus belone)
• กระโทงเกล็ดกลม (Tetrapturus georgii)
• กระโทงขาว (Tetrapturus albidus)

นอกจากนี้แล้ว ยังมีปลาที่มีลักษณะคล้ายกระโทงอีกชนิดหนึ่ง มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Xiphias gladius ซึ่งมิได้อยู่ในวงศ์เดียวกับกระโทง แต่อยู่ในวงศ์ Xiphiidae

ในน่านน้ำไทย พบได้ทั้งทะเลอันดามันและอ่าวไทย โดยชนิดที่พบได้แก่ กระโทงร่มอินโด แปซิฟิก และ กระโทงสีน้ำเงินแปซิฟิก เป็นต้น

กระโทงยังมีชื่อเรียกอื่นเป็นภาษาใต้ว่า อินทรียักษ์ เป็นต้น