สรรพเทวนิยม

สรรพเทวนิยม (อังกฤษ: Pantheism) เป็นแนวคิดซึ่งเชื่อว่าเอกภพ (ธรรมชาติ) กับพระเจ้านั้นเป็นสิ่งเดียวกัน ดังนั้นผู้ที่เชื่อในสรรพเทวนิยมจึงไม่เชื่อในแนวคิดพระเจ้าที่เป็นตัวบุคคล มานุษยรูปนิยม หรือพระผู้สร้าง สรรพเทวนิยมยังได้แสดงแนวคิดที่ว่า "พระเจ้า" นั้นควรถูกมองในวิถีทางที่เกี่ยวข้องกับเอกภพจึงจะดีที่สุด แม้ว่าจะมีความแตกต่างในสรรพเทวนิยมอยู่บ้าง แนวคิดหลักที่พบได้ในเกือบทุกแบบคือจักรวาลในฐานะที่รวบรวมเอกภาพและความศักดิ์สิทธิ์ของธรรมชาติ

ในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 20 สรรพเทวนิยมได้รับการฟื้นคืนอีกครั้ง และได้รับการป่าวประกาศจากความตระหนักเกี่ยวกับระบบนิเวศที่เพิ่มมากขึ้นในสังคมและสื่อ สรรพเทวนิยมมักถูกประกาศว่าเป็น "เทววิทยา" เบื้องหลังของลัทธิเพกัน ในปี พ.ศ. 2518 เป็นปีก่อตั้งสมาคมสรรพเทวนิยมสากล อย่างไรก็ตามกลุ่มดังกล่าวยังคงมีขนาดเล็กมาก การก่อตั้งขบวนการสรรพเทวนิยมโลกอันมีลักษณะธรรมชาตินิยมในปี พ.ศ. 2542 โดยมีจดหมายกลุ่มและเครือข่ายสังคมมาก ทำให้กลุ่มได้รับความสนใจอย่างกว้างขวางกว่ามาก

เดอะก็อดดีลูชันของริชาร์ด ดอว์คินส์ ได้ทำให้สรรพเทวธรรมชาตินิยมได้รับความเชื่อถือมากยิ่งขึ้นในหมู่ผู้ที่เชื่อว่าไม่มีพระเจ้า โดยอธิบายสรรพเทวนิยมว่า "อเทวนิยมที่น่าสนใจขึ้น" สังฆมณฑลศักดิ์สิทธิ์ได้รับรองความสำคัญของสรรพเทวนิยมยิ่งขึ้นในสารพระสันตปาปาในปี พ.ศ. 2552 และแถลงการณ์วันขึ้นปีใหม่เมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2553 ซึ่งวิจารณ์สรรพเทวนิยมที่ปฏิเสธว่ามนุษย์เหนือว่าธรรมชาติ และ "เห็นแหล่งการไถ่บาปของมนุษย์ในธรรมชาติ"

สรรพเทวนิยมแตกต่างจากสากลเทวนิยม (panentheism) ซึ่งเชื่อว่าพระเจ้าปรากฏอยู่ทุกหนแห่งในจักรวาลและในทางทฤษฎีแล้วมีอยู่ "นอกเหนือจาก" หรือ "พ้น" จักรวาลในฐานะผู้สร้างและผู้ค้ำจุน ดังนั้น สากลเทวนิยมจึงไม่ใช่อย่างเดียวกับสรรพเทวนิยม ซึ่งพระเจ้ากับจักรวาลนั้นเป็นสิ่งเดียวกัน และไม่มีส่วนใดของพระเจ้าอยู่แยกออกจากจักรวาล