ศิลปะไฮเบอร์โน-แซกซัน

หน้า (folio 292r) จากพระวรสารเคลล์สที่เขียนตกแต่งอย่างวิจิตร

ศิลปะไฮเบอร์โน-แซ็กซอน หรือ ศิลปะเกาะ (อังกฤษ: Hiberno-Saxon art หรือ Insular art) เป็นลักษณะงานศิลปะที่สร้างขึ้นบนหมู่เกาะบริติชในบริเตนสมัยหลังโรมัน และใช้ในความหมายที่เกี่ยวกับอักษรไฮเบอร์โน-แซ็กซอน (Insular script) ที่ใช้กันในขณะนั้นด้วย สมัยที่มีการสร้างงานศิลปะดังกล่าวเรียกว่า “the Insular period in art” ซึ่งมาจากคำว่า “insula” ของภาษาละตินที่แปลว่า “เกาะ” ในช่วงเวลานี้ศิลปะของบริเตน และ ไอร์แลนด์ มีลักษณะร่วมกันที่แตกต่างจากบริเวณอื่นๆ ของยุโรป นักประวัติศาสตร์ศิลป์มักจะจัดศิลปะเกาะเป็นส่วนหนึ่งของขบวนการศิลปะสมัยการโยกย้ายถิ่นฐานในยุโรป และ ศิลปะของยุคกลางตอนต้นของยุโรป ซึ่งเป็นลักษณะศิลปะที่มีเอกลักษณ์เป็นของตนเอง

ศิลปะเกาะส่วนใหญ่มีที่มาจากคณะเผยแพร่ศาสนาไฮเบอร์โน-สกอตติชของคริสต์ศาสนาเคลติก หรืองานโลหะสำหรับผู้นำที่เป็นคฤหัสน์ ช่วงเวลาเริ่มต้นก็ในราว ค.ศ. 600 โดยการรวมลักษณะเคลต์และแองโกล-แซ็กซอน เช่นงานตกแต่งที่พบที่ซัททันฮู ในอังกฤษการผสานทำให้กลายเป็นศิลปะแองโกล-แซ็กซอนราว ค.ศ. 900 ขณะที่ในไอร์แลนด์ลักษณะศิลปะดังกล่าวยังคงดำเนินต่อมาจนถึงราว ค.ศ. 1200 เมื่อไปผสานกับศิลปะโรมาเนสก์ ไอร์แลนด์, สกอตแลนด์ และ ราชอาณาจักรนอร์ทธัมเบรียทางตอนเหนือของอังกฤษเป็นศูนย์กลางอันสำคัญ แต่ก็มีตัวอย่างงานที่พบทางตอนใต้ของอังกฤษและเวลส์ และบนแผ่นดินใหญ่ยุโรป โดยเฉพาะในบริเวณกอล (ฝรั่งเศสปัจจุบัน) ในศูนย์ที่ก่อตั้งขึ้นโดยคณะเผยแพร่ศาสนาไฮเบอร์โน-สกอตติช และ คณะเผยแพร่ศาสนาแองโกล-แซ็กซอน อิทธิพลของศิลปะเกาะมีผลต่อศิลปะของยุคกลางของยุโรปทุกสาขา โดยเฉพาะในการตกแต่งรายองค์ประกอบของหนังสือโรมาเนสก์และกอธิค

ตัวอย่างงานศิลปะเกาะที่ยังคงหลงเหลืออยู่ส่วนใหญ่เป็นงานหนังสือวิจิตร, งานโลหะ และ งานสลักหิน โดยเฉพาะการสลักกางเขนหิน (High cross) ซึ่งเป็นการตกแต่งอย่างละเอียดแต่ไม่เน้นการแสดงความลึก ตัวอย่างก็ได้แก่พระวรสารเคลล์ส, พระวรสารลินดิสฟาร์น, พระวรสารเดอร์โรว์, เข็มกลัดเช่นเข็มกลัดทารา และ กางเขรูธเวลล์ หนังสือก็จะมีลักษณะที่เรียกว่าหน้าลายพรม และมีบ้างที่เป็นภาพเหมือนประกาศก

บรรณานุกรม

• Alexander, Jonathan J.G.; Medieval Illuminators and their Methods of Work, Yale UP, 1992, ISBN0300056893
• Bloxham, Jim & Rose, Krisine; St. Cuthbert Gospel of St. John, Formerly Known as the Stonyhurst Gospel
• Brown, Michelle P. Mercian Manuscripts? The "Tiberius" Group and its Historical Context, in Michelle P. Brown, Carol Ann Farr: Mercia: an Anglo-Saxon kingdom in Europe, Continuum International Publishing Group, 2005, ISBN 0826477658, 9780826477651
• Calkins, Robert G. Illuminated Books of the Middle Ages. Ithaca, New York: Cornell University Press, 1983.
• Dodwell, C.R. (1982); Anglo-Saxon Art, a new perspective, 1982, Manchester UP, ISBN 071900926X
• Dodwell, C.R. (1993); The Pictorial arts of the West, 800-1200, 1993, Yale UP, ISBN 0300064934
• Gombrich, E.H., The Story of Art, Phaidon, 13th edn. 1982. ISBN 0714818410
• Grove Art Online, "Insular Art", accessed April 18, 2010, see also Ryan, Michael.
• Henderson, George. Early Medieval Art, 1972, rev. 1977, Penguin.
• Hicks, Carola. Insular - The Age of Migrating Ideas: Early Medieval Art in Northern Britain and Ireland
• Hugh Honour and John Fleming, A World History of Art,1st edn. 1982 & later editions, Macmillan, London, page refs to 1984 Macmillan 1st edn. paperback. ISBN 0333371852
• Laing, Lloyd Robert. The archaeology of late Celtic Britain and Ireland, c. 400-1200 AD, Taylor & Francis, 1975, ISBN 0416823602, 9780416823608
• Lasko, Peter, Ars Sacra, 800-1200, Penguin History of Art (now Yale), 1972 (nb, 1st edn.) ISBN 14056036X
• Nordenfalk, Carl. Celtic and Anglo-Saxon Painting: Book illumination in the British Isles 600–800. New York: George Braziller, 1976.
• Pächt, Otto. Book Illumination in the Middle Ages (trans fr German), 1986, Harvey Miller Publishers, London, ISBN 0199210608
• Rigby, Stephen Henry. A companion to Britain in the later Middle Ages, Wiley-Blackwell, 2003, ISBN 0631217851, 9780631217855. Google books
• Ryan, Michael, and others, in Grove Art Online, Insular art (Ryan is also a major contributor to Youngs below)
• Schapiro, Meyer, Selected Papers, volume 3, Late Antique, Early Christian and Mediaeval Art, 1980, Chatto & Windus, London, ISBN 0701125144
• Wailes, Bernard and Zoll, Amy L., in Philip L. Kohl, Clare P. Fawcett, Nationalism, politics, and the practice of archaeology, Cambridge University Press, 1995, ISBN 0521558395, 9780521558396
• Susan Youngs (ed), "The Work of Angels", Masterpieces of Celtic Metalwork, 6th–9th centuries AD, 1989, British Museum Press, London, ISBN 0714105546
• Wilson, David M.; Anglo-Saxon Art: From The Seventh Century To The Norman Conquest, Thames and Hudson (US edn. Overlook Press), 1984.

ดูเพิ่ม

• ศิลปะเคลติก
• ศิลปะโรมาเนสก์
• ศิลปะโรมาเนสก์
• ศิลปะแองโกล-แซ็กซอน
• ศิลปะสมัยการโยกย้ายถิ่นฐานในยุโรป

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ หนังสือวิจิตรไฮเบอร์โน-แซ็กซอน

• Irish Brooches of the Early Medieval Celtic Period exhibition
• Illustrated article by Peter Hubert on the origins of interlace sculpture