อัครมุขนายก

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ อาณาจักรสังฆราช

ไฟล์:Archbishop Francis Xavier Keangsak Kowit Vanit 1.JPG

อัครมุขนายก ฟรังซิสซาเวียร์ เกรียงศักดิ์ โกวิทวาณิช ประมุขเขตมิสซังกรุงเทพองค์ปัจจุบัน

อัครมุขนายก (อังกฤษ: Archbishop) หรือที่มักเรียกโดยทับศัพท์ว่าอาร์ชบิชอป เป็นตำแหน่งการปกครองภายในคริสตจักรบางนิกาย มีสถานะเหนือกว่ามุขนายก (bishop) พบทั้งในนิกายโรมันคาทอลิก, กลุ่มอังกลิคัน และอื่นๆ การเป็นอัครมุขนายกหมายถึงการได้ปกครองอัครมุขมณฑล (archdiocese) ซึ่งเป็นเขตมิสซังที่มีความสำคัญเป็นกรณีพิเศษ หรือในกรณีของกลุ่มอังกลิคันก็จะหมายถึงกลุ่มเขตมิสซังที่รวมกันเป็นสังฆเขต (Ecclesiastical Province) เช่นสังฆเขตแคนเตอร์บรีที่ปกครองโดยอัครสังฆราชแห่งแคนเตอร์บรีแต่ก็ไม่จริงเสมอไป

“อัครมุขนายก” มีฐานะเท่าเทียมกับมุขนายกในด้านการศาสนาแต่มีอภิสิทธิ์บางอย่างมากกว่า ฉะนั้นถ้าผู้ที่เป็นมุขนายกอยู่แล้วได้รับการเลื่อนฐานะขึ้นเป็นอัครมุขนายกก็ไม่จำเป็นต้องรับศีลบวช (Holy Orders) ใหม่ แต่ถ้าผู้ที่ได้รับตำแหน่งไม่ได้เป็นมุขนายกผู้นั้นก็ต้องทำพิธีรับศีลบวชก่อนที่จะได้รับตำแหน่งและทำหน้าที่เป็นอัครมุขนายก

คำว่า “Archbishop” มาจากภาษากรีกว่า “αρχι” ที่แปลว่า “ที่หนึ่ง” หรือ “หัวหน้า” และคำว่า “επισκοπος” ที่แปลว่า “ปกครองดูแล”

“อัครมุขนายก” ปกครองอาณาจักรสังฆราชที่เรียกว่า “อัครมุขมณฑล” (Archdiocese) หรือ สังฆเขต (Ecclesiastical Province) ถ้าเป็นในสมัยโบราณโดยเฉพาะในสมัยจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์อัครมุขนายกก็จะปกครอง “อาณาจักรอัครมุขนายก” เช่น อัครสังฆราชแห่งไมนซ์ (Archbishop of Mainz) ผู้ปกครอง “อาณาจักรอัครสังฆราชแห่งไมนซ์” (Archbishopric of Mainz)

ดูเพิ่ม

• อาณาจักรสังฆราช
• อาณาจักรสมเด็จพระสังฆราช