อำเภอเมืองเชียงใหม่

อำเภอเมืองเชียงใหม่
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Mueang Chiang Mai
คำขวัญ:  อำเภอเมืองเชียงใหม่ใครก็รู้ เมืองน่าอยู่วัฒนธรรมนั้นโดดเด่น เชียงใหม่งามธรรมชาติอากาศเย็น ใหม่มุ่งเน้นพัฒนาก้าวหน้าไกล
พิกัด: แม่แบบ:Coor dms
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	เชียงใหม่
พื้นที่
• ทั้งหมด	152.4 ตร.กม. (58.8 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2553)
• ทั้งหมด	269,460 คน
• ความหนาแน่น	1,768.11 คน/ตร.กม. (4,579.4 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	50000
รหัสภูมิศาสตร์	5001
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอเมืองเชียงใหม่ ถนนอินทวโรรส ตำบลศรีภูมิ อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ 50000
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

อำเภอเมืองเชียงใหม่ เป็นศูนย์กลางการบริหาร ศูนย์กลางธุรกิจ และวัฒนธรรมของจังหวัดเชียงใหม่ นับเป็นเมืองที่มีความเจริญมากที่สุดของจังหวัดและของภาคเหนือ เป็นเมืองใหญ่ อันดับ 2 ของประเทศไทย รองจากกรุงเทพมหานคร อันดับที่ 3 คือ อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา อำเภอเมืองเชียงใหม่มีเขตนครเชียงใหม่และปริมณฑลต่างๆ ล้อมรอบ ได้แก่ เมืองลำพูน ,หางดง ,สันกำแพง ,สารภี ,แม่ริม ,สันทราย, สันป่าตอง ฯลฯ

ที่ตั้งและอาณาเขต

, อำเภอเมืองเชียงใหม่ตั้งอยู่ทางตอนกลางของจังหวัดเชียงใหม่ มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอและจังหวัดใกล้เคียงดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอแม่ริม
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอสันทรายและอำเภอสันกำแพง
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอสารภีและอำเภอหางดง
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอหางดง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอเมืองเชียงใหม่แบ่งเขตการปกครองออกเป็น 16 ตำบล 78 หมู่บ้าน ได้แก่

1.

ศรีภูมิ

(Si Phum)

-

9.

แม่เหียะ

(Mae Hia)

10 หมู่บ้าน

2.

พระสิงห์

(Phra Sing)

-

10.

ป่าแดด

(Pa Daet)

13 หมู่บ้าน

3.

หายยา

(Haiya)

-

11.

หนองหอย

(Nong Hoi)

6 หมู่บ้าน

4.

ช้างม่อย

(Chang Moi)

-

12.

ท่าศาลา

(Tha Sala)

5 หมู่บ้าน

5.

ช้างคลาน

(Chang Khlan)

-

13.

หนองป่าครั่ง

(Nong Pa Khrang)

7 หมู่บ้าน

6.

วัดเกต

(Wat Ket)

-

14.

ฟ้าฮ่าม

(Fa Ham)

7 หมู่บ้าน

7.

ช้างเผือก

(Chang Phueak)

5 หมู่บ้าน

15.

ป่าตัน

(Pa Tan)

-

8.

สุเทพ

(Suthep)

15 หมู่บ้าน

16.

สันผีเสื้อ

(San Phisuea)

9 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอเมืองเชียงใหม่ประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 11 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลนครเชียงใหม่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศรีภูมิ พระสิงห์ หายยา ช้างม่อย ช้างคลาน วัดเกต และป่าตันทั้งตำบล และยังครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลช้างเผือก สุเทพ ป่าแดด หนองหอย ท่าศาลา หนองป่าครั่ง และฟ้าฮ่าม
• เทศบาลตำบลช้างเผือก ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลช้างเผือก (เฉพาะนอกเขตเทศบาลนครเชียงใหม่)
• เทศบาลตำบลหนองป่าครั่ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองป่าครั่ง (เฉพาะนอกเขตเทศบาลนครเชียงใหม่)
• เทศบาลตำบลแม่เหียะ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแม่เหียะทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลท่าศาลา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าศาลาทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลสุเทพ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสุเทพ (เฉพาะนอกเขตเทศบาลนครเชียงใหม่)
• เทศบาลตำบลป่าแดด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลป่าแดด (เฉพาะนอกเขตเทศบาลนครเชียงใหม่)
• เทศบาลตำบลหนองหอย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองหอย (เฉพาะนอกเขตเทศบาลนครเชียงใหม่)
• เทศบาลตำบลฟ้าฮ่าม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลฟ้าฮ่าม (เฉพาะนอกเขตเทศบาลนครเชียงใหม่)
• องค์การบริหารส่วนตำบลช้างเผือก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลช้างเผือกทั้งตำบล (เฉพาะนอกเขตเทศบาลนครเชียงใหม่และเทศบาลตำบลช้างเผือก)
• องค์การบริหารส่วนตำบลสันผีเสื้อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสันผีเสื้อทั้งตำบล

ภาพพาโนรามาของตัวเมืองเชียงใหม่ เมื่อเดือนกันยายน พ.ศ. 2553

สถานที่สำคัญ

ตลาดวโรรส (กาดหลวง)

• เสาหลักเมือง และ สะดือเมืองเชียงใหม่
• พระตำหนักภูพิงค์ราชนิเวศน์
• พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เชียงใหม่
• หอสมุดรัชมังคลาภิเษก
• มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
• สวนสัตว์เชียงใหม่
• สนามกีฬาสมโภชเชียงใหม่ 700 ปี
• วัดพระธาตุดอยสุเทพราชวรวิหาร
• วัดสวนดอก (พระอารามหลวง)
• วัดเจดีย์หลวงวรวิหาร
• วัดเจ็ดยอด
• วัดพระสิงห์วรมหาวิหาร
• วัดอุโมงค์
• กาดหลวง (ตลาดใหญ่) เป็นที่ตั้งของตลาดที่สำคัญสี่ตลาด คือ ตลาดวโรรส ตลาดต้นลำไย ตลาดนวรัฐ ตลาดเทศบาล ตลาดทั้งสี่เป็นที่รวมคิวรถโดยสารประจำทางไปยังอำเภอต่าง ๆ ใกล้เคียง
• สนามบินนานาชาติเชียงใหม่ และ กองบิน 41
• สถานีรถไฟเชียงใหม่
• ค่ายกาวิละ
• เชียงใหม่ไนท์บาร์ซาร์

ตลาด

• กาดหลวง (ตลาดใหญ่)
  • ตลาดวโรรส
  • ตลาดต้นลำไย
  • ตลาดนวรัฐ
  • ตลาดเทศบาล
• ตลาดต้นพยอม
• ตลาดหนองหอย
• ตลาดสันป่าข่อย
• ตลาดประตูก้อม
• ตลาดคำเที่ยง
• ตลาดประตูเชียงใหม่
• ตลาดธานินทร์
• ตลาดสมเพชร

กำแพงเมือง

กำแพงเมืองเชียงใหม่ เป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส มุมเมืองทั้งสี่มีชื่อเรียกตามคำเมืองว่า แจ่ง ได้แก่

• แจ่งศรีภูมิ ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ
• แจ่งกะต้ำ ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้
• แจ่งกู่เฮือง ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้
• แจ่งหัวริน ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ

กำแพงเมืองเชียงใหม่มีประตูเมืองทั้งหมดห้าประตู โดยมีประตูเมืองหลักสี่ประตู ตั้งอยู่กึ่งกลางกำแพงเมืองในแต่ละด้าน ได้แก่

• 1.ประตูหัวเวียง (ประตูช้างเผือก) อยู่ทางทิศเหนือ ปัจจุบันเปลี่ยนชื่อเป็นประตูช้างเผือก (เปลี่ยนชื่อเมื่อ พ.ศ.2343)
• 2. ประตูท้ายเวียง (ประตูเชียงใหม่) อยู่ทางทิศใต้ตรงข้ามกับประตูหัวเวียง ปัจจุบันคือประตูเชียงใหม่
• 3. ประตูท่าแพ อยู่ทางทิศตะวันออก สันนิษฐานว่าเป็นประตูไปสู่แม่น้ำปิงซึ่งมีบรรดาเรือแพค้าขายมาจอดเทียบท่าที่นี่
• 4. ประตูสวนดอก อยู่ทางทิศตะวันตกเนื่องจากมีราชอุทยานหรือสวนดอกไม้ของเจ้าครองนครอยู่นอกกำแพงเมือง ทางด้านนี้ ในระยะไม่ห่างไกลเท่าใดนัก

ประตูที่สร้างขึ้นเพิ่มในภายหลังที่ปรากฏให้เห็นอยู่ในปัจจุบันมี 2 ประตูได้แก่

• 1. ประตูสวนแร (ประตูสวนปรุง)

อยู่ทางทิศใต้ ถัดจากประตูท้ายเวียง (ประตูเชียงใหม่) ไปทางแจ่งกู่เฮือง ประตูสวนแรสร้างขึ้นในสมัยพญาสามฝั่งแกน (พ.ศ.1945-1985) โดยสืบเนื่องจากพระราชเทวีมเหสีของพญาแสนเมืองมาเป็น พระราชมารดาของพญาสามฝั่งแกน ได้โปรดให้สร้างพระตำหนักขึ้นนอกกำแพงเมืองที่ตำบลสวนแร (ปัจจุบันคือบริเวณที่ตั้งของ โรงพยาบาลสวนปรุง) แล้วโปรดให้เจาะประตูสวนแรขึ้น เพื่อให้สะดวกในการเดินทางมาควบคุมการก่อสร้างเจดีย์ราชกุฏคาร (เจดีย์หลวง) ที่อยู่กลางเวียงเชียงใหม่ ประตูสวนแร (บางท่านว่า สวนแห) ได้เปลี่ยนชื่อต่อมาในภายหลังว่า ประตุสวนปรุง (บางท่านว่าเป็นประตู เดียวกับแสนปุง หรือแสนพุง)

• 2. ประตูศรีภูมิ (ประตูช้างม่อย) )

อยู่ทางทิศเหนือไปทางแจ่งศรีภูมิ สร้างขึ้นในสมัย พญาติโลกราช(พ.ศ.1985-2031) สืบเนื่องมาจากพระองค์โปรดให้สร้างตำหนักขึ้นใกล้ ๆ กับแจ่งศรีภูมิ แล้วจึงโปรดให้เจาะประตูศรีภูมินี้ขึ้นเพื่อไว้สำหรับเสด็จไปยังท่าแม่น้ำ ปิงได้สะดวกยิ่งขึ้น ต่อมามีการเปลียนชื่อประตูนี้ว่า ประตูช้างม่อย

• ส่วนประตูที่มีชื่อปรากฏในเอกสาร แต่ไม่ทราบว่าอยู่ ณ ที่ใด ได้แก่ ประตูแสนปุง(แสนพุง) และประตูเชียงยืน

ประตูเมืองชั้นนอก จากหลักฐานที่ปรากฏในปัจจุบัน ประตูเมืองชั้นนอกซึ่งคงสร้างขึ้นพร้อม ๆ กับการสร้างเมืองเชียงใหม่ น่าจะมี 4 ประตูได้แก่ 1. ประตูเชียงเรือก (เชียงเลือก) หรือประตูท่าแพ (ชั้นนอก) อยู่ทางทิศตะวันออก 2. ประตูหล่ายแกง 3. ประตูขัวก้อม อยู่ทางทิศใต้ 4. ประตูไร่ยา (ประตูหายยา)

ในสมัยพระเจ้าช้างเผือก เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ (พ.ศ.2364) ได้โปรดให้บูรณะซ่อมแซมกำแพงเมืองชั้นนอก และประตูเมืองชั้นนอก ซึ่งมีชื่อประตูเมืองรวม 7 ประตู โดยเพิ่มเติมจากเดิมอีก 3 ประตู ได้แก่ 1. ประตูศรีภูมิ 2. ประตูช้างม่อย 3. ประตูกะโหล้ง

ภายในกำแพงเมืองจังหวัดเชียงใหม่มีวัดจำนวนทั้งสิ้น 101 แห่ง

สถานกงสุล

อำเภอเมืองเชียงใหม่มีสถานกงสุลประจำจังหวัดเชียงใหม่ทั้งหมด 15 แห่ง ได้แก่

• สถานกงสุลแคนาดา
• สถานกงสุลญี่ปุ่น
• สถานกงสุลจีน
• สถานกงสุลเปรู
• สถานกงสุลฝรั่งเศส
• สถานกงสุลฟินแลนด์
• สถานกงสุลเยอรมนี
• สถานกงสุลสวีเดน
• สถานกงสุลสหรัฐอเมริกา
• สถานกงสุลสหราชอาณาจักร
• สถานกงสุลออสเตรีย
• สถานกงสุลออสเตรเลีย
• สถานกงสุลอิตาลี
• สถานกงสุลอินเดีย
• สถานกงสุลแอฟริกาใต้

สะพาน

• สะพานนวรัฐ ข้ามแม่น้ำปิง ระหว่างถนนท่าแพกับถนนเจริญเมือง
• สะพานนครพิงค์ ข้ามแม่น้ำปิง ระหว่างถนนวังค์สิงห์คำกับถนนแก้วนวรัฐ
• สะพานเม็งราย ข้ามแม่น้ำปิง ระหว่างถนนเจริญประเทศกับถนนเชียงใหม่-ลำพ
• สะพานรัตนโกสินทร์ ข้ามแม่น้ำปิง

สถานที่ท่องเที่ยว

• กลุ่มดนตรีซล้อซอซึง
• ขุนช้างเคี่ยน
• คุ้มขันโตก
• คุ้มเจ้าบุรีรัตน์ (มหาอินทร์)
• เจเจ มาร์เก็ต เชียงใหม่
• ชุมชนวัดเกต
• เชียงใหม่ไนท์ซาฟารี
• ดอยขุนแม่ยะ
• ดอยปุย
• ถนนคนเดิน
• ถนนนิมมานเหมินทร์
• ท่าเทียบเรือโดยสาร
• น้ำตกตาดหมาไห้
• น้ำตกมณฑาธาร หรือ น้ำตกสันป่ายาง
• น้ำตกห้วยแก้ว
• ไนท์บาซาร์
• บ้านดอยปุย
• บ้านม้ง (แม้ว)-ดอยปุย
• พระตำหนักภูพิงค์ราชนิเวศน์
• พิพิธภัณฑ์เครื่องถ้วยจอห์น แอนแพทซอว์
• พิพิธภัณฑ์โครงการศึกษาเครื่องปั้นดินเผา ภาควิชาประวัติศาสตร์
• พิพิธภัณฑ์ชาวเขา
• พิพิธภัณฑ์ตราไปรษณียากร เชียงใหม่
• พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นจังหวัดเชียงใหม่
• พิพิธภัณฑ์ธนาคารแห่งประเทศไทย สำนักงานภาคเหนือ
• พิพิธภัณฑ์ธรณีวิทยา ภาควิชาธรณีวิทยา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
• พิพิธภัณฑ์บ้านคำอูน
• พิพิธภัณฑ์บ้านบานเย็น
• พิพิธภัณฑ์บ้านแฮรีส ร.ร. ปรินส์รอยแยลส์วิทยาลัย
• พิพิธภัณฑ์ประวัติคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
• พิพิธภัณฑ์พื้นบ้านล้านนา เรือนซ้อ-หงส์
• พิพิธภัณฑ์ผ้าโบราณสบันงา
• พิพิธภัณฑ์แมลงและมรดกธรรมชาติ
• พิพิธภัณฑ์เรือนโบราณ
• พิพิธภัณฑ์วัดเกตการาม
• พิพิธภัณฑ์วัดบุพพาราม (หอมนเฑียรธรรม)
• พิพิธภัณฑ์วัดพระธาตุดอยสุเทพวรมหาวิหาร
• พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ชีวภาพ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
• พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติเชียงใหม่
• พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำ สวนสัตว์เชียงใหม่
• พิพิธภัณฑ์หมู่บ้านชาวเขาดอยปุย
• พิพิธภัณฑ์การศึกษาโรงเรียนวัฒโนทัยพายัพ
• ร้านม่อนฝ้าย
• เรือนข้าเจ้า
• เรือนอนุสารสุนทร
• โรงงานไทยศิลาดล
• โรงงานนมห้วยแก้ว
• โรงพยาบาลบรรเทาทุกข์โบราณภาคเหนือ
• วัดกู่เต้า
• วัดขะจาว
• วัดเจดีย์หลวงวรวิหาร
• วัดเจดีย์เหลี่ยมหรือวัดเจดีย์กู
• วัดเจ็ดยอด
• วัดช่างฆ้อง
• วัดเชียงมั่น
• วัดต้นปิน
• วัดตำหนัก
• วัดท่ากระดาษ
• วัดท่าข้าม
• วัดบวกครกหลวง
• วัดบุพพาราม
• วัดปราสาท
• วัดป่าแดงมหาวิหาร
• วัดป่าเป้า
• วัดพระธาตุดอยคำ
• วัดพระธาตุดอยสุเทพราชวรวิหาร
• วัดพระสิงห์วรมหาวิหาร
• วัดพวกหงส์
• วัดพันเตา
• วัดโพธารามมหาวิหาร
• วัดร่ำเปิ่ง (ตโปธาราม)
• วัดลังกา
• วัดศรีบุญเรือง
• วัดศรีสุพรรณ
• วัดศรีโสดา
• วัดสวนดอกหรือวัดบุปผาราม
• วัดสวนพริก
• วัดสันทรายต้นกอก
• วัดแสนฝาง
• วัดอุโบสถ
• วัดอุปคุต
• วัดอุโมงค์เถรจันทร์
• วัดอู่ทรายคำ
• เวียงกุมกาม
• ศูนย์ธรรมชาติวิทยาดอยสุเทพเฉลิมพระเกียรติฯ
• ศูนย์เรียนรู้วัฒนธรรมภูมิปัญญาท้องถิ่นชุมชนป่าแดด (วัดวังสิงห์คำ)
• ศูนย์ศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยพายัพ
• ศูนย์ศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่
• ศูนย์ศิลปะการแสดงกาดสวนแก้ว
• ศาลาธนารักษ์ ศาลาเครื่องราชอิสริยยศ เครื่องราชอิสริยาภรณ์และเหรียญกษาปณ์ไทย
• สถาบันล้านนาศึกษา
• สวนเฉลิมพระเกียรติฯ ราชพฤกษ์ 2549
• สวนรุกขชาติห้วยแก้ว
• สวนสัตว์เชียงใหม่
• เสาอินทขิลหรือเสาหลักเมือง
• หมู่บ้านทำเครื่องเงิน
• หอธรรมโฆษณ์ วัดอุโมงค์
• หอประวัติมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ (หอศิลป์ปิ่นมาลา)
• หอศิลปวัฒนธรรมเมืองเชียงใหม่
• ห้องพิพิธภัณฑ์ โรงเรียนหอพระ
• อนุสาวรีย์ครูบาศรีวิชัย
• อนุสาวรีย์เจ้ากาวิละ
• อาสนวิหารพระหฤทัย
• เฮือนแก้ว ร.ร.ยุพราชวิทยาลัย