ซุน ยัตเซ็น

ซุน ยัตเซ็น
ประธานาธิบดีแห่งสาธารณรัฐจีน
ดำรงตำแหน่ง 1 มกราคม พ.ศ. 2455 – 1 เมษายน พ.ศ. 2455
ก่อนหน้า	ไม่มี
ถัดไป	หยวน ซื่อไข่
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2409 จงซาน ประเทศจีน
เสียชีวิต	12 มีนาคม พ.ศ. 2468 (58 ปี) กรุงปักกิ่ง ประเทศจีน
ศาสนา	คริสต์
พรรคการเมือง	พรรคก๊กมินตั๋ง
ลายมือชื่อ

ดร.ซุน ยัตเซ็น (อังกฤษ: Sun Yat-sen) (12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2409 - 12 มีนาคม พ.ศ. 2468) ผู้นำทางการเมือง และนักปฏิวัติของจีนนับถือศาสนาคริสต์ ผู้เป็นกำลังสำคัญในการโค่นล้มราชวงศ์ชิง ผู้ก่อตั้งพรรคก๊กมินตั๋ง และประธานาธิบดีคนแรกของสาธารณรัฐจีน สมัยที่ก่อตั้งสาธารณรัฐจีนขึ้นในปี พ.ศ. 2455 ท่านได้รับการยกย่องว่าเป็น บิดาของประเทศจีน

ซุน ยัตเซ็น ได้คิดและสอนเกี่ยวกับทฤษฏีทางการเมือง ซึ่งเรียกว่า หลัก 3 ประการ แห่งประชาชน ทฤษฎีนี้ยังคงมีอิทธิพลต่อการเมืองการปกครองในสาธารณรัฐจีนแม้ในปัจจุบัน

ประวัติ

ชื่อ

ซุน ยัตเซ็น ในภาษาจีนกลางเรียกว่า ซุนจงซาน (อังกฤษ: Sun Zhong Shan) เดิมท่านมีชื่อว่า ซุนเหวิน (อังกฤษ: Sun Wen) ต่อมาเรียกว่า ซุนอี้เซียน (อังกฤษ: Sun Yi Xian) ซึ่งเมื่อแปลแล้วจะมีความหมายว่า เทพเจ้าอิสระ โดยชื่อ ซุน ยัตเซ็น นั้นท่านได้เริ่มใช้เมื่อมีอายุ 33 ปี

วัยเด็ก และการศึกษา

ซุน ยัตเซ็น เกิดเมื่อวันที่ 12 พฤศจิกายน ค.ศ. 1866 ที่อำเภอจงซาน ในครอบครัวชาวนาที่ยากจน ซุนมีลักษณะนิสัยเหมือนกับมารดา คือเป็นคนที่ค่อนข้างเงียบ ไม่ค่อยชอบพูดจา เป็นคนฉลาดมาตั้งแต่เด็ก ชอบซื้อหนังสือ อ่านหนังสือเป็นพิเศษ โดยเฉพาะด้านที่เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ การเมือง เศรษฐกิจ ปรัชญา แล้วยังชอบที่จะอ่านแผนที่อีกด้วย ตั้งแต่ตัวท่านไม่ค่อยพูดเกี่ยวกับความสนใจเท่าใดนัก และไม่ชอบฟังเพลง ทางด้านการทานอาหาร ท่านชอบทานผักเนื้อปลา ไม่ชอบทานเปรี้ยวและเผ็ด ผลไม้ที่ท่านชอบที่สุดคือส้มและสับปะรด

พอซุนอายุ 7 ปีท่านก็ได้เรียนหนังสือ ต่อมาก็ได้มีบาทมาเผยแผ่ศาสนาคริสต์ ท่านจึงได้คลุกคลีกับบาทหลวงเพื่อขอดูแผนที่และเกิดความสนใจในประวัติศาสตร์ และภูมิศาสตร์ ต่อมาท่านก็ได้เดินทางไปเรียนที่ฮาวาย และอยู่ทำงานกับพี่ชายของท่านที่นั่น ทำให้ซุนเกิดความคิดที่จะเปลี่ยนศาสนาขึ้นมา และเมื่อท่านกลับมาจีน ท่านก็เห็นว่าความเชื่อโบราณของจีนเป็นเรื่องงมงาย ถึงขั้นทำลายเทวรูปในหมู่บ้าน หลังจากนั้นท่านก็ได้ย้ายไปอาศัยอยู่ที่ฮ่องกง และท่านก็ได้เรียนจบจากวิทยาลัยแพทย์ฮ่องกงด้วยคะแนนเกียรตินิยมอันดับหนึ่ง

การงาน และการต่อต้านราชวงศ์ชิง

ซุนได้เป็นที่มาเก๊าและกวางโจว บางครั้งท่านก็รักษาคนไข้ฟรีด้วย แต่ทว่าท่านคิดว่าไม่ใช่เพียงร่างกายคนเท่านั้นที่ต้องการการรักษา แต่เรายังต้องรักษาความคิดและจิตใจของคนอีกด้วย ซึ่งประเทศจีนตอนนั้นก็เปรียบเสมือนคนป่วยคนนึง ดังนั้นท่านจึงพยายามที่จะรักษาประเทศของท่านเองด้วยวัยเพียง 18 ปี ท่านได้เขียนจดหมายถึงรัฐบาลจีน เพื่อขอร้องให้พวกท่านทำการปฏิรูป แต่รัฐบาลชิงไม่สนใจความคิดและความปรารถนาของผู้คน ดังนั้นในปีเดียวกันท่านและสหายของท่านได้ก่อนนั้นองค์การจัดตั้งการปฏิรูปขึ้นมา และตั้งแต่นั้นมาซุนยัตเซ็นก็ได้เริ่มชีวิตที่เปลี่ยนไป ท่านได้ทำการต่อสู้กับรัฐบาลชิง โดยหวังว่าประเทศจีนจะสามารถกลายเป็นประเทศที่เป็นอิสระ เสมอภาค และมั่นคง

ต่อมาซุนถูกราชวงศ์ชิงตามล่า ท่านจึงได้หลบหนีไปยังประเทศต่างๆ ก่อนจะถูกควบคุมตัวที่อังกฤษโดยพลการ ทำให้อังกฤษประท้วงการกระจับกุมตัวซุน จนทำให้ท่านได้รับการปล่อยตัว หลังจากนั้นท่านก็ได้เดินทางไปยังญี่ปุ่น ดร.ซุน ยัตเซ็นได้พยายามทำการปฏิวัติหลายครั้ง แต่ก็ไม่สำเร็จ จนกระทั่งปี ค.ศ. 1911 คณะปฏิวัติได้ทำการปฏิวัติที่เมืองบู๋เชียง จนสามารถโค่นล้มราชวงศ์ชิงได้สำเร็จ ทำให้ ดร.ซุน ยัตเซ็น ได้ขึ้นดำรงตำแหน่งเป็นประธานาธิบดีคนแรกของสาธารณรัฐจีน

แต่ต่อมา ท่านก็ได้ลาออกจากตำแหน่ง และให้ หยวน ซื่อไข่ เป็นประธานาธิบดีแทน แต่หยวนกลับสถาปนาตนเองขึ้นเป็นกษัตริย์เสียเอง ต่อมาหยวนก็ได้เสียชีวิต ทำให้ซุนกลับมาเป็นประธานาธิบดีอีกครั้ง หลังจากนั้นท่านก็เสียชีวิตด้วยวัย 58 ปี เมื่อ 12 มีนาคม ค.ศ. 1925

บทความที่เกียวข้อง

• สาธารณรัฐจีน
• สาธารณรัฐประชาชนจีน
• พรรคก๊กมินตั๋ง
• ไต้หวัน

อ้างอิง

• แปลจากหนังสือแบบเรียนภาษาจีน ออกโดยมหาวิทยาลัยปักกิ่งของจีน
• Lonely Planet Taiwan, 6th edition (พฤศจิกายน 2547)