อำเภอบ้านหมี่

อำเภอบ้านหมี่
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Ban Mi
คำขวัญ:  เมืองอู่ข้าวอู่น้ำ วัฒนธรรมล้ำค่า แดนผ้ามัดหมี่ สตรีแสนงาม
พิกัด: แม่แบบ:Coor dms
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ลพบุรี
พื้นที่
• ทั้งหมด	585.7 ตร.กม. (226.1 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2552)
• ทั้งหมด	79,075 คน
• ความหนาแน่น	135 คน/ตร.กม. (350 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	15110, 15180 (เฉพาะตำบลบ้านชี บางขาม และบางพึ่งหมู่ 4-9)
รหัสภูมิศาสตร์	1606
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอบ้านหมี่ เลขที่ 47 ถนนเทศบาล ตำบลบ้านหมี่ อำเภอบ้านหมี่ จังหวัดลพบุรี 15110
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

อำเภอบ้านหมี่ เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดลพบุรี

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอบ้านหมี่ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอตาคลี (จังหวัดนครสวรรค์) และอำเภอหนองม่วง
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอโคกสำโรง
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอเมืองลพบุรีและอำเภอท่าวุ้ง
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเมืองสิงห์บุรี อำเภออินทร์บุรี (จังหวัดสิงห์บุรี) และอำเภอตาคลี (จังหวัดนครสวรรค์)

ประวัติ

ชาวพวน หรือ ไทยพวน ที่อพยพมาจากหัวพันทั้งห้าทั้งหกในประเทศลาวมาตั้งภูมิลำเนาในท้องที่อำเภอนี้ได้นำเอาชื่อบ้าน คือ "บ้านหมี่" หรือ "เซ่า" ติดมาด้วย แล้วนำเอาชื่อบ้านมาตั้งหลักแหล่ง คำว่า เซ่า หรือ เซา เป็นภาษาพวนเดิม หมายถึง หยุดหรือพัก ส่วนคำว่า หมี่ นั้นหมายถึง การมัดเส้นไหมเป็นเปลาะ เพื่อให้มีหลากสีสัน เนื่องจากราษฎรในละแวกนั้นมีความถนัดในการทอผ้าชนิดต่าง ๆ เมื่อมาตั้งหลักแหล่งจึงตั้งชื่อบ้านเป็นเครื่องหมายในการประกอบอาชีพว่า "บ้านหมี่"

อำเภอบ้านหมี่ตั้งเป็นอำเภอเมื่อปี พ.ศ. 2426 ชื่อเรียกตั้งครั้งแรกว่า อำเภอสนามแจง เนื่องจากตั้งอยู่ที่ริมเขาสนามแจง ต่อมาย้ายไปตั้งอยู่บ้านห้วยแก้ว ตำบลมหาสอน ได้เปลี่ยนชื่อใหม่ตามที่ตั้งว่า อำเภอห้วยแก้ว

• พ.ศ. 2441 มีการสร้างทางรถไฟสายเหนือผ่าน ทางราชการจึงย้ายอำเภอมาสร้างใหม่ที่ตำบลบ้านเซ่า (ตำบลบ้านหมี่ในปัจจุบัน) ได้เปลี่ยนชื่อเรียกอำเภอกลับไปเป็นอำเภอสนามแจงอีก
• พ.ศ. 2457 เปลี่ยนชื่อเป็น อำเภอบ้านเซ่า ตามตำบลที่ตั้ง
• พ.ศ. 2483 มีพระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนชื่ออำเภอจากอำเภอบ้านเซ่าเป็น อำเภอบ้านหมี่ มาจนถึงปัจจุบันนี้

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอบ้านหมี่แบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 22 ตำบล 157 หมู่บ้าน ได้แก่

1.

ไผ่ใหญ่

(Phai Yai)

12.

โพนทอง

(Phon Thong)

2.

บ้านทราย

(Ban Sai)

13.

บางขาม

(Bang Kham)

3.

บ้านกล้วย

(Ban Kluai)

14.

ดอนดึง

(Don Dueng)

4.

ดงพลับ

(Dong Phlap)

15.

ชอนม่วง

(Chon Muang)

5.

บ้านชี

(Ban Chi)

16.

หนองกระเบียน

(Nong Krabian)

6.

พุคา

(Phu Kha)

17.

สายห้วยแก้ว

(Sai Huai Kaeo)

7.

หินปัก

(Hin Pak)

18.

มหาสอน

(Maha Son)

8.

บางพึ่ง

(Bang Phueng)

19.

บ้านหมี่

(Ban Mi)

9.

หนองทรายขาว

(Nong Sai Khao)

20.

เชียงงา

(Chiang Nga)

10.

บางกะพี้

(Bang Kaphi)

21.

หนองเมือง

(Nong Mueang)

11.

หนองเต่า

(Nong Tao)

22.

สนามแจง

(Sanam Chaeng)

วัดเขาวงกต

ไฟล์:Boat lopburi.jpg

วัดท้องคุ้ง

พระอุโบสถแบบจตุรมุขของวัดกัทลีพนาราม

ไฟล์:123F9047.jpg

วัดธรรมิการาม

วัดเกริ่นกฐิน

วัดพุน้อย

วัดปฐมพานิช

วัดพานิชธรรมิการาม(วัดหนองเต่า)

วัดคุ้งท่าเลา

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอบ้านหมี่ประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 21 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลเมืองบ้านหมี่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านหมี่ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลไผ่ใหญ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไผ่ใหญ่ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านทราย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านทรายทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านกล้วย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านกล้วยทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านชี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านชีทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลพุคา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพุคาทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหินปัก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหินปักทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางพึ่ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางพึ่งทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองทรายขาว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองทรายขาวทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางกะพี้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางกะพี้และตำบลดงพลับทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองเต่า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองเต่าทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลโพนทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโพนทองทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางขาม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางขามทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลดอนดึง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนดึงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลชอนม่วง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลชอนม่วงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกระเบียน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองกระเบียนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลสายห้วยแก้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสายห้วยแก้วทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลมหาสอน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลมหาสอนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเชียงงา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเชียงงาทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองเมือง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองเมืองทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลสนามแจง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสนามแจงทั้งตำบล

วัด

• วัดบ้านหมี่ใหญ่
• วัดเขาวงกต
• วัดธรรมิการาม (วัดค้างคาว)
• วัดกัทลีพนาราม (วัดบ้านกล้วย)
• วัดเชียงงา

สถานศึกษา

• โรงเรียนบ้านหมี่วิทยา
• โรงเรียนปิยะบุตร์
• โรงเรียนบ้านชีวิทยา

สถานศึกษาเอกชน

• โรงเรียนสุเทพวิทยาลัย
• โรงเรียนพระวรสาร

โรงเรียนศึกษาพิเศษ

• โรงเรียนโสตศึกษาปานเลิศจังหวัดลพบุรี

สถานที่สำคัญ

• โรงพยาบาลบ้านหมี่
• สนามกีฬาเทศบาลเมืองบ้านหมี่
• สนามบินบ้านหมี่ ตำบลดอนดึง อำเภอบ้านหมี่ ภายใต้การกำกับ ดูแลของมูลนิธิอนุรักษ์และพัฒนาอากาศยานไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์
• สถานีรถไฟบ้านหมี่
• ตลาดปิยะสุวรรณ
• ตลาดเทศบาลอำเภอบ้านหมี่
• บริษัทขนส่ง บ้านหมี่

สถานที่ท่องเที่ยว

• วัดธรรมิการาม (วัดค้างคาว)
• วัดกัทลีพนาราม (วัดบ้านกล้วย)
• วัดพานิชธรรมิการาม (วัดหนองเต่า)
• วัดคุ้งท่าเลา
• วัดท้องคุ้ง
• วัดบ้านทรายแวะซื้อของฝากบ้านหมี่ ปลาส้มฟัก ปลาส้ม หมูส้ม
• บ้านกล้วย (ทอผ้ามัดหมี่ )
• วัดเกริ่นกฐิน พระครูวิมลสมณวัตร (เพี้ยน อคฺคธมฺโม)
• ตัวอำเภอบ้านหมี่ (เจียระไนพลอย)
• เขาสนามแจง

เทศกาลและงานประเพณี

ไฟล์:Thai p01.jpg

งานของดีและงานกาชาดอำเภอบ้านหมี่

• งานของดีบ้านหมี่ และงานกาชาดอำเภอบ้านหมี่ จัดขึ้นที่สนามกีฬาเทศบาลเมืองบ้านหมี่ ช่วงเดืนกุมภาพันธ์ของทุกปี มีกิจกรรมและการแสดงมากมายและที่เป็นจุดเด่นของงานนี้คือ การประกวดสาวงามไทยพวนแห่งประเทศไทย
• ประเพณีกำฟ้า วัฒนธรรมอันดีงามของชาวไทยพวนบ้านหมี่ที่สืบทอดกันมาหลายชั่วอายุคน วัดกัทลีพนาราม (วัดบ้านกล้วย) ตำบลบ้านกล้วย จึงได้จัดประเพณีกำฟ้าขึ้นเพื่อเป็นการอนุรักษ์ส่งเสริมประเพณีอันดีงามของท้องถิ่น รวมถึงเป็นการฟื้นฟูและเผยแพร่ประเพณีของชาวไทยพวน และเพื่อเป็นการแสดงความรักความสามัคคีของชาวบ้านในพื้นที่ ตลอดจนเป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยวในท้องถิ่น

ภายในงานมีกิจกรรมที่น่าสนใจ อาทิ ใส่บาตรข้าวจี่ ข้าวหลาม อาหารคาวหวาน พิธีบายศรีสู่ขวัญข้าวการแสดงชุดแห่ข้าวพันก้อนประเพณีเส่อกระจาด เซิ้งโป๊ นางด้ง เซิ้งฟัดข้าว การแข่งขันกีฬาพื้นบ้าน มีการออกร้านผ้าทอพื้นเมืองอีกด้วย

• ประเพณีเส่อกระจาด (ประเพณีใส่กระจาด) เป็นประเพณีของชาวไทยพวน ซึ่งถือปฏิบัติกันในเขตอำเภอบ้านหมี่ ในงานบุญเทศน์มหาชาติ ช่วงเทศกาลออกพรรษา สถานที่ตามตำบลต่าง ๆ เช่น ตำบลบ้านกล้วย บ้านทราย เชียงงา โพนทอง หินปัก บางกะพี้ เป็นต้น

บุคคลสำคัญ

พระสงฆ์

• พระครูวิมลสมณวัตร ( หลวงพ่อเพี้ยน อคฺคธมฺโม )

นางสาวไทย

• ประภัสสร พานิชกุล

หน่วยกู้ภัย

• มูลนิธิอริโย บ้านหมี่ (กู้ภัยอริโย) ได้ก่อตั้งวันที่ 1 พฤศจิกายน พ.ศ. 2534 และได้จดทะเบียนจัดตั้งเลขที่อนุญาต ที่ ต.548/2536 ในวันที่ 1 พฤศจิกายน พ.ศ. 2536 จัดตั้งอยู่ เลขที่ 111 ม.6 ต.โพนทอง เป็นองค์กรเพื่อสาธารณกุศลต่าง ๆ จัดตั้งเพื่อช่วยเหลือผู้ประสบภัยจากภัยต่าง ๆ ติดต่อ โทร 0 3662 9222-3 วิทยุสื่อสาร168.275 Mhz. http://www.ariyobanmi.is.in.th

การเดินทาง

• 1.ทางรถไฟ ระยะทางประมาณ 28 กิโลเมตร
• 2.ทางรถยนต์

• 2.1.จากจังหวัดลพบุรี ถึง อำเภอบ้านหมี่ สายคันคลองชลประทานระยะทางประมาณ 31 กิโลเมตร
• 2.2.จากจังหวัดลพบุรี ผ่านอำเภอโคกสำโรง ระยะทางประมาณ 54 กิโลเมตร
• 2.3.จากจังหวัดลพบุรี ผ่านอำเภอท่าวุ้ง สายท่าโขลง - บ้านหมี่ ระยะทางประมาณ 44 กิโลเมตร