ผลต่างระหว่างรุ่นของ "มังโยงานะ"
บรรทัด 27: | บรรทัด 27: | ||
เสียงภาษาญี่ปุ่นบางพยางค์จะถูกแทนด้วย[[อักษรจีน]]ที่กำหนดเอาไว้เป็น[[กฎการสะกดคำ]] (orthographic) ใน[[ยุคนะระ]] ที่เรียกว่า "[[โจได โทคุชุ คะนะซุไค]]" (上代特殊仮名遣 ''Jōdai Tokushu Kanazukai'') ซึ่งช่วยให้ผู้ศึกษาประวัติศาสตร์ภาษาสรุปได้ว่า เสียงใน[[ภาษาญี่ปุ่นยุคเก่า]]ซึ่งแทนด้วยอักษรมังโยงะนะนั้น อาจเริ่มมีมาตรฐานตั้งแต่ในครั้งนั้นเป็นต้นมา |
เสียงภาษาญี่ปุ่นบางพยางค์จะถูกแทนด้วย[[อักษรจีน]]ที่กำหนดเอาไว้เป็น[[กฎการสะกดคำ]] (orthographic) ใน[[ยุคนะระ]] ที่เรียกว่า "[[โจได โทคุชุ คะนะซุไค]]" (上代特殊仮名遣 ''Jōdai Tokushu Kanazukai'') ซึ่งช่วยให้ผู้ศึกษาประวัติศาสตร์ภาษาสรุปได้ว่า เสียงใน[[ภาษาญี่ปุ่นยุคเก่า]]ซึ่งแทนด้วยอักษรมังโยงะนะนั้น อาจเริ่มมีมาตรฐานตั้งแต่ในครั้งนั้นเป็นต้นมา |
||
==ประเภท== |
|||
สำหรับมังโยงะนะ มีวิธีจับคู่ตัว[[อักษรจีน]]กับเสียง[[ภาษาญี่ปุ่น]]อยู่หลายวิธี |
|||
* '''ชะคุองคะนะ''' {{ญี่ปุ่น|借音仮名|Shakuon kana}} แปลตามตัวอักษรได้ว่า อักษรยืมเสียง หลักการคล้ายกับ "เสียงอง" ของ[[คันจิ]] คือ การออกเสียงคันจิของตัวนั้นตามเสียง[[ภาษาจีน]] อักษรจีนหนึ่งตัว อ่านออกเสียงได้ทั้ง[[พยางค์]]เดียว และสองพยางค์ |
|||
{| class="wikitable" |
|||
|+ ชะคุองคะนะ (借音仮名) |
|||
! จำนวนพยางค์ !! อักษรเดียวสมบูรณ์ !! อักษรเดียวบางส่วน |
|||
|- |
|||
| 1 พยางค์|| 以 (い), 呂 (ろ), 波 (は) || 安 (あ), 楽 (ら), 天 (て) |
|||
|- |
|||
| 2 พยางค์||colspan=2| 信 (しな), 覧 (らむ), 相 (さが) |
|||
|} |
|||
* '''ชักคุนคะนะ''' {{ญี่ปุ่น|借訓仮名|Shakkun kana}} แปลตามตัวอักษรได้ว่า อักษรยืมความหมาย หลักการคล้ายกับ "เสียงคุน" ของ[[คันจิ]] คือ การออกเสียงคันจิในภาษาญี่ปุ่นตามความหมายของคันจิตัวนั้น |
|||
{| class="wikitable" |
|||
|+ ชักคุนคะนะ (借訓仮名) |
|||
! จำนวนพยางค์ !! อักษรเดียวสมบูรณ์ !! อักษรเดียวบางส่วน !! อักษร 2 ตัว !! อักษร 3 ตัว |
|||
|- |
|||
| 1 พยางค์|| 女 (め), 毛 (け), 蚊 (か) || 石 (し), 跡 (と), 市 (ち) || 嗚呼 (あ), 五十 (い), 可愛 (え), 二二 (し), 蜂音 (ぶ) || |
|||
|- |
|||
| 2 พยางค์||colspan=2| 蟻 (あり), 巻 (まく), 鴨 (かも) || || 八十一 (くく), 神楽声 (ささ) |
|||
|- |
|||
| 3 พยางค์||colspan=2| 慍 (いかり), 下 (おろし), 炊 (かしき) || || |
|||
|} |
|||
{| class="wikitable" |
|||
|+ตารางมันโยงะนะ<br><small>อักษร 1 ตัวแทน 1 พยางค์</small> |
|||
| |
|||
!width="7%" title="vowel"| – |
|||
!width="7%"|''K'' |
|||
!width="7%"|''S'' |
|||
!width="7%"|''T'' |
|||
!width="7%"|''N'' |
|||
!width="7%"|''F'' |
|||
!width="7%"|''M'' |
|||
!width="7%"|''Y'' |
|||
!width="7%"|''R'' |
|||
!width="7%"|''W'' |
|||
!width="7%"|''G'' |
|||
!width="7%"|''Z'' |
|||
!width="7%"|''D'' |
|||
!width="7%"|''B'' |
|||
|- |
|||
!''a'' |
|||
|阿安英足 |
|||
|可何加架香蚊迦 |
|||
|左佐沙作者柴紗草散 |
|||
|太多他丹駄田手立 |
|||
|那男奈南寧難七名魚菜 |
|||
|八方芳房半伴倍泊波婆破薄播幡羽早者速葉歯 |
|||
|万末馬麻摩磨満前真間鬼 |
|||
|也移夜楊耶野八矢屋 |
|||
|良浪郎楽羅等 |
|||
|和丸輪 |
|||
|我何賀 |
|||
|社射謝耶奢装蔵 |
|||
|陀太大嚢 |
|||
|伐婆磨魔 |
|||
|- |
|||
!''i<sub>1</sub>'' |
|||
|rowspan=2|伊怡以異已移射五 |
|||
|支伎岐企棄寸吉杵來 |
|||
|rowspan=2|子之芝水四司詞斯志思信偲寺侍時歌詩師紫新旨指次此死事准磯為 |
|||
|rowspan=2|知智陳千乳血茅 |
|||
|rowspan=2|二人日仁爾迩尼耳柔丹荷似煮煎 |
|||
|比必卑賓日氷飯負嬪臂避臂匱 |
|||
|民彌美三水見視御 |
|||
|rowspan=2| |
|||
|rowspan=2|里理利梨隣入煎 |
|||
|rowspan=2|位為謂井猪藍 |
|||
|伎祇芸岐儀蟻 |
|||
|rowspan=2|自士仕司時尽慈耳餌児弐爾 |
|||
|rowspan=2|遅治地恥尼泥 |
|||
|婢鼻弥 |
|||
|- |
|||
!''i<sub>2</sub>'' |
|||
|貴紀記奇寄忌幾木城 |
|||
|非悲斐火肥飛樋干乾彼被秘 |
|||
|未味尾微身実箕 |
|||
|疑宜義擬 |
|||
|備肥飛乾眉媚 |
|||
|- |
|||
!''u'' |
|||
|宇羽于有卯烏得 |
|||
|久九口丘苦鳩来 |
|||
|寸須周酒州洲珠数酢栖渚 |
|||
|都豆通追川津 |
|||
|奴努怒農濃沼宿 |
|||
|不否布負部敷経歴 |
|||
|牟武無模務謀六 |
|||
|由喩遊湯 |
|||
|留流類 |
|||
| |
|||
|具遇隅求愚虞 |
|||
|受授殊儒 |
|||
|豆頭弩 |
|||
|夫扶府文柔歩部 |
|||
|- |
|||
!''e<sub>1</sub>'' |
|||
|rowspan=2|衣依愛榎 |
|||
|祁家計係價結鶏 |
|||
|rowspan=2|世西斉勢施背脊迫瀬 |
|||
|rowspan=2|堤天帝底手代直 |
|||
|rowspan=2|禰尼泥年根宿 |
|||
|平反返弁弊陛遍覇部辺重隔 |
|||
|売馬面女 |
|||
|rowspan=2|曳延要遥叡兄江吉枝 |
|||
|rowspan=2|礼列例烈連 |
|||
|rowspan=2|廻恵面咲 |
|||
|下牙雅夏 |
|||
|rowspan=2|是湍 |
|||
|rowspan=2|代田泥庭伝殿而涅提弟 |
|||
|弁便別部 |
|||
|- |
|||
!''e<sub>2</sub>'' |
|||
|気既毛飼消 |
|||
|閉倍陪拝戸経 |
|||
|梅米迷昧目眼海 |
|||
|義気宜礙削 |
|||
|倍毎 |
|||
|- |
|||
!''o<sub>1</sub>'' |
|||
|rowspan=2|意憶於應 |
|||
|古姑枯故侯孤児粉 |
|||
|宗祖素蘇十||刀土斗度戸利速 |
|||
|努怒野 |
|||
|rowspan=2|凡方抱朋倍保宝富百帆穂 |
|||
|毛畝蒙木問聞 |
|||
|用容欲夜 |
|||
|路漏 |
|||
|rowspan=2|乎呼遠鳥怨越少小尾麻男緒雄 |
|||
|吾呉胡娯後籠児悟誤 |
|||
|俗 |
|||
|土度渡奴怒 |
|||
|rowspan=2|煩菩番蕃 |
|||
|- |
|||
!''o<sub>2</sub>'' |
|||
|己巨去居忌許虚興木 |
|||
|所則曾僧増憎衣背苑 |
|||
|止等登澄得騰十鳥常跡 |
|||
|乃能笑荷 |
|||
|方面忘母文茂記勿物望門喪裳藻 |
|||
|与余四世代吉 |
|||
|呂侶 |
|||
|其期碁語御馭凝 |
|||
|序叙賊存茹鋤 |
|||
|特藤騰等耐抒杼 |
|||
|} |
|||
==แหล่งข้อมูลอื่น== |
==แหล่งข้อมูลอื่น== |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 21:34, 12 มีนาคม 2553
การเขียนภาษาญี่ปุ่น |
---|
องค์ประกอบ |
การใช้งาน |
ถอดอักษรเป็นโรมัน |
มังโยงะนะ ญี่ปุ่น: 万葉仮名; โรมาจิ: Man'yōgana เป็นระบบการเขียนในสมัยโบราณของภาษาญี่ปุ่นโดยอักษรจีน หรือคันจิ ช่วงเวลาที่เริ่มใช้ระบบการเขียนนี้แน่นอน แต่ประมาณกลางคริสต์ศตวรรษที่ 7 ชื่อ "มังโยงะนะ" นี้ ได้จากชื่อหนังสือ “มันโยชู” ญี่ปุ่น: 万葉集; โรมาจิ: Man'yōshū อันเป็นวรรณกรรมรวมบทกวีในยุคนะระที่เขียนด้วยระบบมังโยงะนะ
ประวัติ
หลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่ปรากฏอักษรมังโยงะนะที่เก่าแก่ที่สุด คือ ดาบอินะริยะมะ ซึ่งเป็นดาบเหล็กที่ขุดค้นพบที่สุสานโบราณอินะริยะมะโคะฟุง จังหวัดไซตะมะ เมื่อ พ.ศ. 2511 และ 10 ปีหลังการขุดพบ ใน พ.ศ. 2521 ได้มีการวิเคาระห์ดาบเล่มนี้โดยการเอ็กเรย์ จนพบตัวอักษรจีนสลักด้วยทองจำนวน 115 ตัว ซึ่งเขียนเป็นมังโยงะนะ สันนิษฐานว่าดาบเล่มนี้ถูกตีขึ้นในปี 辛亥年 เทียบเท่ากับ พ.ศ. 1041
หลักการเขียน
มังโยงะนะ จะใช้หลักการนำตัวอักษรจีนที่มีเสียงใกล้เคียงเสียงภาษาญี่ปุ่นของคำที่จะเขียน โดยไม่คำนึงถึงความหมายของอักษรจีนตัวนั้น หรือเรียกว่า "ชะคุอง" (借音 shakuon ยืมเสียง) เนื่องจากมีอักษรจีนหลายตัวที่อ่านออกเสียงเหมือนกัน การเลือกว่าจะใช้อักษรจีนตัวใดสำนวนภาษาของผู้เขียน เห็นได้จากหนังสือ “มันโยชู” บทที่ 17/4025 ซึ่งเขียนไว้ดังนี้
มังโยงะนะ | 之乎路可良 | 多太古要久礼婆 | 波久比能海 | 安佐奈藝思多理 | 船梶母我毛 |
---|---|---|---|---|---|
คะตะคะนะ | シヲヂカラ | タダコエクレバ | ハクヒノウミ | アサナギシタリ | フネカヂモガモ |
แบบปัจจุบัน | 志雄路から | ただ越え来れば | 羽咋の海 | 朝凪したり | 船梶もがも |
โรมะจิ | Shiojikara | Tadakoekureba | Hakuhinoumi | Asanagishitari | Funekajimogamo |
จากตัวอย่างด้านบน เสียง mo (母, 毛) และ shi (之, 思) เขียนด้วยอักษรจีนได้หลายตัว และในขณะที่คำส่วนมากเขียนโดยถอดเสียงเป็นพยางค์ๆโดยไม่คำนึงถึงความหมาย (เช่น 多太 tada และ 安佐 asa เป็นต้น) แต่คำว่า umi (海) และ funekaji (船梶) เป็นการเขียนโดยใช้ความหมายของอักษรจีนตัวนั้น ไม่ใช้การถอดเสียง
เสียงภาษาญี่ปุ่นบางพยางค์จะถูกแทนด้วยอักษรจีนที่กำหนดเอาไว้เป็นกฎการสะกดคำ (orthographic) ในยุคนะระ ที่เรียกว่า "โจได โทคุชุ คะนะซุไค" (上代特殊仮名遣 Jōdai Tokushu Kanazukai) ซึ่งช่วยให้ผู้ศึกษาประวัติศาสตร์ภาษาสรุปได้ว่า เสียงในภาษาญี่ปุ่นยุคเก่าซึ่งแทนด้วยอักษรมังโยงะนะนั้น อาจเริ่มมีมาตรฐานตั้งแต่ในครั้งนั้นเป็นต้นมา
ประเภท
สำหรับมังโยงะนะ มีวิธีจับคู่ตัวอักษรจีนกับเสียงภาษาญี่ปุ่นอยู่หลายวิธี
- ชะคุองคะนะ ญี่ปุ่น: 借音仮名; โรมาจิ: Shakuon kana แปลตามตัวอักษรได้ว่า อักษรยืมเสียง หลักการคล้ายกับ "เสียงอง" ของคันจิ คือ การออกเสียงคันจิของตัวนั้นตามเสียงภาษาจีน อักษรจีนหนึ่งตัว อ่านออกเสียงได้ทั้งพยางค์เดียว และสองพยางค์
จำนวนพยางค์ | อักษรเดียวสมบูรณ์ | อักษรเดียวบางส่วน |
---|---|---|
1 พยางค์ | 以 (い), 呂 (ろ), 波 (は) | 安 (あ), 楽 (ら), 天 (て) |
2 พยางค์ | 信 (しな), 覧 (らむ), 相 (さが) |
- ชักคุนคะนะ ญี่ปุ่น: 借訓仮名; โรมาจิ: Shakkun kana แปลตามตัวอักษรได้ว่า อักษรยืมความหมาย หลักการคล้ายกับ "เสียงคุน" ของคันจิ คือ การออกเสียงคันจิในภาษาญี่ปุ่นตามความหมายของคันจิตัวนั้น
จำนวนพยางค์ | อักษรเดียวสมบูรณ์ | อักษรเดียวบางส่วน | อักษร 2 ตัว | อักษร 3 ตัว |
---|---|---|---|---|
1 พยางค์ | 女 (め), 毛 (け), 蚊 (か) | 石 (し), 跡 (と), 市 (ち) | 嗚呼 (あ), 五十 (い), 可愛 (え), 二二 (し), 蜂音 (ぶ) | |
2 พยางค์ | 蟻 (あり), 巻 (まく), 鴨 (かも) | 八十一 (くく), 神楽声 (ささ) | ||
3 พยางค์ | 慍 (いかり), 下 (おろし), 炊 (かしき) |
– | K | S | T | N | F | M | Y | R | W | G | Z | D | B | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
a | 阿安英足 | 可何加架香蚊迦 | 左佐沙作者柴紗草散 | 太多他丹駄田手立 | 那男奈南寧難七名魚菜 | 八方芳房半伴倍泊波婆破薄播幡羽早者速葉歯 | 万末馬麻摩磨満前真間鬼 | 也移夜楊耶野八矢屋 | 良浪郎楽羅等 | 和丸輪 | 我何賀 | 社射謝耶奢装蔵 | 陀太大嚢 | 伐婆磨魔 |
i1 | 伊怡以異已移射五 | 支伎岐企棄寸吉杵來 | 子之芝水四司詞斯志思信偲寺侍時歌詩師紫新旨指次此死事准磯為 | 知智陳千乳血茅 | 二人日仁爾迩尼耳柔丹荷似煮煎 | 比必卑賓日氷飯負嬪臂避臂匱 | 民彌美三水見視御 | 里理利梨隣入煎 | 位為謂井猪藍 | 伎祇芸岐儀蟻 | 自士仕司時尽慈耳餌児弐爾 | 遅治地恥尼泥 | 婢鼻弥 | |
i2 | 貴紀記奇寄忌幾木城 | 非悲斐火肥飛樋干乾彼被秘 | 未味尾微身実箕 | 疑宜義擬 | 備肥飛乾眉媚 | |||||||||
u | 宇羽于有卯烏得 | 久九口丘苦鳩来 | 寸須周酒州洲珠数酢栖渚 | 都豆通追川津 | 奴努怒農濃沼宿 | 不否布負部敷経歴 | 牟武無模務謀六 | 由喩遊湯 | 留流類 | 具遇隅求愚虞 | 受授殊儒 | 豆頭弩 | 夫扶府文柔歩部 | |
e1 | 衣依愛榎 | 祁家計係價結鶏 | 世西斉勢施背脊迫瀬 | 堤天帝底手代直 | 禰尼泥年根宿 | 平反返弁弊陛遍覇部辺重隔 | 売馬面女 | 曳延要遥叡兄江吉枝 | 礼列例烈連 | 廻恵面咲 | 下牙雅夏 | 是湍 | 代田泥庭伝殿而涅提弟 | 弁便別部 |
e2 | 気既毛飼消 | 閉倍陪拝戸経 | 梅米迷昧目眼海 | 義気宜礙削 | 倍毎 | |||||||||
o1 | 意憶於應 | 古姑枯故侯孤児粉 | 宗祖素蘇十 | 刀土斗度戸利速 | 努怒野 | 凡方抱朋倍保宝富百帆穂 | 毛畝蒙木問聞 | 用容欲夜 | 路漏 | 乎呼遠鳥怨越少小尾麻男緒雄 | 吾呉胡娯後籠児悟誤 | 俗 | 土度渡奴怒 | 煩菩番蕃 |
o2 | 己巨去居忌許虚興木 | 所則曾僧増憎衣背苑 | 止等登澄得騰十鳥常跡 | 乃能笑荷 | 方面忘母文茂記勿物望門喪裳藻 | 与余四世代吉 | 呂侶 | 其期碁語御馭凝 | 序叙賊存茹鋤 | 特藤騰等耐抒杼 |
แหล่งข้อมูลอื่น