เจ้าผู้อารักขา

เจ้าผู้พิทักษ์ (ภาษาอังกฤษ: Lord Protector) เป็นตำแหน่งเฉพาะที่ใช้ในอังกฤษในฐานะผู้นำของประเทศซึ่งใช้ได้สองความหมายในช่วงเวลาในประวัติศาสตร์สองสมัย

สมัยการปกครองโดยกษัตริย์และขุนนางในฐานะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์

เอ็ดเวิร์ด ซีมัวร์ ดยุคแห่งซอมเมอร์เซ็ทที่ 1 “เจ้าผู้พิทักษ์” ในสมเด็จพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 6

ตำแหน่ง “เจ้าผู้พิทักษ์” เดิมใช้สำหรับเจ้านายหรือขุนนางคนใดคนหนึ่งที่ได้รับอำนาจให้เป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ (ซึ่งมิใช่ตำแหน่งสำหรับคณะบุคคลที่มีหน้าที่เป็นคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ (Regency council)) ขณะที่พระมหากษัตริย์ยังทรงพระเยาว์เกินกว่าที่จะทรงปกครองด้วยพระองค์เองได้

ผู้ที่ได้รับการดำรงตำแหน่งนี้ที่สำคัญๆ ในอังกฤษก็ได้แก่:

• จอห์นแห่งแลงคาสเตอร์ ดยุคแห่งเบดฟอร์ดที่ 1 (John of Lancaster, 1st Duke of Bedford) และ ฮัมฟรีย์ ดยุคแห่งกลอสเตอร์ (Humphrey, Duke of Gloucester) เป็นเจ้าผู้พิทักษ์ร่วมกันระหว่างวันที่ 5 ธันวาคม ค.ศ. 1422–6 พฤศจิกายน ค.ศ. 1429) สำหรับสมเด็จพระเจ้าเฮนรีที่ 6
• ริชาร์ด แพลนทาเจเน็ท ดยุคแห่งยอร์คที่ 3 (Richard Plantagenet, 3rd Duke of York) เป็นเจ้าผู้พิทักษ์ระหว่างวันที่ (3 เมษายน ค.ศ. 1454–กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1455 และระหว่างวันที่ 19 พฤศจิกายน ค.ศ. 1455–25 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1456) สำหรับสมเด็จพระเจ้าเฮนรีที่ 6 เช่นกัน
• ริชาร์ด ดยุคแห่งกลอสเตอร์ มีตำแหน่งเป็น “เจ้าผู้พิทักษ์แห่งราชอาณาจักร” (Lord Protector of the Realm) ระหว่างวันที่ (30 เมษายน ค.ศ. 1483–26 มิถุนายน ค.ศ. 1483) สำหรับ สมเด็จพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 5 ก่อนที่จะชิงราชบัลลังก์สำหรับตนเอง
• เอ็ดเวิร์ด ซีมัวร์ ดยุคแห่งซอมเมอร์เซ็ทที่ 1 (Edward Seymour, 1st Duke of Somerset) เป็นเจ้าผู้พิทักษ์ร่วมกันระหว่างวันที่ระหว่างต้นรัชสมัยของสมเด็จพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 6

ผู้ที่ได้รับการดำรงตำแหน่งนี้ในสกอตแลนด์ก็ได้แก่:

• จอห์น สจวต ดยุคแห่งอัลบานี (John Stuart, Duke of Albany) มีตำแหน่งเป็น “ผู้ว่าการและเจ้าผู้พิทักษ์แห่งราชอาณาจักร” (Governor and Protector of the Realm) ระหว่างวันที่ (12 กรกฎาคม ค.ศ. 1515–16 พฤศจิกายน ค.ศ. 1524) สำหรับ สมเด็จพระเจ้าเจมส์ที่ 5 แห่งสกอตแลนด์
• เจมส์ แฮมมิลตัน ดยุคแห่งชาเทลเลอร์โรท์ (James Hamilton, Duke of Châtellerault) มีตำแหน่งเป็น “ผู้ว่าการและเจ้าผู้พิทักษ์แห่งราชอาณาจักร” ระหว่างวันที่(3 มกราคม ค.ศ. 1543–12 เมษายน ค.ศ. 1554) สำหรับสมเด็จพระราชินีนาถแมรีที่ 1 แห่งสกอตแลนด์

สมัยเครือจักรภพแห่งอังกฤษ

ตำแหน่ง เจ้าผู้พิทักษ์แห่งอังกฤษ, สกอตแลนด์ และไอร์แลนด์ เป็นตำแหน่งประมุขของรัฐระหว่างสมัยไร้กษัตริย์อังกฤษ (English Interregnum) ซึ่งตามมาจากสมัยการปกครองอยู่ชั่วระยะหนึ่งของเครือจักรภพแห่งอังกฤษ ภายใต้ “Council of State” ผู้ที่ดำรงตำแหน่งคนแรกคือโอลิเวอร์ ครอมเวลล์ที่ดำรงตำแหน่งระหว่างเดือนธันวาคม ค.ศ. 1653 จนถึงเดือนกันยายน ค.ศ. 1658 และต่อมาโดยริชาร์ด ครอมเวลล์ลูกชาย ระหว่างเดือนกันยายน ค.ศ. 1658 จนถึงเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 1659ซึ่งเป็นสมัยที่เรียกว่าสมัยรัฐผู้พิทักษ์ (The Protectorate)

ดูเพิ่ม

• เครือจักรภพแห่งอังกฤษ
• สมัยไร้กษัตริย์
• ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์