ศิลปินแห่งชาติ

ศิลปินแห่งชาติ

คุณสมบัติ และ หลักเกณฑ์การคัดเลือก

คุณสมบัติของศิลปินแห่งชาติ 7 ประการ คือ

1. เป็นผู้มีสัญชาติไทย และยังมีชีวิตอยู่ในวันตัดสิน
2. เป็นผู้มีความสามารถ มีความเชี่ยวชาญ และมีผลงานดีเด่นเป็นที่ยอมรับของวางการศิลปินแขนงนั้น
3. เป็นผู้สร้างสรรค์และพัฒนาศิลปะแขนงนั้นจนถึงปัจจุบัน
4. เป็นผู้ผดุงและถ่ายทอดศิลปะแขนงนั้น
5. เป็นผู้ปฏิบัติงานศิลปะแขนงนั้นอยู่ในปัจจุบัน
6. เป็นผู้มีคุณธรรมและมีความรักในวิชาชีพของตน
7. เป็นผู้มีผลงานที่เป็นประโยชน์ต่อสังคมและมนุษยชาติ

หลักเกณฑ์การคัดเลือกจำแนกศิลปินแห่งชาติออกเป็น 4 สาขาคือ

1. สาขาทัศนศิลป์
2. สาขาศิลปะสถาปัตยกรรม
3. สาขาวรรณศิลป์
4. สาขาศิลปะการแสดง

รายชื่อศิลปินแห่งชาติ

พ.ศ. 2528 (ปีแรก)

1. นายเฟื้อ หริพิทักษ์		สาขาทัศนศิลป์ จิตรกรรม
2. นายมนตรี ตราโมท		สาขาศิลปะการแสดง ดนตรีไทย
3. ท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี		สาขาศิลปะการแสดง นาฏศิลป์
4. พลตรี หม่อมราชวงศ์ คึกฤทธิ์ ปราโมช		สาขาวรรณศิลป์

พ.ศ. 2529

ศาสตราจารย์ พลเรือตรี สมภพ ภิรมย์		สาขาทัศนศิลป์ สถาปัตยกรรม
นายประสงค์ ปัทมานุช		สาขาทัศนศิลป์ จิตรกรรม
นายไพฑูรย์ เมืองสมบูรณ์		สาขาทัศนศิลป์ ประติมากรรม
นางแสงดา บันสิทธิ์		สาขาทัศนศิลป์ ทอผ้า
นายเห้ง โสภาพงศ์		สาขาทัศนศิลป์ เครื่องถม
นายทองมาก จันทะลือ		สาขาศิลปะการแสดง หมอลำ
นายกั้น ทองหล่อ		สาขาศิลปะการแสดง หนังตะลุง
คุณหญิงไพฑูรย์ กิตติวรรณ		สาขาศิลปะการแสดง ดนตรีไทย
นายเฉลิม บัวทั่ง		สาขาศิลปะการแสดง ดนตรีไทย
นายเปลื้อง ฉายรัศมี		สาขาศิลปะการแสดง ดนตรีพื้นบ้าน-โปงลาง

พ.ศ. 2530

นายชิต เหรียญประชา		สาขาทัศนศิลป์ ประติมากรรม
นายโหมด ว่องสวัสดิ์		สาขาทัศนศิลป์ จิตรกรรม
หม่อมราชวงศ์ มิตรารุณ เกษมศรี		สาขาทัศนศิลป์ สถาปัตยกรรมไทยแบบประเพณี
นายยก ชูบัว		สาขาศิลปะการแสดง มโนราห์
คุณหญิงชิ้น ศิลปบรรเลง		สาขาศิลปะการแสดง ดนตรีไทย

พ.ศ. 2531

นายเฉลิม นาคีรักษ์		สาขาทัศนศิลป์ จิตรกรรม
นายหวังดี นิมา (หวังเต๊ะ)		สาขาศิลปะการแสดง เพลงพื้นบ้าน-ลำตัด
นายประสิทธิ์ ถาวร		สาขาศิลปะการแสดง ดนตรีไทย
นายบุญยงค์ เกตุคง		สาขาศิลปะการแสดง ดนตรีไทย
นายเสรี หวังในธรรม		สาขาศิลปะการแสดง สังคีตศิลป์
นางสาวจำเรียง พุธประดับ		สาขาศิลปะการแสดง นาฏศิลป์-ละคร
นางสุกัญญา ชลศึกษ์ (กฤษณา อโศกสิน)		สาขาวรรณศิลป์

ศาสตราจารย์หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล สาขาวรรณศิลป์

พ.ศ. 2532

ดร.ประเวศ ลิมปรังษี		สาขาทัศนศิลป์ สถาปัตยกรรมไทยแบบประเพณี
นายฉิ้น อรมุต (หนังฉิ้น ธรรมโฆษณ์)		สาขาศิลปะการแสดง หนังตะลุง
นางเชอร์รี่ เศวตนันทน์		สาขาศิลปการแสดง เพลงไทยสากล-ขับร้อง
นายประสิทธิ์ พยอมยงค์		สาขาศิลปะการแสดง ดนตรีสากล
นายประเวศ กุมุท		สาขาศิลปะการแสดง ดนตรีไทย
นายอังคาร กัลยาณพงศ์		สาขาวรรณศิลป์

พ.ศ. 2533

นายทวี นันทขว้าง		สาขาทัศนศิลป์ จิตรกรรม
นายสุเทพ วงศ์กำแหง		สาขาศิลปะการแสดง เพลงไทยสากล-ขับร้อง
นางสุวรรณี ชลานุเคราะห์		สาขาศิลปะการแสดง นาฏศิลป์-ละครรำ
นายศักดิ์ชัย บำรุงพงศ์ (เสนีย์ เสาวพงศ์)		สาขาวรรณศิลป์

พ.ศ. 2534

นายสวัสดิ์ ตันติสุข		สาขาทัศนศิลป์ จิตรกรรม
นาวาตรีพยงค์ มุกดา		สาขาศิลปะการแสดง เพลงไทยสากล-เพลงลูกทุ่ง ประพันธ์
นางเพ็ญศรี พุ่มชูศรี		สาขาศิลปะการแสดง เพลงไทยสากล-ขับร้อง
นายอาจินต์ ปัญจพรรค์		สาขาวรรณศิลป์

พ.ศ. 2535

นายจูเลี่ยม กิ่งทอง		สาขาศิลปการแสดง หนังตะลุง
นางผ่องศรี วรนุช		สาขาศิลปะการแสดง เพลงลูกทุ่ง-ขับร้อง
นายคำ กาไวย์		สาขาศิลปะการแสดง การแสดงพื้นบ้าน-ช่างฟ้อน
นางส่องชาติ ชื่นศิริ		สาขาศิลปะการแสดง นาฏศิลป์-ละครรำ
นายแมนรัตน์ ศรีกรานนท์		สาขาศิลปะการแสดง ดนตรีสากล
นายคำสิงห์ ศรีนอก (ลาว คำหอม)		สาขาวรรณศิลป์
นายประยูร อุลุชาฏะ (น. ณ ปากน้ำ)		สาขาทัศนศิลป์ จิตรกรรม

พ.ศ. 2536

นายพินิจ สุวรรณะบุณย์		สาขาทัศนศิลป์ การออกแบบประยุกต์ศิลป์
นายขาเดร์ แวเด็ง		สาขาศิลปะการแสดง ดนตรีพื้นบ้าน-ร็องแง็ง
นายชาลี อินทรวิจิตร		สาขาศิลปะการแสดง ภาพยนตร์ ดนตรี-ประพันธ์คำร้อง
นางฉวีวรรณ ดำเนิน		สาขาศิลปะการแสดง หมอลำ
นายเนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์		สาขาวรรณศิลป์
นางประคิณ ชุมสาย ณ อยุธยา		สาขาวรรณศิลป์

พ.ศ. 2537

รองศาสตราจารย์ ดร.ภิญโญ สุวรรณคีรี		สาขาทัศนศิลป์ สถาปัตยกรรม
นางประยูร ยมเยี่ยม		สาขาศิลปะการแสดง เพลงพื้นบ้าน-ลำตัด
พลเรือตรี หม่อมหลวงอัศนี ปราโมช		สาขาศิลปะการแสดง ดนตรีสากล

พ.ศ. 2538

นายจิตต์ จงมั่นคง		สาขาทัศนศิลป์ ภาพถ่ายศิลปะ
นายสมเศียร พานทอง (ชาย เมืองสิงห์)		สาขาศิลปะการแสดง เพลงลูกทุ่ง-ขับร้อง ประพันธ์
นายเปรื่อง ชื่นประโยชน์ (ป.ชื่นประโยชน์)		สาขาศิลปะการแสดง ประพันธ์เพลง
นายคำผาย นุปิง		สาขาศิลปะการแสดง การแสดงพื้นบ้าน-ขับซอ
นายสร้อย ดำแจ่ม		สาขาศิลปะการแสดง การแสดงพื้นบ้าน-เพลงบอก
นายแจ้ง คล้ายสีทอง		สาขาศิลปะการแสดง ดนตรีไทย
นายรงค์ วงษ์สวรรค์		สาขาวรรณศิลป์
นายทวีป วรดิลก		สาขาวรรณศิลป์

พ.ศ. 2539

นายชำเรือง วิเชียรเขตต์		สาขาทัศนศิลป์
นางเกลียว เสร็จกิจ (ขวัญจิต ศรีประจันต์)		สาขาศิลปะการแสดง เพลงพื้นบ้าน-อีแซว
นางจันทร์สม สายธษรา		สาขาศิลปะการแสดง เพลงพื้นบ้าน-ขับซอ
นางรวงทอง ทองลั่นธม		สาขาศิลปะการแสดง เพลงไทยสากล-ขับร้อง
หม่อมหลวงศรีฟ้า (ลดาวัลย์) มหาวรรณ		สาขาวรรณศิลป์

พ.ศ. 2540

นายกมล ทัศนาญชลี		สาขาทัศนศิลป์ จิตรกรรมและสื่อผสม
นายอิ่ม จิตภักดี (หนังอิ่มเท่ง)		สาขาศิลปะการแสดง หนังตะลุง
นายพินิจ ฉายสุวรรณ		สาขาศิลปะการแสดง ดนตรีไทย
คุณหญิงมาลัยวัลย์ บุณยะรัตเวช		สาขาศิลปะการแสดง ดนตรีสากล
นายไวพจน์ สกุลนี (ไวพจน์ เพชรสุพรรณ)		สาขาศิลปะการแสดง เพลงลูกทุ่ง-ขับร้อง ประพันธ์
นายสมพงษ์ พงษ์มิตร		สาขาศิลปะการแสดง ภาพยนตร์และละคร
นายฉัตรชัย วิเศษสุวรรณภูมิ (พนมเทียน)		สาขาวรรณศิลป์

พ.ศ. 2541

ศาสตราจารย์ประหยัด พงษ์ดำ		สาขาทัศนศิลป์ ภาพพิมพ์
นายชลูด นิ่มเสมอ		สาขาทัศนศิลป์ ประติมากรรม
นาวาอากาศเอก อาวุธ เงินชูกลิ่น		สาขาทัศนศิลป์ สถาปัตยกรรมไทยแบบประเพณี
ดร.สุเมธ ชุมสาย ณ อยุธยา		สาขาทัศนศิลป์ สถาปัตยกรรมแบบร่วมสมัย
นางศิริวัฒน์ ดิษยนันทน์		สาขาศิลปะการแสดง นาฏศิลป์
นายชัยชนะ บุญนะโชติ		สาขาศิลปะการแสดง เพลงลูกทุ่ง-ขับร้อง
นายชรินทร์ นันทนาคร		สาขาศิลปะการแสดง เพลงไทยสากล-ขับร้อง
นางเบ็ญจรงค์ ธนโกเศศ		สาขาศิลปะการแสดง ดนตรีไทย
นาวาตรี ปิยะพันธ์ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา		สาขาศิลปะการแสดง ดนตรีสากล
นางจุรี โอศิริ		สาขาศิลปะการแสดง ภาพยนตร์และละคร

พ.ศ. 2542

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ดำรง วงศ์อุปราช		สาขาทัศนศิลป์ จิตรกรรม
นายอินสนธิ์ วงศ์สาม		สาขาทัศนศิลป์ ประติมากรรม
นายชิน ฝ้ายเทศ (ชินกร ไกรลาศ)		สาขาศิลปะการแสดง เพลงลูกทุ่ง-ขับร้อง
นายสมนึก ทองมา (ชลธี ธารทอง)		สาขาศิลปะการแสดง เพลงลูกทุ่ง-ประพันธ์
นางมารศรี อิศรางกูร ณ อยุธยา		สาขาศิลปะการแสดง ภาพยนตร์และละคร
นายแท้ ประกาศวุฒิสาร		สาขาศิลปะการแสดง ภาพยนตร์
นางสัมพันธ์ พันธุ์มณี		สาขาศิลปะการแสดง นาฏศิลป์
นางสุภา สิริสิงห์ (โบตั๋น)		สาขาวรรณศิลป์

พ.ศ. 2543

1. นายจักรพันธุ์ โปษยกฤต		สาขาทัศนศิลป์ จิตรกรรม
2. ผู้ช่วยศาสตราจารย์มานิตย์ ภู่อารีย์		สาขาทัศนศิลป์ ภาพพิมพ์
3. รองศาสตราจารย์ฤทัย ใจจงรัก		สาขาทัศนศิลป์ สถาปัตยกรรมไทยแบบประเพณี
4. พลเรือตรี มงคล แสงสว่าง		สาขาศิลปะการแสดง คีตศิลป์
5. นายอัศศิริ ธรรมโชติ		สาขาวรรณศิลป์

พ.ศ. 2544

นายถวัลย์ ดัชนี		สาขาทัศนศิลป์ จิตรกรรม
นายประดิษฐ์ ยุวพุกกะ		สาขาศิลปะสถาปัตยกรรม แบบประเพณี
นายคำพูน บุญทวี		สาขาวรรณศิลป์
หม่อมเจ้าชาตรีเฉลิม ยุคล		สาขาศิลปะการแสดง ภาพยนตร์

พ.ศ. 2545

1. ศาสตราจารย์ (พิเศษ) ประกิต บัวบุศย์		สาขาทัศนศิลป์ จิตรกรรม
2. นายนิธิ สถาปิตานนท์		สาขาทัศนศิลป์ สถาปัตยกรรมแบบร่วมสมัย
3. นายจิรัส อาจณรงค์		สาขาศิลปะการแสดง ดนตรีไทย
4. นายสุจิตต์ วงษ์เทศ		สาขาวรรณศิลป์

พ.ศ. 2546

1. นายพิชัย นิรันด์		สาขาทัศนศิลป์ จิตรกรรม
2. นางสาววนิดา พึ่งสุนทร		สาขาทัศนศิลป์ สถาปัตยกรรมไทยแบบประเพณี
3. นายพร้อม บุญฤทธิ์ (หนังพร้อมน้อย)		สาขาศิลปะการแสดง หนังตะลุง
4. นายกรุณา กุศลาสัย		สาขาวรรณศิลป์

พ.ศ. 2547

1. นายไพบูลย์ มุสิกโปดก		สาขาทัศนศิลป์ ภาพถ่ายศิลปะ
2. นายสันต์ สารากรบริรักษ์		สาขาทัศนศิลป์ จิตรกรรม
3. นายจุลทัศน์ กิติบุตร		สาขาทัศนศิลป์ สถาปัตยกรรมแบบร่วมสมัย
4. นายไพรัช สังวริบุตร		สาขาศิลปะการแสดง ภาพยนตร์และละคร
5. นางจินตนา ปาลกะวงศ์ ณ อยุธยา (จินตนา สุขสถิตย์)		สาขาศิลปะการแสดง ดนตรีสากล-ขับร้อง
6. นายราฆพ โพธิเวส		สาขาศิลปะการแสดง นาฏศิลป์-โขน
7. คุณหญิงวินิตา ดิถียนต์ (ว.วินิจฉัยกุล)		สาขาวรรณศิลป์
8. นายชาติ กอบจิตติ		สาขาวรรณศิลป์

พ.ศ. 2548

1. นายทวี รัชนีกร สาขาทัศนศิลป์
2. นายประเทือง เอมเจริญ สาขาทัศนศิลป์
3. นายสถาพร ศรีสัจจัง สาขาวรรณศิลป์
4. นายประยอม ซองทอง สาขาวรรณศิลป์
5. นายวิเชียร คำเจริญ (ลพ บุรีรัตน์) สาขาศิลปะการแสดง (นักแต่งเพลงลูกทุ่ง)
6. นายฉลาด ส่งเสริม (ป.ฉลาดน้อย) สาขาศิลปะการแสดง (หมอลำ)
7. นายมานพ ยาระณะ สาขาศิลปะการแสดง (การแสดงพื้นบ้าน-ช่างฟ้อน)
8. นายสำราญ เกิดผล สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีไทย)
9. นายศุภชัย จันทร์สุวรรณ์ สาขาศิลปะการแสดง (นาฏศิลป์)