ผลต่างระหว่างรุ่นของ "วิสุทธิ"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Devide to simplify content |
|||
บรรทัด 1: | บรรทัด 1: | ||
{{เก็บกวาด}} |
{{เก็บกวาด}} |
||
{{พุทธศาสนา}} |
{{พุทธศาสนา}} |
||
'''วิสุทธิ''' หมายถึง ความบริสุทธิ์ ความหมดจด '''วิสุทธิ ๗''' ในทาง[[พระพุทธศาสนา]] หมายถึง ความบริสุทธิ์ที่สูงขึ้นไปตามลำดับ เป็นการ |
'''วิสุทธิ''' หมายถึง ความบริสุทธิ์ ความหมดจด '''วิสุทธิ ๗''' ในทาง[[พระพุทธศาสนา]] หมายถึง ความบริสุทธิ์ที่สูงขึ้นไปตามลำดับ เป็นการทำให้บริสุทธิ์ด้วยการฝึกฝนตนเองที่เรียกว่า[[ไตรสิกขา]]ไปโดยลำดับ จนบรรลุจุดมุ่งหมายคือ[[นิพพาน]] |
||
วิสุทธิมี 7 ขั้น คือ *'''ศีลวิสุทธิ''' ความหมดจดแห่ง[[ศีล]] คือ การรักษาศีลให้บริสุทธิ์และต้องตั้งใจรักษาเพื่อจะได้ทำ[[สมาธิ]]กับ[[วิปัสสนา]]ด้วย |
วิสุทธิมี 7 ขั้น คือ *'''ศีลวิสุทธิ''' ความหมดจดแห่ง[[ศีล]] คือ การรักษาศีลให้บริสุทธิ์และต้องตั้งใจรักษาเพื่อจะได้ทำ[[สมาธิ]]กับ[[วิปัสสนา]]ด้วย |
||
บรรทัด 12: | บรรทัด 12: | ||
*'''จิตตวิสุทธิ''' ความหมดจดแห่ง[[จิต]] คือ การฝึกอบรมจิตจนบังเกิดสมาธิให้ได้อุปจาระและอัปปนา ได้ฌาน ๕ ฌาน ๘ ได้อภิญญาสมาบัติ อันเป็นปทัฏฐานที่สำคัญเพราะจะทำให้เกิด[[วิปัสสนา]]ขึ้นได้ง่าย ยิ่งสมาธิดีเท่าใดยิ่งบรรลุได้ง่ายเท่านั้น. |
*'''จิตตวิสุทธิ''' ความหมดจดแห่ง[[จิต]] คือ การฝึกอบรมจิตจนบังเกิดสมาธิให้ได้อุปจาระและอัปปนา ได้ฌาน ๕ ฌาน ๘ ได้อภิญญาสมาบัติ อันเป็นปทัฏฐานที่สำคัญเพราะจะทำให้เกิด[[วิปัสสนา]]ขึ้นได้ง่าย ยิ่งสมาธิดีเท่าใดยิ่งบรรลุได้ง่ายเท่านั้น. |
||
*'''ทิฏฐิวิสุทธิ''' ความหมดจดแห่ง[[ทิฏฐิ]] คือ ความรู้เข้าใจ มองเห็น[[นามรูป]]ตามสภาวะที่เป็นจริง เป็นเหตุข่มความเข้าใจผิดว่าเป็นสัตว์บุคคลเสียได้ เริ่มดำรงในภูมิแห่งความไม่หลงผิด |
*'''ทิฏฐิวิสุทธิ''' ความหมดจดแห่ง[[ทิฏฐิ]] คือ ความรู้เข้าใจ มองเห็น[[นามรูป]]ตามสภาวะที่เป็นจริง เป็นเหตุข่มความเข้าใจผิดว่าเป็นสัตว์บุคคลเสียได้ เริ่มดำรงในภูมิแห่งความไม่หลงผิด |
||
วิธีการปฏิบัติให้มีทิฏฐิวิสุทธิเกิดขึ้น คือ การหมั่นเอาหลักการแยกแยะที่ทรงแสดงไว้ในพระสูตรและพระอภิธรรมซึ่งจะต้องเรียนมาเป็นอย่างดีแล้ว มาคิดแยกแยะสรรพสิ่งให้ได้ต่อเนื่องตลอดทั้งวันทั้งคืน เช่น คิดถึงเพลงที่ชอบก็ต้องคิดเลยไปถึงคำว่า "รูปธรรม ซึ่งเป็นอัพยากตธรรมซึ่งควรกำหนดรู้", คิดถึงจิตที่ไปรับเสียงเพลงก็ต้องคิดเลยไปถึงคำว่า "นามธรรม ประเภทอกุศลธรรมซึ่งควรละ" แล้วก็สรุปว่า "ไม่มีสัตว์บุคลอะไร มีแค่ธรรมะคือรูปนามเท่านั้น" เป็นต้น ทำอย่างนี้ในทุก ๆ สิ่งทุก ๆ อย่างจนกว่าจะคล่องชำนาญ ซึ่งในวิสุทธิมรรคมหาฏีกาท่านว่า "ควรทำให้เป็นดุจวสีของคนได้ฌาน"เลยทีเดียว การปฏิบัติจึงต้องทำทั้งวันตั้งแต่ตื่นจนหลับ เหมือนกับคนทำฌานที่ต้องคอยนึกถึงนิมิตที่ใช้ทำฌานนั่นแหละ แต่จะเห็นผลได้ชัดเจนดีหากมีเวลาทำสมาธิแล้วค่อยออกจากสมาธินั่งพิจารณาต่อไป เพราะจะแยกแยะได้ชัดเจน นึกหน่วงได้คล่องดี. |
|||
*'''กังขาวิตรณวิสุทธิ''' ความหมดจดแห่ง[[ญาณ]]เป็นเครื่องข้ามพ้นความสงสัย ความบริสุทธิ์ขั้นที่ทำให้กำจัดความสงสัยได้ คือ กำหนดรู้ปัจจัยแห่งนามรูปได้แล้วจึงสิ้นสงสัย |
*'''กังขาวิตรณวิสุทธิ''' ความหมดจดแห่ง[[ญาณ]]เป็นเครื่องข้ามพ้นความสงสัย ความบริสุทธิ์ขั้นที่ทำให้กำจัดความสงสัยได้ คือ กำหนดรู้ปัจจัยแห่งนามรูปได้แล้วจึงสิ้นสงสัย |
||
วิธีการปฏิบัติให้มกังขาวิตรณวิสุทธิิเกิดขึ้น คือ การหมั่นเอาหลักการเชื่อมเหตุเชื่อมผลให้ตรงกันตามที่ทรงแสดงไว้ในพระสูตรและพระอภิธรรมซึ่งจะต้องเรียนมาเป็นอย่างดีแล้ว มาคิดเชื่อมเหตุเชื่อมผลของสรรพสิ่งที่ถูกแยกแยะมาด้วยทิฏฐิวิสุทธิแล้วให้ได้ต่อเนื่องตลอดทั้งวันทั้งคืน เช่น คิดถึงเพลงที่ชอบ ก็คิดถึงจิตใจหื่นกระหายจะฟังได้ และคิดเลยไปจนถึงว่า "จิตโลภๆอย่างนี้พาไปเกิดในอบายได้ เพราะจะลักซีดีอันเป็นการผิดศีลก็ได้" เป็นต้น ทำอย่างนี้ในทุก ๆ สิ่งทุก ๆ อย่าง จนกว่าจะคล่องชำนาญ ซึ่งในวิสุทธิมรรคมหาฏีกาท่านก็บอกไว้เช่นเดียวกับในทิฏฐิวิสุทธิอีกว่า "ควรทำให้เป็นดุจวสีของคนได้ฌาน"เลยทีเดียว การปฏิบัติจึงต้องทำทั้งวันตั้งแต่ตื่นจนหลับ เหมือนกับคนทำฌานที่ต้องคอยนึกถึงนิมิตที่ใช้ทำฌานนั่นแหละ แต่จะเห็นผลได้ชัดเจนดีหากมีเวลาทำสมาธิแล้วค่อยออกจากสมาธินั่งพิจารณาต่อไป เพราะจะแยกแยะได้ชัดเจน นึกหน่วงได้คล่องดี. |
|||
*'''มัคคามัคคญาณทัสสนวิสุทธิ''' ความหมดจดแห่งญาณเป็นเครื่องรู้เห็นว่าทางหรือมิใช่ทาง |
*'''มัคคามัคคญาณทัสสนวิสุทธิ''' ความหมดจดแห่งญาณเป็นเครื่องรู้เห็นว่าทางหรือมิใช่ทาง |
||
*'''ปฏิปทาญาณทัสสนวิสุทธิ''' ความหมดจดแห่งญาณอันรู้เห็นทางดำเนิน ([[ญาณ|วิปัสสนาญาณ 9]]) |
*'''ปฏิปทาญาณทัสสนวิสุทธิ''' ความหมดจดแห่งญาณอันรู้เห็นทางดำเนิน ([[ญาณ|วิปัสสนาญาณ 9]]) |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 16:42, 1 มกราคม 2552
บทความนี้ต้องการการจัดหน้า จัดหมวดหมู่ ใส่ลิงก์ภายใน หรือเก็บกวาดเนื้อหา ให้มีคุณภาพดีขึ้น คุณสามารถปรับปรุงแก้ไขบทความนี้ได้ และนำป้ายออก พิจารณาใช้ป้ายข้อความอื่นเพื่อชี้ชัดข้อบกพร่อง |
ส่วนหนึ่งของชุดบทความ |
ศาสนาพุทธ |
---|
วิสุทธิ หมายถึง ความบริสุทธิ์ ความหมดจด วิสุทธิ ๗ ในทางพระพุทธศาสนา หมายถึง ความบริสุทธิ์ที่สูงขึ้นไปตามลำดับ เป็นการทำให้บริสุทธิ์ด้วยการฝึกฝนตนเองที่เรียกว่าไตรสิกขาไปโดยลำดับ จนบรรลุจุดมุ่งหมายคือนิพพาน
วิสุทธิมี 7 ขั้น คือ *ศีลวิสุทธิ ความหมดจดแห่งศีล คือ การรักษาศีลให้บริสุทธิ์และต้องตั้งใจรักษาเพื่อจะได้ทำสมาธิกับวิปัสสนาด้วย
ปาริสุทธิศีล 4 ในคัมภีร์วิสุทธิมรรค ได้แก่
- ปาฏิโมกขสังวรศีล ศีลคือความสำรวมในพระปาฏิโมกข์ เว้นจากข้อห้าม ทำตามข้ออนุญาต ประพฤติเคร่งครัดในสิกขาบท คือ ศีลและมารยาทที่มีอยู่ในพระไตรปิฎกนั่นเอง ในส่วนของพระภิกษุ ได้แก่ พระปาติโมกข์และข้อวัตรที่แสนจะเรียบร้อยในพระวินัยปิฎก, ของฆราวาสก็ ศีล ๕ ศีล ๘ เป็นต้นและมารยาทต่างๆ เช่น พูดไพเราะอ่อนหวาน เป็นต้นนั่นเอง.
- อินทรียสังวรศีล ศีลคือความสำรวมอินทรีย์ ๖ ระวังไม่ให้บาปอกุศลธรรมเกิดขึ้นได้ เมื่อรับรู้อินทรีย์ทั้งหก คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ เช่น ระวังไม่ให้โกรธ เมื่อโกรธก็กำหนดว่า "โกรธหนอๆ" เป็นต้น นี้ก็จัดเป็นขั้นศีล.
- อาชีวปาริสุทธิศีล ศีลคือความบริสุทธิ์แห่งอาชีวะ เลี้ยงชีวิตในทางที่ชอบ ของพระได้แก่สิกขาบท ๖ ข้อที่ท่านระบุไว้ในคัมภีร์ปริวาร, ของฆราวาสก็ได้แก่อาชีพที่ไม่ผิดศีลผิดกรรมบถ ๑๐ เช่น ไม่ทำอาชีพเพชฌฆาตฆ่าคน เป็นต้น.
- ปัจจัยสันนิสิตศีล ศีลที่เกี่ยวกับปัจจัยสี่ คือ การพิจารณาใช้สอยปัจจัยสี่ ให้เป็นไปตามประโยชน์ที่แท้ของสิ่งนั้น ไม่บริโภคด้วยตัณหา คือ ไม่ใช่ว่าอยากกินก็เลยกิน อยากใช้ก็เลยใช้นั่นเอง
- จิตตวิสุทธิ ความหมดจดแห่งจิต คือ การฝึกอบรมจิตจนบังเกิดสมาธิให้ได้อุปจาระและอัปปนา ได้ฌาน ๕ ฌาน ๘ ได้อภิญญาสมาบัติ อันเป็นปทัฏฐานที่สำคัญเพราะจะทำให้เกิดวิปัสสนาขึ้นได้ง่าย ยิ่งสมาธิดีเท่าใดยิ่งบรรลุได้ง่ายเท่านั้น.
- ทิฏฐิวิสุทธิ ความหมดจดแห่งทิฏฐิ คือ ความรู้เข้าใจ มองเห็นนามรูปตามสภาวะที่เป็นจริง เป็นเหตุข่มความเข้าใจผิดว่าเป็นสัตว์บุคคลเสียได้ เริ่มดำรงในภูมิแห่งความไม่หลงผิด
- กังขาวิตรณวิสุทธิ ความหมดจดแห่งญาณเป็นเครื่องข้ามพ้นความสงสัย ความบริสุทธิ์ขั้นที่ทำให้กำจัดความสงสัยได้ คือ กำหนดรู้ปัจจัยแห่งนามรูปได้แล้วจึงสิ้นสงสัย
- มัคคามัคคญาณทัสสนวิสุทธิ ความหมดจดแห่งญาณเป็นเครื่องรู้เห็นว่าทางหรือมิใช่ทาง
- ปฏิปทาญาณทัสสนวิสุทธิ ความหมดจดแห่งญาณอันรู้เห็นทางดำเนิน (วิปัสสนาญาณ 9)
- ญาณทัสสนวิสุทธิ ความหมดจดแห่งญาณทัสสนะ คือ ความรู้ในอริยมรรค หรือมรรคญาณ ความเป็นอริยบุคคล ย่อมเกิดขึ้นในวิสุทธิข้อนี้ เป็นอันบรรลุผลที่หมายสูงสุดแห่งวิสุทธิ หรือไตรสิกขา หรือการปฏิบัติธรรมในพระพุทธศาสนาทั้งสิ้น
วิสุทธิ 7 กับ วิปัสสนาญาณ
วิสุทธิ 7 เป็นปัจจัยส่งต่อกันขึ้นไปเพื่อบรรลุนิพพาน ดังบรรยายในรถวินีตสูตร(พระสูตรหนึ่งในพระไตรปิฎก)เปรียบวิสุทธิ ๗ กับรถเจ็ดผลัด ส่งต่อกันให้บุคคลถึงที่หมาย สามารถเปรียบเทียบ ไตรสิกขา,วิสุทธิ 7,ญาณ 16 ,ปาริสุทธิศีล 4 และสมาธิ ได้ดังนี้
- อธิศีลสิกขา
ศีลวิสุทธิ
- ๑.ปาฏิโมกขสังวรศีล
- ๒.อินทรียสังวรศีล
- ๓.อาชีวปาริสุทธิศีล
- ๔.ปัจจัยสันนิสิตศีล
- อธิจิตตสิกขา
จิตตวิสุทธิ
- -อุปจารสมาธิ
- -อัปปนาสมาธิ ในฌานสมาบัติ
- อธิปัญญาสิกขา
ทิฏฐิวิสุทธิ
- ๑.นามรูปปริจเฉทญาณ
กังขาวิตรณวิสุทธิ
- ๒.นามรูปปัจจัยปริคคหญาณ
มัคคามัคคญาณทัสสนวิสุทธิ
- ๓.สัมมสนญาณ
- ๔.อุทยัพพยานุปัสสนาญาณ ที่ยังเป็นวิปัสสนาญาณอย่างอ่อน (ตรุณอุทยัพพยญาณ)
ปฏิปทาญาณทัสสนวิสุทธิ
- ๔.อุทยัพพยานุปัสสนาญาณ ที่เจริญขึ้น (พลวอุทยัพพยญาณ)
- ๕.ภังคานุปัสสนาญาณ
- ๖.ภยตูปัฏฐานญาณ
- ๗.ทีนวานุปัสสนาญาณ
- ๘.นิพพิทานุปัสสนาญาณ
- ๙.มุจจิตุกัมยตาญาณ
- ๑๐.ปฏิสังขานุปัสสนาญาณ
- ๑๑.สังขารุเบกขาญาณ
- ๑๒.สัจจานุโลมิกญาณ
- ๑๓.โคตรภูญาณ
ญาณทัสสนวิสุทธิ
- ๑๔.มัคคญาณ
- ๑๕.ผลญาณ
- ๑๖.ปัจจเวกขณญาณ
อ้างอิง
- รถวินีตสูตร จากพระไตรปิฎก (ภาษาไทย)
- พระธรรมปิฎก (ประยุทธ์ ปยุตฺโต). "พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์".
- พระธรรมปิฎก (ประยุทธ์ ปยุตฺโต). "พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลธรรม".
- พระธรรมปิฎก (ประยุทธ์ ปยุตฺโต). "พุทธธรรม".