ผลต่างระหว่างรุ่นของ "คัพภวิทยา"
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
ล โรบอต เพิ่ม: bs:Embriologija |
||
บรรทัด 73: | บรรทัด 73: | ||
[[ar:علم الجنين]] |
[[ar:علم الجنين]] |
||
[[bs:Embriologija]] |
|||
[[ca:Embriologia]] |
[[ca:Embriologia]] |
||
[[cs:Embryologie]] |
[[cs:Embryologie]] |
||
บรรทัด 78: | บรรทัด 79: | ||
[[de:Embryologie]] |
[[de:Embryologie]] |
||
[[en:Embryology]] |
[[en:Embryology]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[eo:Embriologio]] |
[[eo:Embriologio]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[fr:Embryologie]] |
[[fr:Embryologie]] |
||
⚫ | |||
[[hr:Embriologija]] |
[[hr:Embriologija]] |
||
[[it:Embriologia]] |
[[it:Embriologia]] |
||
⚫ | |||
[[ka:ემბრიოლოგია]] |
[[ka:ემბრიოლოგია]] |
||
[[lt:Embriologija]] |
[[lt:Embriologija]] |
||
บรรทัด 97: | บรรทัด 99: | ||
[[sl:Embriologija]] |
[[sl:Embriologija]] |
||
[[sr:Ембриологија]] |
[[sr:Ембриологија]] |
||
⚫ | |||
[[sv:Embryologi]] |
[[sv:Embryologi]] |
||
[[tl:Embriyolohiya]] |
[[tl:Embriyolohiya]] |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 22:47, 2 มิถุนายน 2551
คัพภวิทยา หรือ วิทยาเอ็มบริโอ (อังกฤษ: Embryology) เป็นการศึกษาการเจริญของเอ็มบริโอ เอ็มบริโอคือขั้นหนึ่งของการเจริญของสิ่งมีชีวิตก่อนคลอดหรือออกจากไข่ หรือในพืชคือในระยะก่อนการงอก (germination)
คัพภวิทยาหมายถึงการเจริญของไข่ที่ได้รับการผสมแล้ว (ไซโกต) และมีการเปลี่ยนแปลงไปเป็นเนื้อเยื่อและอวัยวะต่างๆ หลังจากระยะแยก (cleavage) เซลล์ที่กำลังแบ่งตัว หรือมอรูลา (morula) จะกลายมาเป็นลูกบอลกลวง หรือบลาสตูลา (blastula) ซึ่งมีการเจริญของรูหรือช่องที่ปลายด้านหนึ่ง
ในสัตว์ บลาสตูลาจะมีการเจริญแบ่งได้ออกเป็น 2 ทาง ทำให้สามารถแบ่งสัตว์ในอาณาจักรสัตว์ออกเป็น 2 ประเภท ประเภทแรกคือหากมีการเจริญของรูในบลาสตูลา (บลาสโตพอร์ (blastopore)) กลายเป็นปากของสัตว์ จะเรียกว่าพวกโพรโตสโตม (protostome) แต่หากรูนั้นเจริญเป็นทวารหนัก จะเรียกว่าพวกดิวเทอโรสโตม (deuterostome) สัตว์พวกโพรโตสโตมได้แก่สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง เช่น แมลง หนอน และพวกหอยกับปลาหมึก ในขณะที่พวกดิวเทอโรสโตมได้แก่สัตว์ที่วิวัฒนาการสูงเช่นสัตว์มีกระดูกสันหลัง (vertebrates) บลาสตูลาจะเปลี่ยนแปลงไปเป็นโครงสร้างที่เรียกว่า แกสตรูลา (gastrula)
แกสตรูลาและบลาสโตพอร์จะเจริญไปเป็นชั้นต่างๆ 3 ชั้น (germ layers) ซึ่งเป็นต้นกำเนิดของอวัยวะและเนื้อเยื่อในร่างกายทั้งหมด
- ชั้นในสุด หรือ เอนโดเดิร์ม (endoderm) เจริญไปเป็นอวัยวะในทางเดินอาหาร ปอด และกระเพาะปัสสาวะ
- ชั้นกลาง หรือ เมโซเดิร์ม (mesoderm) เจริญไปเป็นกล้ามเนื้อ โครงกระดูก และระบบเลือด
- ชั้นนอกสุด หรือ เอ็กโทเดิร์ม (ectoderm) เจริญไปเป็นระบบประสาทและผิวหนัง
สำหรับในมนุษย์ เอ็มบริโอหมายถึงกลุ่มเซลล์ที่กำลังแบ่งตัวรูปทรงกลมจากระยะที่ไซโกตฝังตัวอยู่ในผนังมดลูกจนกระทั่งถึงสิ้นสุดสัปดาห์ที่ 8 หลังจากตั้งครรภ์ หลังจากสัปดาห์ที่ 8 จะเรียกตัวอ่อนของมนุษย์ว่าทารกในครรภ์ (fetus) เอ็มบริโอของสัตว์หลายชนิดจะมีลักษณะคล้ายกับสัตว์ชนิดอื่นๆ ในระยะการเจริญช่วงแรกๆ เหตุผลที่มีความคล้ายคลึงกันนั้นเนื่องจากสิ่งมีชีวิตมีการปรับตัวในสิ่งแวดล้อมของการตั้งครรภ์ ความคล้ายคลึงกันในสิ่งมีชีวิตแต่ละชนิดเรียกว่า โครงสร้างกำเนิดต่างกัน (analogous structures) ซึ่งเป็นโครงสร้างที่ทำหน้าที่หรือกลไกเหมือนกันแต่วิวัฒนาการมาจากคนละส่วนกัน
อ้างอิง
- UNSW Embryology Large resource of information and media
- [1] Definition of embryo according to Webster
หนังสืออ่านเพิ่มเติม
- Scott F. Gilbert. Developmental Biology. Sinauer, 2003. ISBN 0-87893-258-5.
- Lewis Wolpert. Principles of Development. Oxford University Press, 2006. ISBN 0-19-927536-X.
แหล่งข้อมูลอื่น
- Embryo Research UK philosophy and ethics website discussing the ethics of embryology
- Human embryo research Canadian website covering the ethics of human embryo research
- University of Indiana's Human Embryology Animations
- The Developing Human (Keith L.Moore) http://www.youtube.com/watch?v=Rb0uZefwQnc