ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระพิมพ์"
Dharmadana (คุย | ส่วนร่วม) ล เพิ่มหมวดหมู่:พระพุทธรูปด้วยฮอทแคต |
Dharmadana (คุย | ส่วนร่วม) |
||
| บรรทัด 2: | บรรทัด 2: | ||
==ประวัติ== |
==ประวัติ== |
||
สันนิษฐานว่าพระพิมพ์มาจาก[[สังเวชนียสถาน]]ทั้ง 4 แห่ง ในช่วงเริ่มต้นมีจุดประสงค์เพื่อเป็นที่ระลึกในการเดินทางไปนมัสการสังเวชนียสถาน โดยสร้างรูปพิมพ์เกี่ยวข้องกับสังเวชนียสถานนั้น ๆ ต่อมาเปลี่ยนคติการสร้างพระพิมพ์มาเป็นการสร้างพระพุทธรูปและพระพิมพ์เพื่อความเป็นกุศล พระพิมพ์ในสมัยแรกมักปรากฏคำจารึกเล็ก ๆ เช่นคาถา |
สันนิษฐานว่าพระพิมพ์มาจาก[[สังเวชนียสถาน]]ทั้ง 4 แห่ง ในช่วงเริ่มต้นมีจุดประสงค์เพื่อเป็นที่ระลึกในการเดินทางไปนมัสการสังเวชนียสถาน โดยสร้างรูปพิมพ์เกี่ยวข้องกับสังเวชนียสถานนั้น ๆ สันนิษฐานว่าเริ่มมีการสร้างพระพิมพ์ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 5–6 หลังจากการสร้างพระพุทธรูปและสังเวนียสถาน ซึ่งเริ่มสร้างขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 3<ref>{{cite web |title=พระพิมพ์ พระเครื่อง |url=http://www.thaistudies.chula.ac.th/2018/09/29/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B9%8C-%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87/ |publisher=ไทยศึกษา}}</ref> ต่อมาเปลี่ยนคติการสร้างพระพิมพ์มาเป็นการสร้างพระพุทธรูปและพระพิมพ์เพื่อความเป็นกุศล พระพิมพ์ในสมัยแรกมักปรากฏคำจารึกเล็ก ๆ เช่นคาถา |
||
ในประเทศไทยพบหลักฐานทางโบราณคดีที่สร้างมาตั้งแต่[[สมัยทวารวดี]] โดย[[ชาวมอญ]]เป็นผู้สร้างและมักทำด้วยดินเผา มีพื้นฐานศิลปะแบบ[[อมราวตี|อมราวดี]] แต่บางองค์มีลักษณะศิลปะคุปตะของ[[อินเดีย]] พระพิมพ์ที่พบส่วนใหญ่จารึกคาถา เย ธมฺมาฯ บางแห่งจารึกเป็นคำนมัสการ[[พระรัตนตรัย]] พระพิมพ์ในสมัยทวารดีส่วนใหญ่พบในภาคกลางของประเทศไทย เช่นที่[[จังหวัดนครปฐม]] [[ราชบุรี]] [[สิงห์บุรี]] และ[[สุพรรณบุรี]] ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือพบใน[[อำเภอนาดูน]] [[จังหวัดมหาสารคาม]] |
ในประเทศไทยพบหลักฐานทางโบราณคดีที่สร้างมาตั้งแต่[[สมัยทวารวดี]] โดย[[ชาวมอญ]]เป็นผู้สร้างและมักทำด้วยดินเผา มีพื้นฐานศิลปะแบบ[[อมราวตี|อมราวดี]] แต่บางองค์มีลักษณะศิลปะคุปตะของ[[อินเดีย]] พระพิมพ์ที่พบส่วนใหญ่จารึกคาถา เย ธมฺมาฯ บางแห่งจารึกเป็นคำนมัสการ[[พระรัตนตรัย]] พระพิมพ์ในสมัยทวารดีส่วนใหญ่พบในภาคกลางของประเทศไทย เช่นที่[[จังหวัดนครปฐม]] [[ราชบุรี]] [[สิงห์บุรี]] และ[[สุพรรณบุรี]] ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือพบใน[[อำเภอนาดูน]] [[จังหวัดมหาสารคาม]] |
||
รุ่นแก้ไขปัจจุบันเมื่อ 12:43, 8 มิถุนายน 2565
พระพิมพ์ คือ พระพุทธรูปขนาดเล็กที่สร้างโดยกดประทับดินด้วยแม่พิมพ์[1] ในอินเดียเรียกพระพิมพ์ว่า Sacha Sachaya หรือ Sacchaha ซึ่งเป็นภาษาปรากฤต ส่วนภาษาสันสกฤตเรียกว่า Sat-chaya โดยทุกคำมีความหมายว่า "รูปภาพที่สมบูรณ์"
ประวัติ[แก้]
สันนิษฐานว่าพระพิมพ์มาจากสังเวชนียสถานทั้ง 4 แห่ง ในช่วงเริ่มต้นมีจุดประสงค์เพื่อเป็นที่ระลึกในการเดินทางไปนมัสการสังเวชนียสถาน โดยสร้างรูปพิมพ์เกี่ยวข้องกับสังเวชนียสถานนั้น ๆ สันนิษฐานว่าเริ่มมีการสร้างพระพิมพ์ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 5–6 หลังจากการสร้างพระพุทธรูปและสังเวนียสถาน ซึ่งเริ่มสร้างขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 3[2] ต่อมาเปลี่ยนคติการสร้างพระพิมพ์มาเป็นการสร้างพระพุทธรูปและพระพิมพ์เพื่อความเป็นกุศล พระพิมพ์ในสมัยแรกมักปรากฏคำจารึกเล็ก ๆ เช่นคาถา
ในประเทศไทยพบหลักฐานทางโบราณคดีที่สร้างมาตั้งแต่สมัยทวารวดี โดยชาวมอญเป็นผู้สร้างและมักทำด้วยดินเผา มีพื้นฐานศิลปะแบบอมราวดี แต่บางองค์มีลักษณะศิลปะคุปตะของอินเดีย พระพิมพ์ที่พบส่วนใหญ่จารึกคาถา เย ธมฺมาฯ บางแห่งจารึกเป็นคำนมัสการพระรัตนตรัย พระพิมพ์ในสมัยทวารดีส่วนใหญ่พบในภาคกลางของประเทศไทย เช่นที่จังหวัดนครปฐม ราชบุรี สิงห์บุรี และสุพรรณบุรี ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือพบในอำเภอนาดูน จังหวัดมหาสารคาม
ในสมัยหริภุญชัยพบการสร้างพระพิมพ์จำนวนมาก โดยสร้างขึ้นเพื่อบรรจุในพระเจดีย์เพราะมีหลักฐานการจารึกระบุเรื่องราวการสร้างเจดีย์และบูรณะเจดีย์ พระพิมพ์ที่พบมีลักษณะศิลปะลพบุรีผสมกับพุทธศิลป์แบบมหายาน แบ่งการได้รับอิทธิพลมาจากศิลปะต่าง ๆ คือ ศิลปะอินเดีย ศิลปะทวารวดี ศิลปะพุกาม และศิลปะลพบุรี
พระพิมพ์ในสมัยลพบุรีมักแสดงภาพเป็นพระพุทธรูปหลายองค์หรือพระพุทธรูปกับพระโพธิสัตว์รวมกันอยู่ในแผงพระพิมพ์เดียวกัน พระพิมพ์ในสมัยสุโขทัยมีแนวคิดการสร้างเพื่อเป็นปัจจัยให้ผู้สร้างนั้นได้เกิดในสมัยพระศรีอริยเมตไตรยตามความเชื่อในเรื่องไตรภูมิพระร่วง พระพิมพ์ในสมัยสุโขทัยมักสร้างด้วยเนื้อดินเผาและเนื้อชิน โดยพบตามกรตามเจดีย์ พระพิมพ์แบบสุโขทัยถือได้ว่างดงามกว่าสมัยอื่น ๆ
ในสมัยอยุธยามีการเปลี่ยนคติการสร้างพระพิมพ์ คนเริ่มเชื่อกันเรื่องเหนือธรรมชาติ ไสยศาสตร์ การสร้างพระพิมพ์จึงเพื่อความเป็นสิริมงคล ความศักดิ์สิทธิ์ เพื่อนำพกติดตัวไปได้ เช่นในลิลิตตะเลงพ่ายระบุว่าสมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงนำพระพิมพ์ของเมืองพิจิตรติดไว้ที่พระมาลาเมื่อเวลาออกทำศึก
ในสมัยรัตนโกสินทร์ พระพิมพ์ที่สร้างขึ้นได้รับการเคารพบูชาจนกลายมาเป็นพระเครื่อง[3]
อ้างอิง[แก้]
- ↑ พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 (กรุงเทพฯ : นานมีบุ๊คส์, 2546), 763.
- ↑ "พระพิมพ์ พระเครื่อง". ไทยศึกษา.
- ↑ ณัฐพล อยู่รุ่งเรืองศักดิ์. "พระเครื่องกับสังคมไทยช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่สอง ถึง พ.ศ. 2550 : การศึกษาคติความเชื่อ รูปแบบ และพุทธพาณิชย์" (PDF). มหาวิทยาลัยศิลปากร.