ผักจินดา

ผักจินดา
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Plantae
ไม่ได้จัดลำดับ:	Angiosperms
ไม่ได้จัดลำดับ:	Eudicots
ไม่ได้จัดลำดับ:	Asterids
อันดับ:	Gentianales
วงศ์:	Asclepiadaceae
สกุล:	Gymnema
สปีชีส์:	G.  inodorum
ชื่อทวินาม
Gymnema inodorum (Lour.) Dec
ชื่อพ้อง
Cynanchum inodorum Lour. Bidaria inodora (Lour.) Dec. Bidaria tingens (Rox. ex Spreng.) Dec. Gymnema tingens Rox. ex Spreng.

ผักจินดา หรือ ผักเชียงดา (ชื่อวิทยาศาสตร์: Gymnema inodorum) เป็นไม้เถาเลื้อยพบได้ในประเทศแถบทวีปเอเซีย เช่น อินเดีย พม่า ในประเทศไทยนิยมนำมารับประทานเป็นผักหรือใช้ปรุงอาหาร มีสรรพคุณช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดสำหรับผู้เป็นเบาหวานทั้งสองชนิดได้

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

เป็นไม้เถาเลื้อยยาว ใบและเถามีสีเขียวเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 0.5 - 5 ซม. มักเลื้อยเลื้อยพาดตามต้นไม้ใหญ่ มีความยาวประมาณ 5 -10 เมตร ในทุกส่วนของผักจินดาจะมีน้ำยางสีขาวลักษณะเหมือนน้ำนม ใบเดี่ยวเป็นรูปกลมรี ฐานใบจะมน ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ ด้านของใบจะสีเขียวเข้ม (upper epidermis) กว่าหลังใบ (lower epidermis) ใบจะออกเรียงเป็นคู่ตรงข้ามกัน ออกดอกเป็นช่อแน่น มีสีขาวอมเขียวอ่อน กลม เล็ก มีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 5-6 มม. ส่วนผลจะออกเป็นฝักคู่

การขยายพันธ์

ผักจินดานิยมขยายพันธ์โดยการปักชำกิ่ง เจริญเติบโตได้ในดินร่วน ในฤดูฝนจะให้ผลผลิตมาก พบมากในภาคเหนือของไทย

การใช้ประโยชน์

ในภาคเหนือของไทยนิยมนำผักจินดามาประกอบอาหารต่าง ๆ มีการค้นพบทางวิทยาศาสตร์ยืนยันว่าผักจินดาสามารถลดระดับน้ำตาลในเลือดตั้งแต่ปี พ.ศ. 2469 นอกจากนี้ยังพบว่าการทดลองในสัตว์ยังทำให้ระดับอินซูลินมีปริมาณสูงขึ้น

คุณค่าทางโภชนาการ

ใน 100 กรัม ของผักจินดาประกอบด้วยน้ำประมาณร้อยละ 82.9 พลังงาน 60 แคลอรี ให้คุณค่าทางโภชนาการดังนี้

สารอาหาร	ปริมาณ
โปรตีน	5.4 กรัม
ไขมัน	1.5 กรัม
คาร์โบไฮเดรต	6.2 กรัม
ใยอาหาร	1.6 กรัม
แคลเซียม	78 มิลลิกรัม
ฟอสฟอรัส	98 มิลลิกรัม
สังกะสี	2.3 มิลลิกรัม
วิตามิน เอ	5905 (I.U.)
วิตามินบี1	981 มิลลิกรัม
วิตามินบี2	0.32 มิลลิกรัม
Niacin	1 มิลลิกรัม
วิตามินซี	153 มิลลิกรัม