กเษเมนทระ
กเษเมนทระ (กฺเษเมนฺทฺร, IAST: Kṣemendra; ป. ค.ศ. 990 – 1070) เป็นผู้รอบรู้, กวี, นักเขียนเชิงเสียดสี, นักปรัชญา, นักประวัติศาสตร์,[1] ผู้นิพนธ์บทละคร, นักแปล[2] และ นักวิจารณ์ศิลปะ[3] ที่มีช่วงชีวิตอยู่ระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 11 ในกัศมีร์ โดยมีผลงานเป็นภาษาสันสกฤต[4]
ชีวประวัติ
[แก้]กเษเมนทระเกิดมาในครอบครัวเก่าแก่ที่มีความมั่งคั่งและเป็นครอบครัวที่มีอารยะ[5] บิดานามว่า ประกาเศนทระ (Prakashendra) ผู้สืบทอดจากนเรนทระ (Narendra) ขุนนางในราชสำนักของชยปีฑะ (Jayapida)[6] แห่งจักรวรรดิการโกฏ กเษเมนทระได้รับการศึกษาและศึกษาวรรณกรรมที่หลากหลายแขนง เขาได้เรียนวิชาวรรณกรรมจาก "อาจารย์ระดับแนวหน้าที่สุดในสมัยนั้น นักปรัชญาและผู้ชำนาญด้านวรรณกรรมชาวไศวะ อภินวคุปตะ"[5] กเษเมนทระเติบโตมาในฐานะชาวไศวะ และต่อมาได้เปลี่ยนไปนับถือลัทธิไวษณวะ[6] เขาได้ร่ำเรียนและมีผลงานประพันธ์ทั้งเชิงลัทธิไวษณวะ และ ศาสนาพุทธ[7] บุตรของเขา โสเมนทระ (Somendra) บรรยายถึงบิดาของเขาไว้ในบทนำของ อวทานกลฺปลตา (अवदानकल्पलता) และชิ้นงานอื่น ๆ กเษเมนทระกล่าวถึงตนเองในผลงานของตนด้วยชื่อ วยาสทาส (IAST: Vyāsadāsa; ทาสของฤาษีวยาสะ) ชื่อนี้ได้มาหรือเริ่มนำมาใช้หลังประพันธ์ชิ้นงาน ภารตมัญชรี (Bhāratamañjari) เสร็จ[6]
กเษเมนทระเป็นที่ต้องการในฐานะผู้ประพันธ์บทย่อ (abridger) สำหรับงานเขียนชิ้นยาว[6] เขามีผลงานประพันธ์ย้อนกลับไปถึงปี 1037 เป็นอย่างน้อย (ผลงานชิ้นที่เก่าแก่ที่สุดของเขาที่ได้รับการระบุอายุคือ พฤหัตกถามัญชรี, Brihatkathāmanjari ซึ่งเป็นบทสรุปย่อของ พฤหัตกถา “ตะวันตกเฉียงเหนือ”; "Northwestern" Bṛhatkathā ที่สูญหายไปแล้วและเป็นฉบับปรับปรุง (recension) อีกทีหนึ่งของ พฤหัตกถา หรือ “เรื่องเล่ายิ่งใหญ่” ของคุณาฒยะ ซึ่งก็สูญหายไปแล้วเช่นกัน) จนถึงปี 1066 (ผลงานชิ้นใหม่ที่สุดของเขาที่ได้รับการระบุอายุคือ ทศาวาตารจริต; Daśavataracharita หรือ บันทึกว่าด้วยสิบอวตารของพระวิษณุ)[8]
ผลงานที่ยังอยู่
[แก้]มีผลงานโดยกเษเมนทระราวสิบแปดชิ้นที่ยังอยู่มาถึงปัจจุบัน และมีอย่างน้อยอีกสิบสี่ชิ้นงานที่ปรากฏเฉพาะจากการอ้างถึงในชิ้นงานอื่นเท่านั้น[6] นอกจากรายการด้านล่างนี้แล้ว เขายังประพันธ์บทละคร, กวีเชิงสาธยาย, นิยายเสียดสี, บันทึกประวัติศาสตร์ และอาจมีบทวิจารณ์กามสูตรด้วย[9]
บทย่อ
[แก้]- รามายณมัญชรี (Ramāyaṇamanjari) — บทย่อรามายณะ (สันสกฤต)
- ภารตมัญชรี (Bhāratamanjari) — บทย่อมหาภารตะ (สันสกฤต)
- พฤหัตกถามัญชรี (Brihatkathāmanjari) — บทย่อพฤหัตกถา (สันสกฤต)
กวีนิพนธ์
[แก้]- เอาจิตยะ วิจาระ จรรจา (Auchitya Vichāra Charchā)
- กวิกัณฐาภรณะ (Kavikanthābharaṇa)
- สุวฤตติลัก (Suvrittatilaka)
เรื่องเสียดสี
[แก้]- กลาวิลสา (Kalāvilasā) — "บทเกี้ยวพาราสีกับความหลอกลวง"
- สมยมาตฤกา — "ผู้ดูแลนางสนม" (สันสกฤต)
- นรรมมาลา (Narmamālā) — "มาลัยแห่งความรื่นเริง"
- เทโศปเทศะ (Deśopadeśa) — "คำเทศนาจากชนบท"
บทเทศนา
[แก้]- นีติกัลปตรุ (Nitikalpataru)
- ทรรปทลนะ (Darpadalana)
- จตุรวรรคสังคฤหะ (Chaturvargasaṃgraha)
- จารุจรรยา (Chārucharya)
- เสวยเสวโกปเทศะ (Sevyasevakopadeśa)
- โลกประกาศะ (Lokaprakāśa)
- สถูปาวทานา (Stūpāvadāna)
บทสรรเสริญ
[แก้]- อวทานกัลปลตา (Avadānakalpalatā) — ภพชาติในอดีตและบุญของพระพุทธเจ้า (อังกฤษ)
- ทศาวาตารจริต (Daśavataracharita) — พระวิษณุสิบอวตาร (สันสกฤต)
งานเขียนเชิงประวัติศาสตา์
[แก้]- นฤปวลี (Nrpavali)[10]
อ้างอิง
[แก้]- ↑ www.wisdomlib.org (2014-08-29). "Kshemendra, Kṣemendra, Kshema-indra: 10 definitions". www.wisdomlib.org (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2022-01-21.
- ↑ Choudhuri, Indra Nath (2010). "Towards an Indian Theory of Translation". Indian Literature. 54 (5): 113–123. JSTOR 23348221.
- ↑ "Kshemendra's Views on Aptness in Art". University of Hyderabad Herald (ภาษาอังกฤษแบบบริติช). Oct 30, 2015. สืบค้นเมื่อ 2022-01-21.
- ↑ "Kshemendra". Penguin Random House India (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). สืบค้นเมื่อ 2022-01-21.
- ↑ 5.0 5.1 Haksar 2011, p. xv.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 Warder 1992, p. 365.
- ↑ Haksar 2011, pp. xv–xvi.
- ↑ Haksar 2011, pp. xvii–xviii.
- ↑ Haksar 2011, pp. xvii, 153–154.
- ↑ Nagarajan, k s (1970). Contribution Of Kashmir To Sanskrit Literature. p. 540.
บรรณานุกรม
[แก้]- Kshemendra (2011). Three Satires: From Ancient Kashmir (ภาษาอังกฤษ). แปลโดย Haksar, A. N. D. Penguin Books. ISBN 9780143063230.
- Warder, Anthony Kennedy (1992). Indian Kāvya Literature: The art of storytelling (ภาษาอังกฤษ). Delhi: Motilal Banarsidass. ISBN 9788120806153.
| นานาชาติ | |
|---|---|
| ประจำชาติ | |
| ประชาชน | |
| อื่น ๆ | |
