การเกิดเซลล์สืบพันธุ์

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
(เปลี่ยนทางจาก Gametogenesis)

การเกิดเซลล์สืบพันธุ์ (อังกฤษ: gametogenesis) คือกระบวนการอย่างหนึ่งในสิ่งมีชีวิต ซึ่งเป็นการแบ่งเซลล์และทำให้เกิดความแตกต่างกันของเซลล์แม่ (gametocyte) ที่มีโครโมโซมสองชุด (diploid) หรือชุดเดียว (haploid) ให้กลายเป็นเซลล์สืบพันธุ์ (gamete) ที่มีโครโมโซมเพียงชุดเดียว การเกิดเซลล์สืบพันธุ์เกิดจากการแบ่งเซลล์แบบไมโอซิส (meiosis) หรือไมโทซิส (mitosis) ขึ้นอยู่กับวงจรชีวิตของสิ่งมีชีวิตนั้นๆ

การเกิดเซลล์สืบพันธุ์ในสัตว์[แก้]

แผนภาพแสดงการแบ่งตัวของเซลล์แม่จนได้เซลล์สืบพันธุ์

สัตว์ประเภทต่างๆ จะสร้างเซลล์สืบพันธุ์โดยตรงด้วยการแบ่งเซลล์แบบไมโอซิสด้วยอวัยวะที่เรียกว่าต่อมบ่งเพศ (gonad) สัตว์สปีชีส์หนึ่งๆ ที่ขยายพันธุ์แบบอาศัยเพศมีรูปแบบการสร้างเซลล์สืบพันธุ์ที่แตกต่างกันออกไปดังนี้

ถึงแม้ใช้อวัยวะที่แตกต่างกันแต่กระบวนการนั้นยังมีรูปแบบที่เหมือนกัน กล่าวคือ เซลล์ตั้งต้นจะเรียกว่าแกมีโทโกเนียม (gametogonium) จะแบ่งตัวแบบไมโทซิสเข้าสู่ช่วงแกมีโทไซต์ระยะแรก (primary gametocyte) และแบ่งตัวแบบไมโอซิสเข้าสู่แกมีโทไซต์ระยะที่สอง (secondary gametocyte) แล้วแบ่งเซลล์แบบไมโอซิสอีกครั้งจนได้แกมีทิด (gametid) จำนวน 4 เซลล์ต่อเซลล์แม่ 1 เซลล์ สุดท้ายแกมีทิดจะเจริญไปเป็นสเปิร์มหรือไข่ ซึ่งเป็นแกมีต (gamete) ในขั้นตอนสุดท้าย พอสรุปได้ดังนี้

ประเภทเซลล์ จำนวนโครโมโซม* โครมาทิด กระบวนการ
แกมีโทโกเนียม ดิพลอยด์/46 2N ไมโทซิส
แกมีโทไซต์ระยะแรก ดิพลอยด์/46 4N ไมโอซิส 1
แกมีโทไซต์ระยะที่สอง แฮพลอยด์/23 2N ไมโอซิส 2
แกมีทิด แฮพลอยด์/23 1N
แกมีต แฮพลอยด์/23 1N
* สมมติให้เป็นจำนวนโครโมโซมของมนุษย์ ซึ่งมี 23 คู่