Electrophorus electricus
| Electrophorus electricus | |
|---|---|
| |
| ตัวอย่างปลาไหลไฟฟ้าชนิด Electrophorus electricus ที่พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำนิวอิงแลนด์ สหรัฐอเมริกา | |
| สถานะการอนุรักษ์ | |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ 
| |
| โดเมน: | ยูแคริโอตา Eukaryota |
| อาณาจักร: | สัตว์ Animalia |
| ไฟลัม: | สัตว์มีแกนสันหลัง Chordata |
| ชั้น: | ปลาที่มีก้านครีบ Actinopterygii |
| อันดับ: | อันดับปลาไหลไฟฟ้า |
| วงศ์: | Gymnotidae |
| สกุล: | Electrophorus (Linnaeus, 1766) |
| สปีชีส์: | Electrophorus electricus |
| ชื่อทวินาม | |
| Electrophorus electricus (Linnaeus, 1766) | |
| ชื่อพ้อง | |
|
Gymnotus electricus | |
Electrophorus electricus เป็นชนิดที่เป็นที่รู้จักมากที่สุดของปลาไหลไฟฟ้า ซึ่งเป็นปลาไฟฟ้าอเมริกาใต้ ก่อนที่จะมีการค้นพบชนิดเพิ่มเติมอีกสองชนิดในปี ค.ศ. 2019 สกุล Electrophorus นี้เคยถูกจัดว่าเป็นสกุลที่มีสมาชิกเพียงชนิดเดียว (monotypic) โดยมีเพียงชนิดเดียวคือ E. electricus เท่านั้น[2] ถึงแม้จะถูกเรียกว่าปลาไหล แต่ชนิดนี้ไม่ใช่ปลาไหลแท้ แต่เป็นปลาผี (knifefish) ชนิดหนึ่ง[3] นอกจากนี้ยังจัดเป็นปลาเทลีออสท์ (teleost) น้ำจืดที่มีเนื้อเยื่อสร้างไฟฟ้า (electrogenic tissue) สำหรับปล่อยกระแสไฟฟ้าออกมาได้[4]
ประวัติการอนุกรมวิธาน
[แก้]ชนิดนี้ได้รับการจำแนกใหม่หลายครั้ง เมื่อได้รับการระบุครั้งแรกโดยคอล ลินเนีย ในปี ค.ศ. 1766 โดยได้อธิบายภายใต้ชื่อ Gymnotus electricus ซึ่งได้จัดไว้ในสกุลเดียวกับ Gymnotus carapo (ปลาผีลาย) ซึ่งเขาได้บรรยายไว้หลายปีก่อน และเพียงประมาณหนึ่งศตวรรษต่อมา ในปี ค.ศ. 1864 ปลาไหลไฟฟ้าจึงถูกย้ายไปยังสกุลของตัวเอง Electrophorus โดยธีโอดอร์ กิลล์[5]
ในเดือนกันยายน ค.ศ. 2019 เดวิด เดอ ซานตานา (David de Santana) และคณะ ได้แยกชนิด E. electricus ออกเป็นสามชนิด ตามความแตกต่างของดีเอ็นเอ นิเวศวิทยา และแหล่งที่อยู่ กายวิภาค และสรีรวิทยา และความสามารถทางไฟฟ้า โดยทั้งสามชนิดมีดังนี้ E. electricus และอีกสองชนิดคือ E. voltai sp. nov และ E. varii sp. nov จากการศึกษาพบว่า E. electricus เป็นชนิดพี่น้องของ E. voltai โดยทั้งสองชนิดแยกออกจากกันระหว่างสมัยไพลโอซีน[2]
ลักษณะ
[แก้] | บทความนี้ต้องการตรวจสอบความถูกต้องจากผู้เชี่ยวชาญในเรื่องนั้น ๆ ปัญหาเฉพาะคือ: ข้อมูลเป็นปัจจุบันหรือไม่ |
มีรูปร่างเรียวยาวคล้ายปลาไหล ตามีขนาดเล็ก ลำตัวสีน้ำตาลเขียวเข้ม ใต้ท้องสีเหลือง หัวมีขนาดใหญ่ ปากกว้าง ใต้ท้องมีครีบยาวตั้งแต่ส่วนอกไปจนถึงปลายหาง ชอบอยู่ตามบึงน้ำตื้น ๆ หมกโคลนเลน หรือซ่อนตามวัชพืชในน้ำ ชอบน้ำนิ่งและเก่า (ค่า pH สูง) มีขนาดโตเต็มที่เกือบ 2 เมตร ที่ใหญ่ที่สุดพบถึง 2.5 เมตร น้ำหนักมากกว่า 44 ปอนด์
มีความสามารถพิเศษคือ ปล่อยไฟฟ้าได้สูงถึง 800 โวลต์ หรืออาจมากกว่านั้น ในปลาที่โตเต็มที่ ซึ่งเท่ากับสามารถให้ไฟฟ้าในปริมาณที่พอใช้ในบ้านหลังเล็ก ๆ หลังหนึ่ง[6] และไม่เกิน 100 โวลต์ในปลาที่ยังเล็กอยู่ โดยกล้ามเนื้อที่อยู่บริเวณลำตัวไปจนถึงปลายหางมีเซลล์พิเศษที่สร้างประจุไฟฟ้าได้ นับเป็นสัตว์ที่สามารถปล่อยกระแสไฟฟ้าได้สูงที่สุดในโลก เพื่อป้องกันตัวและใช้นำทางหาอาหาร เพราะปลาไหลไฟฟ้ามักอาศัยอยู่ในน้ำที่ขุ่นมัว จึงไม่สามารถใช้ประสาทตามองเห็นได้ดีนัก[6] ปลาไหลไฟฟ้าจะกินเนื้อจำพวกสัตว์น้ำที่มีขนาดเล็กกว่า โดยการช็อตสัตว์เหล่านี้ให้สลบแล้วจึงเขมือบกิน และยังเป็นปลาที่ไม่ต้องหายใจผ่านเหงือกเหมือนปลาทั่วไป แต่จะใช้การฮุบอากาศบนผิวน้ำเพื่อรับออกซิเจนโดยตรงโดยผ่านเส้นเลือดฝอยจำนวนมากที่อยู่ที่ปาก โดยจะใช้เวลานานประมาณ 5-10 นาทีจึงขึ้นมาฮุบอากาศหนึ่งครั้ง [6]อีกทั้งยังอยู่บนบกได้อีกนานนับชั่วโมงถ้าผิวหนังยังเปียกชื้นอยู่[7]
ที่อยู่
[แก้]พบอาศัยอยู่ทั่วไปในลุ่มน้ำอะเมซอนและโอริโนโค ในทวีปอเมริกาใต้
เป็นปลาที่ไม่ได้ใช้บริโภคกันในท้องถิ่น เนื่องจากอันตรายในการถูกช็อต ซึ่งมีรายงานการที่มีมนุษย์เสียชีวิตมาแล้วหลายรายจากการปล่อยไฟฟ้าของปลาไหลไฟฟ้า แต่ก็สามารถบริโภคได้เมื่อปลาไหลไฟฟ้าถูกฆ่าตายแล้วแตกต่างจากปลาที่มีพิษแม้ฆ่าตายแล้วพิษก็ยังอยู่ ในนิทานพื้นบ้านของชาวพื้นเมืองอเมริกาใต้ เล่าว่า ชนเผ่านักรบโบราณลืมปล่อยสายฟ้าลงบนตัวปลา จึงเกิดเป็นปลาไหลไฟฟ้า[6] แต่นิยมเลี้ยงเป็นปลาตู้ สำหรับผู้ที่นิยมเลี้ยงสัตว์แปลก ๆ และนิยมชอบโชว์ตามพิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำต่าง ๆ ทั่วโลก โดยมักมีหลอดไฟแสดงกระแสไฟฟ้าอยู่หน้าตู้ด้วย สำหรับในประเทศไทยยังไม่จัดว่าเป็นสัตว์น้ำต้องห้าม แต่ถูกประกาศว่ามีอันตราย ต้องระมัดระวังตามประกาศของกรมประมง
ดูเพิ่มเติม
[แก้]อ้างอิง
[แก้]- ↑ Reis, R.; Lima, F. (2009). "Electrophorus electricus". IUCN Red List of Threatened Species. 2009: e.T167700A6369863. doi:10.2305/IUCN.UK.2009-2.RLTS.T167700A6369863.en. สืบค้นเมื่อ 11 November 2021.
- ↑ 2.0 2.1 de Santana, C. David; Crampton, William G. R.; และคณะ (September 2019). "Unexpected species diversity in electric eels with a description of the strongest living bioelectricity generator" (PDF). Nature Communications. 10 (1): 4000. Bibcode:2019NatCo..10.4000D. doi:10.1038/s41467-019-11690-z. PMC 6736962. PMID 31506444. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2019-09-10. สืบค้นเมื่อ 2019-09-10.
- ↑ "electric eel: Diet & Electric Shock". www.britannica.com. สืบค้นเมื่อ 2022-01-20.
- ↑ Mermelstein, Claudia Dos Santos; Costa, Manoel Luis; Moura Neto, Vivaldo (September 2000). "The cytoskeleton of the electric tissue of Electrophorus electricus, L." Anais da Academia Brasileira de Ciências. 72 (3): 341–351. doi:10.1590/S0001-37652000000300008. ISSN 0001-3765. PMID 11028099.
- ↑ Jordan, D. S. (1963). The Genera of Fishes and a Classification of Fishes. Stanford University Press. p. 330.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 รายการ River Monsters ตอน Electric Executioner ทางดิสคัฟเวอรี่ แชนแนล ทางทรูวิชั่นส์: วันพุธที่ 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2557
- ↑ ELECTRIC EEL
อ่านเพิ่มเติม
[แก้]- Catania, Kenneth C., "The Shocking Predatory Strike of the Electric Eel", Science, Vol.346, No.6214, (5 December 2014), pp. 1231–1234.
- Catania, K.C., "Leaping Eels Electrify Threats, Supporting Humboldt's Account of a Battle with Horses", Proceedings of the National Academy of Sciences, Vol.113, No.13 (21 June 2016), pp.6979-6984.
- Catania, Kenneth C. (2017). "Power Transfer to a Human during an Electric Eel's Shocking Leap". Current Biology. 27 (18): 2887–2891.e2. doi:10.1016/j.cub.2017.08.034. PMID 28918950.
- Finger S., "Dr. Alexander Garden, a Linnaean in Colonial America, and the Saga of Five 'Electric Eels'", Perspectives in Biology and Medicine, Vol.53, No.3, (Summer 2010), pp. 388–406.
- Finger, S. & Piccolino, M., The Shocking History of Electric Fishes: From Ancient Epochs to the Birth of Modern Neurophysiology, Oxford University Press, (New York), 2011.
- Gervais, R (2017). "Phenomenological Understanding and Electric Eels". Theoria. 32 (3): 293–302. doi:10.1387/theoria.17294. hdl:10067/1486000151162165141.
- Plumb, G., "The 'Electric Stroke' and the 'Electric Spark': Anatomists and Eroticism at George Baker's Electric Eel Exhibition in 1776 and 1777", Endeavour, Vol.34, No.3, (September 2010), pp. 87–94.
- Traeger, L.L.; Sabat, G.; Barrett-Wilt, G.A.; Wells, G.B.; Sussman, M.R. (July 2017). "A Tail of Two Voltages: Proteomic Comparison of the Three Electric Organs of the Electric Eel". Science Advances. 3 (7): e1700523. Bibcode:2017SciA....3E0523T. doi:10.1126/sciadv.1700523. PMC 5498108. PMID 28695212.
- Turkel, W.J., Spark from the Deep: How Shocking Experiments with Strongly Electric Fish Powered Scientific Discovery, Johns Hopkins University Press, (Baltimore), 2013.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]
ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับ Electrophorus electricus ที่วิกิสปีชีส์
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Electrophorus electricus- 1954 educational film about the electric eel จากสถาบันแห่งวิทยาศาสตร์มูดี (Moody Institute of Science)
