ซาราธุสตรา

บทความนี้เกี่ยวกับผู้ก่อตั้งศาสนา สำหรับศาสนาที่ท่านก่อตั้ง ดูที่ ศาสนาโซโรอัสเตอร์

ซาราธุสตรา อเวสตะ: 𐬰𐬀𐬭𐬀𐬚𐬎𐬱𐬙𐬭𐬀 Zaraθuštra
ภาพวาดยุคศตวรรษที่ 19 ดัดแปลงจากรูปสลักซาราธุสตราของชาวปาร์ซี ในศควรรษที่ 4 จาก Taq-e Bostan ในอิหร่านตะวันตกเฉียงใต้ ซึ่งรูปสลักนี้อาจเป็นมิถรา หรือ Hvare-khshaeta
เกิด	1500 – 1000 ปีก่อนคริสตกาล Airyanem Vaejah
เสียชีวิต	1500 – 1000 ปีก่อนคริสตกาล (aged 77) Airyanem Vaejah
นับถือ ใน	ศาสนาโซโรอัสเตอร์ ศาสนามาณีกี ศาสนาบาไฮ ศาสนามิถรา อะห์มะดีย์ยะ

ซาราธุสตรา (อเวสตะ: 𐬰𐬀𐬭𐬀𐬚𐬎𐬱𐬙𐬭𐬀 Zaraθuštra) หรือ โซโรอัสเตอร์ (อังกฤษ: Zoroaster), ซาราธุสตรา สะปิตามา (Zarathushtra Spitama) หรือ อะชู ซาราธุสตรา (Ashu Zarathushtra เปอร์เซีย: زرتشت) เป็นผู้นำทางจิตวิญญาณชาวอิหร่านโบราณที่ก่อตั้งศาสนาโซโรอัสเตอร์ซึ่งมีแนวคิดที่ท้าทายศาสนาอินโด-อิหร่านดั้งเดิมที่มีทั่วไปในขณะนั้น และต่อมาศาสนาโซโรอัสเตอร์กลายเป็นศาสนาที่แพร่หลายและสำคัญในเปอร์เซียโบราณ ซาราธุสตราใช้ภาษาอเวสตะและอาศัยอยู่ในบริเวณทางตะวันออกของที่ราบสูงอิหร่าน ในขณะที่ไม่มีใครทราบสถานที่เกิดของท่าน

ไม่เคยมีบันทึกทางวิชาการว่าท่านมีชีวิตอยู่ในยุคไหน แต่จากการประมาณโดยใช้หลักฐานทางสังคม-วัฒนธรรมแล้วพบว่าอยู่ในช่วง 2 พันปีก่อนคริสตกาล การประมาณนี้อ้างจากการประมาณยุคที่มีผู้พูดและใช้ภาษาอเวสตะเก่า (เช่นเดียวกับภาษาโปรโต-อินโด-อิหร่าน และภาษาโปรโต-อิหร่าน ซึ่งมีมาก่อน) และภาษาสันสกฤตแบบพระเวทซึ่งเกี่ยวข้องกันกับภาษาอเวสตะเก่า, จากยุคที่มีการนับถือศาสนาโปรโต-อินโด-อิหร่าน และจากความสัมพันธ์ระหว่างพิธีฝังศพที่ระบุใน Gathas กับ วัฒนธรรมยัซในเชิงโบราณคดี อย่างไรก็ตามมีนักวิชาการบางส่วนเชื่อว่าท่านมีชีวิตอยู่ในช่วง 700-600 ปีก่อนคริสตกาลใกล้กับยุคใหม่ของ พระเจ้าไซรัสมหาราช และ พระเจ้าดาไรอัสที่ 1 ศาสนาโซโรอัสเตอร์ในที่สุดก็กลายเป็นศาสนาทางการของเปอร์เซียโบราณและในจักรวรรดิอะคีเมนิดที่อยู่ห่างออกไป ตั้งแต่ 600 ปีก่อนคริสตกาลถึงคริสต์ศตวรรษที่ 7

ชื่อและศัพทมูล

ชื่อในภาษาอเวสตะของโซโรอัสเตอร์น่าจะเป็น ซาราธุสตรา (Zaraϑuštra) ส่วนชื่อ "โซโรอัสเตอร์" ที่ใช้ในภาษาอังกฤษนั้นแปลงมาจากคำทับศัพท์ในภาษากรีกยุค 500 ปีก่อนคริสตกาล Zōroastrēs (Ζωροάστρης) ดังที่พบในงานเขียนของ Xanthus ชื่อว่า Lydiaca (Fragment 32) และในงานเขียนของเพลโตที่ชื่อว่า First Alcibiades (122a1) ชื่อในภาษากรีกนี้ต่อมาปรากฏในภาษาละตินเป็น Zōroastrēs และในศิลปะการสะกดคำแบบ (orthographies) ของกรีกในเวลาต่อมาเป็น Ζωροάστρις โซรออัสตริส

บรรณานุกรม

• Ashouri, Daryoush (2003), "Nietzsche, Friedrich Wilhelm, and Persia", Encyclopaedia Iranica, New York: Encyclopædia Iranica online
• Bailey, Harold Walter (1953), "Indo-Iranian Studies", Transactions of the Philological Society, 52: 21–42, doi:10.1111/j.1467-968X.1953.tb00268.x
• Beck, Roger (1991), "Thus Spake Not Zarathushtra: Zoroastrian Pseudepigrapha of the Greco-Roman World", ใน Boyce, Mary; Grenet, Frantz (บ.ก.), A History of Zoroastrianism, vol. 3, Leiden: Brill Publishers, pp. 491–565.
• Beck, Roger (2003), "Zoroaster, as perceived by the Greeks", Encyclopaedia Iranica, New York: Encyclopædia Iranica online
• Blackburn, Simon, บ.ก. (2005), The Oxford Dictionary of Philosophy (2nd ed.), London: OUP
• Boyce, Mary (1996) [1975], A History of Zoroastrianism: Volume I: The Early Period, BRILL, ISBN 90-04-10474-7
• Boyce, Mary (1982), A History of Zoroastrianism: Volume II: Under the Achaemenians, BRILL, ISBN 90-04-06506-7
• Boyce, Mary (2001), Zoroastrians: Their Religious Beliefs and Practices, Psychology Press, ISBN 978-0-415-23902-8
• Buck, Christopher (1998), "Bahá'u'lláh as Zoroastrian saviour" (PDF), Baha'i Studies Review, 8, คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ May 24, 2013
• Burnouf, M. Eugène (1833), Commentaire sur le Yaçna, Vol. I, Paris: Imprimatur Royale
• Effendi, Shoghi (1991), "Buddha, Krishna, Zoroaster", The Compilation of Compilations, Volume I, Baha'i Publications Australia, คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-09-20, สืบค้นเมื่อ 2020-02-28
• Effendi, Shoghi (1944), God Passes By, Wilmette: Bahá'í Publishing Trust, ISBN 0-87743-020-9
• Fischer, Michael M. J. (2004), Mute Dreams, Blind Owls, and Dispersed Knowledges: Persian Poesis in the Transnational Circuitry, Duke University Press, ISBN 0-8223-8551-1
• Foltz, Richard (2013), Religions of Iran: From Prehistory to the Present, London: Oneworld publications, ISBN 978-1-78074-308-0
• Frye, Richard N. (1992), "Zoroastrians in Central Asia in Ancient Times", Journal of the K. R. Cama Oriental Institute, 58: 6–10
• Gershevitch, Ilya (1964), "Zoroaster's Own Contribution", Journal of Near Eastern Studies, 23 (1): 12–38, doi:10.1086/371754
• Gnoli, Gherardo (2000), "Zoroaster in History", Biennial Yarshater Lecture Series, Vol. 2, New York: Bibliotheca Persica
• Gnoli, Gherardo (2003), "Agathias and the Date of Zoroaster", Eran ud Aneran, Festschrift Marshak, Venice: Libreria Editrice Cafoscarina
• Gronke, Monika (1993), "Derwische im Vorhof der Macht. Sozial- und Wirtschaftsgeschichte Nordwestirans im 13. und 14. Jahrhundert", Freiburger Islamstudien 15, Stuttgart: Franz Steiner Verlag
• Humbach, Helmut (1991), The Gathas of Zarathushtra and the other Old Avestan texts, Heidelberg: Winter
• Jackson, A. V. Williams (1896), "On the Date of Zoroaster", Journal of the American Oriental Society, Journal of the American Oriental Society, Vol. 17, 17: 1–22, doi:10.2307/592499, JSTOR 592499
• Jackson, A. V. Williams (1899), Zoroaster, the prophet of ancient Iran, New York: Columbia University Press
• Khamneipur, Abolghassem (2015), Zarathustra: Myth, Message, History, Voctoria, BC: FriesenPress
• Kingsley, Peter (1990), "The Greek Origin of the Sixth-Century Dating of Zoroaster", Bulletin of the School of Oriental and African Studies, 53 (2): 245–265, doi:10.1017/S0041977X00026069
• Khlopin, I.N. (1992), "Zoroastrianism – Location and Time of its Origin", Iranica Antiqua, 27: 96–116, doi:10.2143/IA.27.0.2002124
• Kriwaczek, Paul (2002), In Search of Zarathustra – Across Iran and Central Asia to Find the World's First Prophet, London: Weidenfeld & Nicolson
• Lincoln, Bruce (1991), Death, War, and Sacrifice: Studies in Ideology & Practice, University of Chicago Press, ISBN 978-0-226-48200-2
• Livingstone, David N. (2002), The Dying God: The Hidden History of Western Civilization, Writers Club Press, ISBN 0-595-23199-3
• Malandra, William W. (2005), "Zoroastrianism: Historical Review", Encyclopaedia Iranica, New York: Encyclopædia Iranica online
• Markwart, Joseph (1930), Das erste Kapitel der Gatha Uštavati (Orientalia 50), Rome: Pontificio Instituto Biblico
• Mayrhofer, Manfred (1977), Zum Namengut des Avesta, Vienna: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften
• Moulton, James Hope (1917), The Treasure of the Magi, Oxford: Oxford University Press
• Moulton, James Hope (1913), Early Zoroastrianism, London: Williams and Norgate
• Nietzsche, Friedrich Wilhelm; Ludovici, Anthony Mario, trans.; Levy, Oscar, ed. (1911), Ecco Homo, The Complete Works of Friedrich Nietzsche, Edinburgh: T. N. Foulis {{citation}}: |first3= มีชื่อเรียกทั่วไป (help)
• Nigosian, Solomon Alexander (1993), The Zoroastrian Faith: Tradition and Modern Research, McGill-Queen's Press – MQUP, ISBN 978-0-7735-1144-6
• Nock, A. D.; Stuart, Duane Reed; Reitzenstein, R.; Schaeder, H. H.; Saxl, Fr. (1929), "(Book Review) Studien zum antiken Synkretismus aus Iran und Griechenland by R. Reitzenstein & H. H. Schaeder", The Journal of Hellenic Studies, The Journal of Hellenic Studies, Vol. 49, 49 (1): 111–116, doi:10.2307/625011, JSTOR 625011
• Sarianidi, V. (1987), "South-West Asia: Migrations, the Aryans and Zoroastrians", International Association for the Study of Cultures of Central Asia Information Bulletin, 13: 44–56
• Shahbazi, A. Shapur (1977), "The 'Traditional Date of Zoroaster' Explained", Bulletin of the School of Oriental and African Studies, 40 (1): 25–35, doi:10.1017/S0041977X00040386
• Schlerath, Bernfried (1977), "Noch einmal Zarathustra", Die Sprache, 23 (2): 127–135
• Schmitt, Rüdiger (2003), "Zoroaster, the name", Encyclopaedia Iranica, New York: Encyclopædia Iranica online
• Sieber, John (1973), "An Introduction to the Tractate Zostrianos from Nag Hammadi", Novum Testamentum, 15 (3): 233–240, doi:10.1163/156853673X00079.
• Stausberg, Michael (2002), Die Religion Zarathushtras, Vol. I & II, Stuttgart: Kohlhammer
• Stausberg, Michael (2005), "Zoroaster, as perceived in Western Europe after antiquity", Encyclopaedia Iranica, vol. OT9, New York: Encyclopædia Iranica online
• Stausberg, Michael (2008), "On the State and Prospects of the Study of Zoroastrianism", Numen, 55 (5): 561–600, doi:10.1163/156852708X310536
• Stausberg, Michael; Vevaina, Yuhan Sohrab-Dinshaw; Tessmann, Anna (2015), The Wiley-Blackwell Companion to Zoroastrianism, John Wiley & Sons, ISBN 978-1-4443-3135-6
• Taherzadeh, Adib (1976), The Revelation of Bahá'u'lláh, Volume 1: Baghdad 1853–63, Oxford: George Ronald, ISBN 0-85398-270-8
• Watkins, Alison (2006), "Where Got I That Truth? Psychic Junk in a Modernist Landscape", Writing Junk: Culture, Landscape, Body (Conference Proceedings), Worcester: University College, pp. 3–4
• Werba, Chlodwig (1982), Die arischen Personennamen und ihre Träger bei den Alexanderhistorikern (Studien zur iranischen Anthroponomastik), Vienna: n.p. (Institut für Südasien-, Tibet- und Buddhismuskunde der Universität Wien)
• West, Martin Litchfield (2010), The Hymns of Zoroaster: A New Translation of the Most Ancient Sacred Texts of Iran, I.B.Tauris, ISBN 978-0-85773-156-2
• West, Martin Litchfield (2013), Hellenica: Volume III: Philosophy, Music and Metre, Literary Byways, Varia, OUP Oxford, ISBN 978-0-19-960503-3
• Widenren, Geo (1961), Mani and Manichaeism, London: Weidenfeld and Nicolson
• Zaehner, Robert Charles (1972), Zurvan: A Zoroastrian Dilemma, New York: Biblo and Tannen, ISBN 978-0-8196-0280-0
• Zaehner, Robert Charles (1958), A Comparison of Religions, London: Faber and Faber. Cf. especially Chapter IV: Prophets Outside Israel
• Zartusht Bahram (2010), The Book of Zoroaster, or The Zartusht-Nāmah, London: Lulu