โคะตะสึ
โคะตะสึ (ญี่ปุ่น: 炬燵) หรือ โต๊ะอุ่นขา เป็นโต๊ะไม้ขนาดเตี้ยที่คลุมด้วยผ้านวม (ฟุตง) และมีอุปกรณ์สร้างความร้อยอยู่ภายใน[1] ถือเป็นอุปกรณ์สามัญประจำบ้านอย่างหนึ่งในประเทศญี่ปุ่น
โคะตะสึเกิดขึ้นครั้งแรกในยุคมุโระมะชิ[2][3] โดยโคะตะสึในยุคเริ่มแรกจะอาศัยความร้อนจากเตา อิโระนิ[2]ซึ่งเป็นเตาอิฐสำหรับทำอาหารที่อยู่ใจกลางห้อง ต่อมาในยุคเอะโดะจึงมีการปรับแบบเตาอิโระนิให้มีรูปแบบที่เอื้อต่อการใช้งานกับโคะตะสึ โดยการปรับให้เตาอิโระนิมีระดับต่ำกว่าพื้นห้อง เพื่อที่จะสามารถนำโคะตะสึไปวางทับไว้บนเตาได้ เพื่อที่ภายในโคะตะสึจะได้อุ่นตลอดเวลา แต่การทำเช่นนี้ก็จะทำให้ไม่สามารถย้ายโคตะสึไปที่อื่นได้ เนื่องจากไม่สามารถย้ายเตาอิโระนิตามไปด้วยได้ ภายหลังจึงมีการคิดนำถ่านไปใส่ไว้ในไหดินเผาแล้ววางไว้บนเสื่อทะทะมิแทน ซึ่งจะทำให้สามารถย้ายโคะตะสึไปวางไว้ที่ใดก็ได้[2]
ในปัจจุบัน เราสามารถพบโคะตะสึอยู่ 2 ประเภทด้วยกัน คือ:
- ไฟฟ้า: เป็นโคะตะสึสมัยใหม่ที่ใช้ไฟฟ้า เราเรียกโคะตะสึประเภทนี้ว่า โอะกิ-โคะตะสึ (ญี่ปุ่น: 置き炬燵) โดยจะติดตั้งเครื่องทำความร้อนไฟฟ้าไว้ใต้โต๊ะ ซึ่งพัฒนามาจากรูปแบบเดิมที่นำไหดินเผาร้อนไปวางไว้ภายใน[2]
- ถ่าน: เป็นโคะตะสึแบบดั้งเดิม เราเรียกโคะตะสึประเภทนี้ว่า โฮะริ-โคะตะสึ (ญี่ปุ่น: 掘り炬燵) ซึ่งจะเจาะพื้นเป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัสลึกลงไปราว 40 เซนติเมตร และนำถ่านใส่ลงไปในหลุมนี้น และปิดหลุมด้วยตะแกรง
