เอียน สตีเวนสัน

เอียน สตีเวนสัน (Ian Stevenson)
เกิด	31 ตุลาคม ค.ศ. 1918(1918-10-31) กรุงมอนทรีออล รัฐควิเบก ประเทศแคนาดา
เสียชีวิต	8 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2007(2007-02-08) (88 ปี) เมืองชาร์ลอตส์วิลล์ รัฐเวอร์จิเนีย สหรัฐ
พลเมือง	เกิดเป็นคนแคนาดา เปลี่ยนสัญชาติเป็นคนอเมริกันปี 1949
การศึกษา	มหาวิทยาลัยเซนต์แอนดรูส์ (1937-1939) วิทยาศาสตรบัณฑิต (มหาวิทยาลัยแมคกิลล์ 1942) แพทยศาสตรบัณฑิต (มหาวิทยาลัยแมคกิลล์สาขาแพทยศาสตร์ 1943)
อาชีพ	จิตแพทย์ ผู้อำนวยการแผนกการศึกษาการรับรู้ที่มหาวิทยาลัยเวอร์จิเนีย สาขาแพทยศาสตร์
มีชื่อเสียงจาก	งานวิจัยเกี่ยวกับการกลับชาติมาเกิด งานศึกษาเกี่ยวกับประสบการณ์ก่อนตาย การบันทึกประวัติแพทยศาสตร์
คู่สมรส	ออกทาเวีย เรย์โนลด์ส (แต่ง 1947) มาร์กาเรต เพอร์ตซอฟฟ์ (แต่ง 1985)

เอียน พรีทีแมน สตีเวนสัน (อังกฤษ: Ian Pretyman Stevenson, 31 ตุลาคม 1918 - 8 กุมภาพันธ์ 2007) เป็นจิตแพทย์ชาวอเมริกันผู้เกิดในแคนาดา เขาทำงานให้กับมหาวิทยาลัยเวอร์จิเนียสาขาแพทยศาสตร์เป็นเวลา 50 ปี เป็นหัวหน้าแผนกจิตเวชระหว่างปี 1957-1967 ได้รับตำแหน่งศาสตราจารย์จิตเวชคาร์ลสันระหว่างปี 1967-2001 และเป็นศาสตราจารย์จิตเวชด้านวิจัยตั้งแต่ปี 2002 จนสิ้นอายุขัย

เพราะเป็นผู้จัดตั้งและผู้อำนวยการแผนกการศึกษาการรับรู้ (Division of Perceptual Studies) ของมหาวิทยาลัย ซึ่งตรวจสอบเรื่องเหนือธรรมชาติ (paranormal) เขาจึงกลายเป็นที่รู้จักเพราะได้ตรวจสอบกรณีของคนที่เขาพิจารณาว่า แสดงนัยว่ากลับชาติมาเกิด ซึ่งเป็นแนวคิดว่า ความรู้สึก ความจำ และแม้แต่ลักษณะทางร่างกายสามารถถ่ายโอนจากชาติหนึ่งไปสู่อีกชาติหนึ่ง ในการสืบสวนกรณีในประเทศต่าง ๆ เป็นระยะเวลา 40 ปี เขาได้ตรวจสอบกรณีเด็ก 3,000 รายที่อ้างว่า จำชาติก่อน ๆ ได้ จุดยืนของเขาคือว่า โรคกลัว โรคใคร่ (philia) ความสามารถแปลก ๆ และความเจ็บป่วยบางอย่าง ไม่สามารถอธิบายได้อย่างสมบูรณ์โดยกรรมพันธุ์หรือสิ่งแวดล้อม เขาเชื่อว่า นอกเหนือจากกรรมพันธุ์และสิ่งแวดล้อม การกลับชาติมาเกิดใหม่อาจเป็นปัจจัยที่สาม

ในปี 1982 สตีเวนสันช่วยก่อตั้งสมาคมเพื่อการสำรวจทางวิทยาศาสตร์ (Society for Scientific Exploration) เป็นนักเขียนบทความราว 300 บทและหนังสือ 14 เล่มเรื่องการกลับชาติมาเกิด รวมทั้ง Twenty Cases Suggestive of Reincarnation (กรณีศึกษา 20 รายที่แสดงนัยว่ากลับชาติมาเกิด, 1996) Cases of the Reincarnation Type (กรณีศึกษาประเภทกลับชาติมาเกิด 4 เล่มระหว่างปี 1975-1983) และ European Cases of the Reincarnation Type (กรณีศึกษายุโรปประเภทกลับชาติมาเกิด, 2003) งานใหญ่ที่สุดของเขาเป็นชุดหนังสือสองเล่มมี 2,268 หน้าปี 1997 คือ Reincarnation and Biology: A Contribution to the Etiology of Birthmarks and Birth Defects (การกลับชาติมาเกิดกับชีววิทยา - ผลงานในเรื่องสมุฏฐานของตำหนิผิวและความพิการแต่กำเนิด) ซึ่งรายงานกรณี 200 รายที่ตำหนิผิวและความพิการดูคล้ายแผลของคนตายผู้ที่เด็กสามารถระลึกถึงชีวิตได้ เขาเขียนหนังสือเรื่องเดียวกันที่สั้นกว่า (1997) สำหรับผู้อ่านทั่วไปคือ Where Reincarnation and Biology Intersect (จุดที่การกลับชาติมาเกิดบรรจบกับชีววิทยา)

งานของเขาได้รับการตอบรับอย่างหลายหลาก ในบทความประกาศมรณกรรมของสตีเวนสันในหนังสือพิมพ์เดอะนิวยอร์กไทมส์ นักข่าวได้เขียนว่า ผู้สนับสนุนมองเขาว่าเป็นอัจฉริยะที่คนเข้าใจผิด, นักวิทยาศาสตร์โดยมากมองข้ามงานวิจัยของเขา และผู้กล่าวร้ายมองเขาว่าจริงใจแต่ถูกหลอกง่าย ชีวิตและผลงานของเขากลายเป็นประเด็นของหนังสือเชิงสนับสนุน 3 งาน คือ Old Souls: The Scientific Search for Proof of Past Lives (1999) โดยนักข่าวของเดอะวอชิงตันโพสต์ ทอม ชโรเดอร์, Life Before Life (2005) ของจิตแพทย์และผู้ร่วมงานที่มหาวิทยาลัยเวอร์จิเนียคือจิม ทักเกอร์และ Science, the Self, and Survival after Death (2012) โดยผู้ร่วมงานเอมิลี วิลเลียมส์ เคลลี ส่วนผู้ไม่เห็นด้วยโดยเฉพาะนักปรัชญาชาวอินเดียซี.ที.เค. ชารี (C. T. K. Chari, 1909-1993) และชาวออสเตรีย-อเมริกันพอล เอ็ดวาร์ดส (1923-2004) ได้ยกปัญหาหลายอย่างรวมทั้งข้ออ้างว่าเด็กหรือพ่อแม่ที่สตีเวนสันสัมภาษณ์หลอกเขา ว่าเขาถามคำถามนำเด็ก ว่าเขามักทำงานร่วมกับคนแปลซึ่งเชื่อสิ่งที่ผู้รับสัมภาษณ์กล่าว และว่าข้อสรุปของเขามีความเอนเอียงเพื่อยืนยัน (confirmation bias) เพราะกรณีที่ไม่สนับสนุนสมมติฐานของเขาไม่ได้นับว่า เป็นหลักฐานค้าน

พื้นเพ

ชีวิตส่วนตัวและการศึกษา

สตีเวนสันเกิดในกรุงมอนทรีออลแล้วโตขึ้นในเมืองออตตาวากับพี่น้องอีกสองคน บิดาเขาคือ จอห์น เป็นทนายชาวสก็อตที่ทำงานเป็นผู้สื่อข่าวในแคนาดาสำหรับทั้งหนังสือพิมพ์อังกฤษเดอะไทมส์ และหนังสือพิมพ์อเมริกันเดอะนิวยอร์กไทมส์ มารดาของเขาคือ รุท สนใจในเรื่องเทวญาณและมีหนังสือจำนวนมากในประเด็นนี้ ซึ่งสตีเวนสันเองยกว่า ทำให้สนใจเรื่องเหนือธรรมชาติตั้งแต่เด็ก ๆ เมื่อเป็นเด็ก เขามักนอนป่วยเพราะหลอดลมอักเสบ ซึ่งสืบไปถึงวัยผู้ใหญ่ จึงทำให้เขารักอ่านหนังสือตลอดชีวิต ตามผู้ร่วมงานที่มหาวิทยาลัยเวอร์จิเนียคือเคลลี เขาเก็บรายการหนังสือที่ได้อ่านรวมเป็น 3,535 เล่มระหว่างปี 1935-2003 เขาศึกษาแพทยศาสตร์ที่มหาวิทยาลัยเซนต์แอนดรูส์ในประเทศสกอตแลนด์ระหว่างปี 1937-1939 แต่ต้องศึกษาจนจบในแคนาดาเพราะสงครามโลกครั้งที่สอง เขาได้ปริญญาวิทยาศาสตรบัณฑิต (B.S.c.) จากมหาวิทยาลัยแมคกิลล์ในปี 1942 และแพทยศาสตรบัณฑิตในปี 1943 และแต่งงานกับออกทาเวีย เรย์โนลด์สตั้งแต่ปี 1947 จนถึงเธอเสียชีวิตในปี 1983 ในปี 1985 เขาแต่งงานใหม่กับ ดร. มาร์กาเรต เพอร์ตซอฟฟ์ (1926-2009) ผู้เป็นศาสตราจารย์ทางประวัติศาสตร์ที่มหาวิทยาลัยหญิงแห่งหนึ่ง (Randolph-Macon Woman's College) ในรัฐเวอร์จิเนีย เธอไม่ได้เห็นร่วมกับเขาในเรื่องเหนือธรรมชาติ แต่อดทนแนวคิดของเขาในรูปแบบที่สตีเวนสันเรียกว่า "ความเงียบอย่างมีเมตตา"

อาชีพต้น ๆ

หลังจากจบการศึกษา สตีเวนสันทำงานวิจัยในสาขาชีวเคมี เขาเป็น "แพทย์ประจำบ้าน" (residency) ที่ รพ. รอยัลวิกตอเรียในกรุงมอนทรีออล (1944-1945) แต่เพราะปัญหาปอดอย่างต่อเนื่อง อาจารย์ที่มหาวิทยาลัยแมคกิลล์จึงแนะนำให้ย้ายไปอยู่ที่รัฐแอริโซนาเพื่อสุขภาพ เขาจึงไปเป็นแพทย์ประจำบ้านที่ รพ. เซนต์โจเซฟในเมืองฟีนิกซ์ (รัฐแอริโซนา) ระหว่างปี 1945-1946 ต่อจากนั้น เขาก็ได้ตำแหน่งแพทย์ประจำบ้านต่อยอด (fellowship) ทางอายุรศาสตร์ที่มูลนิธิแพทย์แห่งหนึ่ง (Alton Ochsner Medical Foundation) ในเมืองนิวออร์ลีนส์ รัฐลุยเซียนา ต่อจากนั้น ได้ตำแหน่ง Denis Fellow in Biochemistry ที่มหาวิทยาลัยทูเลนสาขาแพทยศาสตร์ (1946-1947) แล้วจากนั้นตำแหน่ง Commonwealth Fund Fellow in Medicine ที่มหาวิทยาลัยคอร์เนลสาขาแพทยศาสตร์และ รพ. นิวยอร์ก (1947-1949) เขาเปลี่ยนสัญชาติเป็นคนอเมริกันในปี 1949

ผู้ร่วมงานคือเคลลีเขียนว่า สตีเวนสันรู้สึกไม่ชอบใจในคตินิยมลดทอน (reductionism) ที่ได้ประสบในสาขาชีวเคมี จึงต้องการศึกษาบุคคลโดยรวม แล้วกลายมาสนใจเวชศาสตร์กายเหตุจิต (psychosomatic medicine) จิตเวช และจิตวิเคราะห์ โดยในปลายทศวรรษ 1940 เขาได้ทำงานที่ รพ. นิวยอร์กโดยสำรวจโรคกายเหตุจิตและผลของความเครียดโดยเฉพาะว่า ทำไมบางคนตอบสนองเป็นโรคหืด และบางคนเป็นความดันโลหิตสูง

เขาสอนนักศึกษาแพทย์ที่มหาวิทยาลัยลุยเซียนาสเตตระหว่างปี 1949-1957 เริ่มจากเป็นผู้ช่วยศาสตราจารย์ รองศาสตราจารย์ แล้วก็ศาสตราจารย์ทางจิตเวช ในคริสต์ทศวรรษ 1950 เขาได้พบนักเขียนชาวอังกฤษอัลดัส ฮักซลีย์ (1894-1963) ผู้สนับสนุนให้ใช้สารก่ออาการโรคจิต (psychedelic drug) จึงได้ศึกษาผลของแอลเอสดีและ mescaline โดยเป็นนักวิชาการคนแรก ๆ ที่ได้ทำเช่นนี้ เขาเขียนว่าได้ลองแอลเอสดีเองจนได้ "ความสงบเงียบอย่างสมบูรณ์" ถึง 3 วัน ว่าเขารู้สึกในตอนนั้นว่า "จะไม่โกรธต่อไปอีก" แต่พบว่า "นั่นไม่ใช่สิ่งที่เกิดขึ้น แต่ความจำเกี่ยวกับเรื่องนั้นคงยืนว่าเป็นอะไรที่ควรมุ่งหวัง"

เริ่มจากปี 1951 เขาได้ศึกษาจิตวิเคราะห์ที่สถาบันจิตวิเคราะห์นิวออร์ลีนส์และสถานบันจิตวิเคราะห์วอชิงตัน โดยได้ปริญญาจากสถาบันหลังในปี 1958 ปีหนึ่งหลังจากได้ตำแหน่งเป็นหัวหน้าสาขาจิตเวชที่มหาวิทยาลัยเวอร์จิเนีย เขาท้วงหลักความเชื่อในจิตเวชและจิตวิเคราะห์ในสมัยนั้นว่า บุคลิกภาพเปลี่ยนแปลงในช่วงวัยเด็กได้ง่ายกว่า ผลงานตีพิมพ์ของเขาคือ Is the human personality more plastic in infancy and childhood? (จริงหรือที่บุคลิกภาพมนุษย์เปลี่ยนแปลงได้ง่ายกว่าในวัยทารกและวัยเด็ก) ตีพิมพ์ในวารสารจิตเวชอเมริกัน (ปี 1957) ไม่ได้การยอมรับจากผู้เชี่ยวชาญเยี่ยงกัน เขาเขียนว่า การตอบสนองเช่นนั้นช่วยเตรียมตัวให้เขายอมรับการถูกปฏิเสธที่เขาประสบในผลงานเรื่องเหนือธรรมชาติ

งานวิจัยเรื่องการกลับชาติมาเกิด

ความสนใจเบื้องต้น

สตีเวนสันได้ระบุความสนใจตลอดอาชีพของเขาว่า ทำไมคนหนึ่งจึงเกิดโรคอย่างหนึ่ง แต่อีกคนหนึ่งกลับได้โรคต่างกัน เขาได้กลายมาเชื่อว่า ทั้งสิ่งแวดล้อมและกรรมพันธุ์ไม่สามารถอธิบายความกลัว ความเจ็บป่วย และความสามารถพิเศษบางอย่าง และว่า การถ่ายโอนบุคลิกภาพหรือความจำบางประการอาจให้คำอธิบายที่สามได้ แต่ก็ยอมรับว่า ไม่มีหลักฐานทางกระบวนการฟิสิกส์ที่บุคลิกภาพสามารถรอดการเสียชีวิตแล้วถ่ายโอนไปยังอีกร่างหนึ่ง และเขาก็ระมัดระวังไม่ทุ่มตัวอย่างบริบูรณ์ไปที่จุดยืนว่า การกลับชาติมาเกิดใหม่มีจริง ๆ เขาเพียงแต่ให้เหตุผลว่า ตามความคิดของเขา กรณีงานศึกษาของเขาไม่สามารถอธิบายได้ด้วยสิ่งแวดล้อมหรือพันธุกรรม และว่า "การกลับชาติมาเกิดใหม่เป็นคำอธิบายที่ดีสุดสำหรับกรณีที่ชัดเจนกว่าที่เราตรวจสอบ แม้จะไม่ใช่คำอธิบายเดียว" จุดยืนของเขาไม่เกี่ยวกับศาสนา แต่เป็นสิ่งที่ศาสตราจารย์กิตติคุณทางปรัชญาที่มหาวิทยาลัยจอร์เจียสเตตคือรอเบิร์ต อัลมีเดอร์ เรียกว่า สมมติฐานการกลับชาติมาเกิดแบบน้อยสุด (minimalistic reincarnation hypothesis) อัลมีเดอร์ระบุสมมติฐานนี้ว่า

มีอะไรที่เป็นแก่นของบุคลิกภาพมนุษย์บางอย่าง ซึ่งเราไม่สามารถวิเคราะห์เป็นเพียงแต่เป็นสภาพสมอง หรือลักษณะของสภาพสมอง อนึ่ง หลังจากการตายทางชีวภาพ ลักษณะเป็นแก่นที่ลดทอนไม่ได้นี้บางครั้งคงยืนต่อไปชั่วระยะหนึ่งโดยกระบวนการบางอย่าง ในที่บางที่ และเพราะเหตุผลใดเหตุผลหนึ่ง มีอย่างเป็นอิสระจากสมองและร่างกายของบุคคลเดิม นอกจากนั้น หลังจากช่วงระยะหนึ่ง ลักษณะเป็นแก่นของบุคลิกภาพมนุษย์ที่ลดทอนไม่ได้นี้บางอย่าง เพราะเหตุผลอย่างใดอย่างหนึ่ง และโดยกลไกอย่างหนึ่ง ได้มาอยู่ในร่างกายมนุษย์อื่น ๆ ไม่ว่าจะหลังจากช่วงตั้งครรภ์ระยะหนึ่ง หรือเมื่อเกิด หรือหลังจากเกิดไม่นาน

ในปี 1958 และ 1959 สตีเวนสันได้เขียนบทความหลายบทให้กับนิตยสาร Harper's เกี่ยวกับปรจิตวิทยา (การศึกษาปรากฏการณ์ทางจิตที่อธิบายไม่ได้) รวมทั้งโรคกายเหตุใจ และการรับรู้นอกเหนือประสาทสัมผัส (extrasensory perception หรือ ESP) และในปี 1958 เขาได้ส่งประกวดบทความที่ชนะรางวัลของ American Society for Psychical Research ซึ่งให้เป็นอนุสรณ์แด่นักจิตวิทยาวิลเลียม เจมส์ (1842-1910) โดยได้รางวัลเรียงความดีสุดในเรื่อง "ปรากฏการณ์ทางจิตเหนือธรรมชาติและความสัมพันธ์กับปัญหาเรื่องการดำรงอยู่ของบุคลิกภาพมนุษย์หลังจากร่างกายตาย" เรียงความของสตีเวนสันคือ The Evidence for Survival from Claimed Memories of Former Incarnations (หลักฐานสนับสนุนการอยู่รอดของความจำจากชาติที่แล้วดังอ้าง) ในปี 1960 ได้ทบทวนกรณีบุคคลที่ตีพิมพ์ 44 ราย โดยมากเป็นเด็ก ผู้อ้างว่าจำชาติก่อน ๆ ได้ ซึ่งได้ความสนใจจากนักสื่อวิญญาณและนักปรจิตวิทยาไอลีน เจ. การ์เรตต์ (1893-1970) ผู้จัดตั้งมูลนิธิปรจิตวิทยา (Parapsychology Foundation) แล้วได้ให้ทุนแก่สตีเวนสันเพื่อเดินทางไปยังอินเดียและสัมภาษณ์เด็กคนหนึ่งที่อ้างว่าจำชาติก่อน ๆ ได้ ตามผู้ดำเนินรอยตามสตีเวนสันคือแพทย์ทางกุมารจิตเวชจิม ทักเกอร์ สตีเวนสันพบกรณีอื่น ๆ อีก 25 รายภายในระยะ 4 สัปดาห์ในอินเดีย จึงสามารถพิมพ์หนังสือเล่มแรกเกี่ยวกับประเด็นนี้ในปี 1966 คือ กรณีศึกษา 20 รายที่แสดงนัยว่ากลับชาติมาเกิด

ต่อมาเชสเตอร์ คาร์ลสัน (1906-1968) นักประดิษฐ์การถ่ายสำเนาและผู้ร่วมจัดตั้งบริษัทซีร็อกซ์ได้ช่วยเหลือในด้านเงินทุนอีก ทักเกอร์เขียนว่า นี่ทำให้สตีเวนสันสามารถวางตำแหน่งหัวหน้าสาขาจิตเวชแล้วจัดตั้งหน่วยต่างหากในสาขาคือแผนกศึกษาบุคลิกภาพ แล้วภายหลังจึงเปลี่ยนชื่อเป็นแผนกการศึกษาการรับรู้ (Division of Perceptual Studies) เมื่อคาร์ลสันเสียชีวิตในปี 1968 เขาได้มอบทุนหนึ่งล้านเหรียญสหรัฐ (เท่ากับเงินประมาณ 7.5 ล้านเหรียญสหรัฐในปี 2020 คือประมาณ 236 ล้านบาท) ทิ้งไว้ให้กับมหาวิทยาลัยเวอร์จิเนียเพื่อต่องานของสตีเวนสัน มรดกนี้สร้างความโต้แย้งภายในสถาบันเพราะธรรมชาติของงานวิจัย แต่สถาบันก็ได้รับเงินไว้ และสตีเวนสันจึงได้ตำแหน่งศาสตราจารย์จิตเวชคาร์ลสัน (Carlson Professor of Psychiatry) เป็นคนแรก

กรณีศึกษา

อย่างคร่าว ๆ

มรดกที่ว่านี้ทำให้สตีเวนสันสามารถเดินทางไปในที่ต่าง ๆ ได้ บางครั้งถึง 55,000 ไมล์ (88,510 ก.ม.) ต่อปี เก็บข้อมูลกรณีศึกษาถึง 3,000 รายเป็นการสัมภาษณ์กับเด็ก ๆ ตั้งต้นแต่แอฟริกาไปตลอดถึงรัฐอะแลสกา ตามนักข่าวของเดอะวอชิงตันโพสต์ ทอม ชโรเดอร์ "เมื่อสัมภาษณ์พยานและทบทวนดูเอกสาร ดร. สตีเวนสันได้พยายามหาคำอธิบายคำให้การแบบอื่น ๆ เช่นว่าเด็กได้ข้อมูลโดยวิธีปกติบางอย่าง ว่าพยานฉ้อฉลหรือหลงผิด ว่าความสัมพันธ์เกิดโดยบังเอิญหรือเข้าใจผิด แต่ในกรณีจำนวนมาก ดร. สตีเวนสันก็ได้สรุปว่า คำอธิบายธรรมดาไม่พอ"

ในบางกรณี เด็กอาจมีตำหนิวผิวหรือความพิการที่เข้ากับลักษณะบางประการทางกายของบุคคลในชาติก่อนที่เด็กดูเหมือนจะจำได้ ในหนังสือ การกลับชาติมาเกิดกับชีววิทยา - ผลงานในเรื่องสมุฏฐานของตำหนิผิวและความพิการแต่กำเนิด (1997) สตีเวนสันตรวจสอบตำหนิวผิวหรือความพิการของเด็ก 200 รายที่เด็กอ้างว่าจำชาติก่อนได้ รวมทั้งเด็ก ๆ ที่มีนิ้วผิดปกติหรือไม่มี ผู้กล่าวว่าจำชีวิตของคนที่เสียนิ้วไปได้ เด็กชายคนหนึ่งที่มีตำหนิผิวคล้ายกับแผลทางเข้าและทางออกของผู้ที่เด็กกล่าวว่า จำชีวิตของบุคคลที่ถูกยิงได้ และเด็กคนหนึ่งที่มีแผลเป็นรอบ ๆ ศีรษะกว้าง 3 ซม.ผู้กล่าวว่า เธอจำชีวิตของชายที่ได้ผ่าตัดที่กะโหลกศีรษะได้ ในกรณีหลายรายตามความเห็นของสตีเวนสัน การให้การของพยานหรือรายงานการชันสูตรพลิกศพดูเหมือนจะสนับสนุนว่าบุคคลที่ตายไปแล้วจริง ๆ มีการบาดเจ็บดังว่า เช่น ในกรณีของเด็กชายที่จำชีวิตของคนที่ถูกยิงได้ พี่น้องหญิงของคนตายบอกสตีเวนสันว่า พี่น้องชายของเธอยิงตัวเองที่คอ และเด็กได้โชว์สตีเวนสันตำหนิวผิวที่คอ สตีเวนสันแนะว่า เขาอาจมีตำหนิวผิวที่ยอดศีรษะเช่นกันโดยเป็นสัญลักษณ์ของแผลทางออก แล้วก็พบตำหนิผิวใต้ผมของเด็กจริง ๆ

การตอบสนอง

ข้อวิจารณ์

วารสารแพทย์ JAMA เรียกบทความกรณีศึกษาประเภทกลับชาติมาเกิด (1975) ของสตีเวนสันว่าเป็นการรวบรวมกรณีศึกษาที่ "อุตสาหะและไม่ได้ใส่อารมณ์" ที่ "ยากจะอธิบายด้วยข้อสมมุติอื่น ๆ นอกเหนือจากการกลับชาติมาเกิด" วารสารโรคประสาทและจิต (Journal of Nervous and Mental Disease) อุทิศวารสารฉบับเดือนกันยายน 1977 โดยมากให้แก่งานวิจัยของสตีเวนสัน ในวารสารฉบับนั้น จิตแพทย์ชาวอเมริกันแฮโรลด์ ลีฟ เรียกสตีเวนสันว่าเป็นผู้ตรวจสอบที่มีระเบียบและรอบคอบแล้วเพิ่มว่า "เขาไม่ก็กำลังทำความผิดพลาดอย่างมโหฬาร หรือไม่เขาก็จะเป็นที่รู้จัก (โดยผมก็กล่าวกับเขาเองเช่นกัน) ว่าเป็น 'กาลิเลโอของคริสต์ศตวรรษที่ 20'" วารสารฉบับนี้ปรากฏว่าเป็นที่นิยม บรรณาธิการของวารสารได้กล่าวว่า เขาได้รับคำขอให้พิมพ์ซ้ำถึง 300-400 ครั้ง

แม้จะได้ความสนใจเช่นนี้ในเบื้องต้น นักวิทยาศาสตร์โดยมากก็ไม่สนใจงานของเขา ตามบทความประกาศมรณกรรมของเขาในหนังสือพิมพ์เดอะนิวยอร์กไทมส์ ผู้กล่าวร้ายเขามองเขาว่า "จริงใจ ดื้อรั้น แต่โดยหลักแล้วก็ถูกชักนำไปในทางที่ผิด หลงผิดไปเพราะถูกหลอกได้ง่าย เพราะการคิดตามความปรารถนา และเพราะความโน้มเอียงในการมองเห็นว่าเป็นวิทยาศาสตร์ในขณะที่คนอื่นมองเป็นไสยศาสตร์" นักวิจารณ์เสนอว่า เด็กหรือพ่อแม่ของเด็กได้หลอกเขา ว่าเขาพร้อมเกินไปที่จะเชื่อ และว่าเขาถามด้วยคำถามชักนำ อนึ่ง นักวิจารณ์กล่าวว่า ผลที่ได้มีความเอนเอียงเพื่อยืนยัน เพราะกรณีที่ไม่สนับสนุนไม่ได้นับว่า เป็นหลักฐานค้าน นักปรัชญาในเรื่องศาสนาผู้หนึ่ง (Leonard Angel) ให้สัมภาษณ์กับหนังสือพิมพ์เดอะนิวยอร์กไทมส์ว่า สตีเวนสันไม่ได้ทำตามมาตรฐานที่เหมาะสม "แต่คุณจะต้องตรวจดูอย่างระมัดระวังเพื่อให้เห็น ซึ่งเป็นเหตุผลที่เขาโน้มน้าวบุคคลเป็นจำนวนมากได้"

นักวิมตินิยมได้เขียนว่า หลักฐานของสตีเวนสันเป็นหลักฐานโดยเรื่องเล่า และถ้าใช้หลักมีดโกนอ็อกคัม ก็จะมีข้ออธิบายธรรมดา ๆ สำหรับกรณีเหล่านี้โดยไม่ต้องอ้างเรื่องเหนือธรรมชาติ นักเขียนวิทยาศาสตร์ผู้หนึ่ง (Terence Hines) ได้เขียนว่า

ปัญหาหลักในงานของสตีเวนสัน คือ วิธีที่เขาใช้ตรวจสอบกรณีที่ระบุว่ากลับชาติมาเกิดไม่พอกันเหตุผลธรรมดา ๆ ออกว่า เป็นการเล่านิทานอย่างมีจินตนาการในส่วนของเด็ก ๆ ผู้อ้างว่าเป็นคนตายผู้กลับชาติมาเกิด ในกรณีที่ดูเหมือนจะน่าทึ่งที่สุดซึ่งสตีเวนสัน (1975, 1977) ได้รายงาน เด็กผู้บอกว่ากลับชาติมาเกิดรู้จักเพื่อนและญาติของคนตาย แต่ความรู้ของเด็กเกี่ยวกับบุคคลเหล่านี้ก็ไม่ใช่หลักฐานที่สรุปได้ว่าเด็กกลับชาติมาเกิด

ศาสตราจารย์ทางจิตวิทยาผู้หนึ่ง (Robert A. Baker) เขียนว่า ประสบการณ์ที่ระบุว่าเป็นของชาติก่อนหลายกรณีที่สตีเวนสันและนักปรจิตวิทยาอื่น ๆ ได้ตรวจสอบสามารถอธิบายเป็นปัจจัยทางจิตวิทยาได้ คือ เขายกว่า การระลึกถึงอดีตชาติเป็นความผสมผสานกันระหว่าง cryptomnesia กับการกุเหตุความจำเสื่อม (confabulation)

นักเขียนชาวอังกฤษผู้มีชื่อเสียงคนหนึ่ง (Ian Wilson) ได้กล่าวว่า กรณีศึกษาจำนวนมากของสตีเวนสันเกี่ยวกับเด็กยากจนที่ระลึกถึงชีวิตที่ร่ำรวยหรืออยู่ในชั้นวรรณะที่สูงกว่า เขาคาดว่า กรณีเช่นนี้อาจเป็นกลเม็ดหาเงินจากครอบครัวของคนตายที่เด็กระบุว่ากลับชาติมาเกิด

นักปรัชญาซี.ที.เค. ชารีแห่งมหาวิทยาลัยมัทราสคริสเตียนคอลเลจแห่งเมืองเจนไน ประเทศอินเดีย ผู้เชี่ยวชาญทางปรจิตวิทยา ได้เขียนว่า สตีเวนสันซื่อเกินไป และกรณีศึกษาของเขามีปัญหาเพราะเขาไร้ความรู้ทางพื้นเมือง ชารีเขียนว่า กรณีงานศึกษาของเขาหลายรายมาจากสังคมต่าง ๆ เช่นอินเดีย ที่คนเชื่อเรื่องการกลับชาติมาเกิด และเรื่องเหล่านี้จึงเป็นเพียงสิ่งที่เกิดเนื่องกับวัฒนธรรม (cultural artifact) เขาระบุว่า สำหรับเด็ก ๆ ในประเทศเอเชียหลายประเทศ การระลึกถึงชาติก่อน ๆ เท่ากับการมีเพื่อนจินตนาการ (imaginary friend) นักปรัชญาอีกท่าน (Keith Augustine) ก็ให้เหตุผลเช่นกัน สตีเวนสันโต้ว่า เป็นสังคมเหล่านั้นเท่านั้นที่ฟังเรื่องราวเกี่ยวกับชาติที่แล้วของเด็ก ซึ่งถ้าเป็นคนยุโรปหรือสหรัฐ ผู้ใหญ่ปกติก็จะไม่สนใจและไม่ตรวจสอบโดยประการทั้งปวง เพื่อแก้ปัญหาทางวัฒนธรรมเช่นนี้ เขาได้เขียนบทความกรณีศึกษายุโรปประเภทกลับชาติมาเกิด (2003) ที่เขาตรวจสอบ 40 กรณีในยุโรป

นักปรัชญาพอล เอ็ดวาร์ดส ซึ่งเป็นหัวหน้าบรรณาธิการของสารานุกรมปรัชญา (Encyclopedia of Philosophy) ของสำนักพิมพ์แม็กมิลแลน ได้กลายมาเป็นผู้วิจารณ์สตีเวสันคนหลัก เริ่มตั้งแต่ปี 1986 เขาได้อุทิศบทความหลายบทแก่งานของสตีเวนสัน แล้วได้กล่าวถึงสตีเวนสันในหนังสือปี 1996 คือ Reincarnation: A Critical Examination (การกลับชาติมาเกิด - การตรวจสอบเชิงวิเคราะห์) เขาระบุว่า มุมมองของสตีเวนสันเป็น "เรื่องไร้สาระน่าหัวเราะ" และเมื่อตรวจสอบอย่างละเอียด กรณีศึกษาของเขาก็จะมีข้อบกพร่องใหญ่ และ "ไม่เริ่มแม้แต่เพิ่มน้ำหนักถ่วงอย่างสำคัญเพื่อรับกับข้อสันนิษฐานเบื้องต้นซึ่งต่อต้านการกลับชาติมาเกิด" เขาเขียนว่า สตีเวนสัน "ชัดเจนว่าอยู่ในโลกของความเพ้อฝัน" (cloud-cuckoo-land)

แชมป์ แรนซัมซึ่งสตีเวนสันได้จ้างเป็นผู้ช่วยในช่วงคริสต์ทศวรรษ 1970 ได้เขียนรายงานที่ไม่ได้พิมพ์เกี่ยวกับงานของสตีเวนสัน ซึ่งเอ็ดวาร์ดสได้อ้างในหนังสือ Immortality (1992) และ Reincarnation (1996) เอ็ดวาร์ดสเขียนว่า ตามแรนซัม สตีเวนสันถามเด็กด้วยคำถามนำ เติมเรื่องเล่าให้เต็ม ไม่สัมภาษณ์โดยใช้เวลาพอ และทิ้งระยะมากเกินไประหว่างจุดที่เด็กอ้างว่าจำชาติก่อนได้กับการสัมภาษณ์ เพราะมักเป็นปี ๆ หลังจากอ้างว่าระลึกชาติได้ที่สตีเวนสันจะได้ยินเรื่อง ในกรณี 1,111 รายที่แรนซัมได้ตรวจดู มีเพียง 11 กรณีเท่านั้นที่ครอบครัวคนตายไม่ได้ติดต่อกับเด็กก่อนจะสัมภาษณ์ ตามแรนซัม กรณี 7 รายจาก 11 กรณีที่ว่ามีข้อบกพร่องอย่างยิ่ง เขายังเขียนด้วยว่า การแสดงกรณีของสตีเวนสันมีปัญหา เพราะเขารายงานข้อสรุปของพยาน แทนที่จะรายงานข้อมูลที่เป็นมูลฐานของข้อสรุป ปัญหาเกี่ยวกับกรณีจะรายงานในอีกส่วนหนึ่งของหนังสือ แทนที่จะกล่าวเลยเมื่อพูดถึงกรณีเหล่านั้น แรนซัมได้สรุปว่า ทั้งหมดนี่เป็นเพียงหลักฐานโดยเรื่องเล่าแบบอ่อนสุด ๆ

ในหนังสือ Death and Personal Survival (1992) อัลมีเดอร์ระบุว่า แรนซัมผิดพลาดเมื่อกล่าวว่ามีกรณีเพียง 11 รายที่ไร้การติดต่อกันระหว่างครอบครัวเช่นที่ว่า เพราะมี 23 ราย

เอ็ดวาร์ดสอ้างกรณีของเด็กชายคอร์ลิสส์ ช็อตกิน จูเนียร์ ในเมืองแองกูน รัฐอะแลสกา ที่สตีเวนสันบันทึกไว้ในหนังสือกรณีศึกษา 20 รายที่แสดงนัยว่ากลับชาติมาเกิด (1966) ว่าเป็นตัวอย่างที่อาศัยคำพูดของหลานสาวของวิกเตอร์ วินเซนต์ผู้เป็นชาวประมงเป็นหลักฐานเพียงอย่างเดียว โดนช็อตกินดูเหมือนจะจำชีวิตของวินเซนต์ได้ เอ็ดวาร์ดสเขียนว่า ปัญหาต่าง ๆ ในกรณีนี้รวมทั้งครอบครัวมีความเชื่อทางศาสนาว่ามีการกลับชาติมาเกิด ช็อตกินมีตำหนิผิวที่กล่าวว่าคล้ายกับแผลเป็นของวินเซนต์ แต่สตีเวนสันไม่เคยเห็นแผลเป็นนี้เอง และรายละเอียดสำคัญทั้งหมดได้มาจากหลานสาว เอ็ดวาร์ดสกล่าวว่า สตีเวนสันไม่ได้ให้ข้อมูลเกี่ยวกับเธอ ยกเว้นว่ามีคนบอกเขาว่า เธอมักจะต่อหรือสร้างเรื่อง เอ็ดวาร์ดสกล่าวว่า ปัญหาคล้าย ๆ กันสามารถพบได้ในกรณีศึกษาของสตีเวนสันทั้งหมด เมื่อกล่าวแก้ให้สตีเวนสัน อัลมีเดอร์เขียนในปี 1997 ว่า กรณีช็อตกินเป็นรายที่มีหลักฐานอ่อนกว่า

เอ็ดวาร์ดสกล่าวหาว่า สตีเวนสันเรียกตนเองว่าเป็นนักวิทยาศาสตร์แต่ไม่ประพฤติเยี่ยงนักวิทยาศาสตร์ ตามเอ็ดวาร์ดส เขาไม่ตอบสนองต่อหรือแม้แต่กล่าวถึงข้อโต้แย้งที่สำคัญ บรรณานุกรมขนาดใหญ่ในหนังสือ Children Who Remember Previous Lives (1987) ของสตีเวนสันไม่ได้อ้างอิงแม้แต่เอกสารฉบับเดียวหรือหนังสือเล่มเดียวของผู้มีความเห็นตรงกันข้าม

สตีเวนสันเขียนคำนำของหนังสือ Second Time Round (1975) ที่ชาวอังกฤษคนหนึ่งคือเอ็ดวาร์ด ไรออลได้พูดถึงสิ่งที่เขาเชื่อว่าจำได้จากอดีตชาติที่เคยเกิดเป็นจอห์น เฟล็ตเชอร์ ผู้เกิดในเมืองทอนทันปี 1645 ประเทศอังกฤษ แล้วเสียชีวิตอีก 40 ปีต่อมาใกล้ ๆ บ้านของเขาในหมู่บ้านเวสทันซอยแลนด์ มณฑลซัมเมอร์เซต สตีเวนสันได้ตรวจสอบกรณีนี้แล้วพบว่า เรื่องทางประวัติศาสตร์จากหนังสือของไรออลทั้งหมดแม่นยำ จึงเขียนไว้ว่า "ผมคิดว่า เป็นไปได้มากว่าเขามีความจำจากอดีตชาติของจริง แล้วจริง ๆ เขาคือ จอห์น เฟล็ตเชอร์ ผู้กลับชาติมาเกิดอีกตามที่เขาเชื่อ" แต่ในปี 1976 แพทย์นักเขียนจอห์น เทย์เลอร์พบว่า โบสถ์เวสทันซอยแลนด์ระหว่างปี 1645-1685 ไม่มีบันทึกการเกิด การแต่งงาน หรือการเสียชีวิตของบุคคลชื่อว่าเฟล็ตเชอร์ เพราะไม่สามารถหาร่องรอยของชื่อนี้ได้ จึงสรุปว่า ไม่มีใครชื่อจอห์น เฟล็ตเชอร์จริง ๆ และความจำดังว่าเป็นเรื่องที่ไรออลได้เพ้อฝันขึ้นเป็นปี ๆ สตีเวนสันภายหลังเปลี่ยนความเห็นของเขาในกรณีนี้ ในหนังสือกรณีศึกษายุโรปประเภทกลับชาติมาเกิด เขาเขียนว่า "ผมไม่เชื่อแล้วว่า ความจำของเอ็ดวาร์ด ไรออลตามที่ปรากฏ 'ทั้งหมด' มาจากอดีตชาติ เพราะรายละเอียดบางอย่างผิดอย่างชัดเจน" แต่เขาก็ยังกล่าวว่า ไรออลได้ข้อมูลเกี่ยวกับมณฑลซัมเมอร์เซตช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 17 ด้วยวิธีเหนือธรรมชาติ

การสนับสนุน

ในหนังสือ Death and Personal Survival เมื่อสนับสนุนสตีเวนสัน อัลมีเดอร์ระบุการฟันธงล่วงหน้าของเอ็ดวาร์ดส คือการมีจิตโดยไร้สมองช่วงระหว่างชีวิตเป็นไปไม่ได้ และความเป็น "วัตถุนิยมหัวรั้น" บังคับให้เขามองงานของสตีเวนสันว่า ต้องเป็นตัวอย่างการฉ้อฉลหรือความคิดหลงผิด ตามอัลมีเดอร์ ในกรณีที่เอ็ดวาร์ดสได้กล่าวถึง จริง ๆ ได้มีการตรวจสอบว่าเป็นการฉ้อฉลหรือไม่ ในบทความที่ติพิมพ์ในเว็บไซต์ Scientific American ปี 2013 ที่ทบทวนงานของสตีเวนสันในเชิงบวก ศาสตราจารย์การสื่อสารทางวิทยาศาสตร์ผู้หนึ่งเขียนว่า

ในเบื้องปลายชีวิตอันเป็นตำนานของเธอ นักฟิสิกส์ Doris Kuhlmann-Wilsdorf เจ้าของทฤษฎีใหม่เรื่องฟิสิกส์พื้นผิวซึ่งทำให้เธอได้รางวัลอันทรงเกียรติคือ Heyn Medal จากสมาคมเยอรมันเพื่อวัสดุศาสตร์ ได้คาดว่า งานของสตีเวนสันได้แสดง "ความเป็นไปได้ทางสถิติว่าการกลับชาติมาเกิดมีจริง สูงอย่างท่วมท้น...กระทั่งว่า รวม ๆ กันแล้ว หลักฐานไม่ได้แย่ไปกว่าสาขาวิทยาศาสตร์เกือบทุกสาขาถ้าไม่ทั้งหมด"

จิตวิทยาภาษาศาสตร์

แม้สตีเวนสันโดยมากจะเล็งกรณีเด็กที่จำอดีตชาติได้ แต่เขาก็ศึกษากรณีสองรายที่ผู้ใหญ่ใต้การสะกดจิตดูเหมือนจะจำอดีตชาติและสามารถใช้ภาษาขั้นพื้นฐานที่ไม่ได้เรียนรู้ในชาตินี้ ซึ่งเขาจัดปรากฏการณ์นี้ว่า เซโนโกลสซี (xenoglossy) นักภาษาศาสตร์ซาราห์ โทมาสัน (Sarah Thomason) เมื่อวิจารณ์กรณีเหล่านี้ เขียนว่าสตีเวนสัน "ไม่ชำนาญด้านภาษา" และกรณีเหล่านี้ไม่น่าเชื่อ โทมาสันสรุปว่า "หลักฐานทางภาษาศาสตร์อ่อนเกินไปที่จะสนับสนุนข้ออ้างว่ามีเซโนโกลสซี" ส่วนนักภาษาศาสตร์จากมหาวิทยาลัยโทรอนโต วิลเลียม ซามารินเขียนว่า สตีเวนสันเขียนจดหมายโต้ตอบกับนักภาษาศาสตร์โดยเลือกเอาแต่ที่ชอบและไม่สมเป็นมืออาชีพ เช่น ได้เขียน จ.ม. โต้ตอบกับนักภาษาศาสตร์คนหนึ่งเป็นเวลา 6 ปี "โดยไม่เคยสนทนาเรื่องสิ่งที่นักภาษาศาสตร์ต้องทราบ" นักภาษาศาสตร์อีกผู้หนึ่งคือวิลเลียม ฟรอว์ลีย์เขียนว่า "สตีเวนสันไม่ได้พิจารณาหลักฐานทางภาษาศาสตร์ในกรณีเหล่านี้พอให้อ้างเหตุผลเหนือธรรมชาติ"

การเกษียณ การเสียชีวิต และการทดลอง

กุมารจิตเแพทย์จิม ทักเกอร์ได้สืบต่องานของสตีเวนสันที่มหาวิทยาลัยเวอร์จิเนีย

สตีเวนสันได้ลาจากตำแหน่งผู้อำนวยการแผนกการศึกษาการรับรู้ในปี 2002 แม้จะดำรงตำแหน่งเป็นศาสตราจารย์จิตเวชด้านวิจัย ศาสตราจารย์บรูซ เกรย์สัน ผู้เป็นบรรณาธิการของ Journal of Near-Death Studies (วารสารงานศึกษาประสบการณ์เกือบตาย) เป็นผู้ได้ตำแหน่งแทน ส่วนรองศาสตราจารย์ทางจิตเวชและวิทยาศาสตร์ประสาทและพฤติกรรม (ในเวลานั้น) คือ จิม ทักเกอร์ ได้สืบต่องานวิจัยในเด็กของสตีเวนสัน ดังที่เขียนไว้ในหนังสือของเขาคือ Life Before Life: A Scientific Investigation of Children's Memories of Previous Lives (ชีวิตก่อนชีวิตนี้ - การตรวจสอบทางวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับความจำเด็กในอดีตชาติ, 2005)

สตีเวนสันเสียชีวิตเพราะปอดบวมในเดือนกุมภาพันธ์ 2007 ที่บ้านของเขาในเมืองชาร์ลอตส์วิลล์ รัฐเวอร์จิเนีย ในพินัยกรรม เขาได้มอบทุนสำหรับตำแหน่งศาสตราจารย์สตีเวนสัน (Stevenson Chair) ในสาขาปรัชญาและประวัติวิทยาศาสตร์รวมทั้งแพทยศาสตร์ให้กับแผนกการศึกษาแพทยศาสตร์ทางสังคมของมหาวิทยาลัยแมคกิลล์ (McGill University Department of Social Studies of Medicine) ผู้ที่ได้ดำรงตำแหน่งนี้ตั้งแต่ตั้งขึ้นได้แก่ ศาสตราจารย์ประวัติศาสตร์ทางสถาปัตยกรรม แอนน์แมรี อะดัมส์

เพื่อเป็นการทดสอบการรอดทางบุคลิกภาพหลังจากเสียชีวิต ในคริสต์ทศวรรษ 1960 สตีเวนสันได้ตั้งรหัสกุญแจรหัสโดยใช้คำลับหรือวลีลับ แล้วเก็บกุญแจไว้ในตู้เก็บเอกสารของแผนกที่มหาวิทยาลัย แล้วบอกว่าเขาจะพยายามส่งรหัสที่ว่านั้นให้กับเพื่อนร่วมงานหลังจากเสียชีวิต เอมิลี วิลเลียมส์ เคลลีให้สัมภาษณ์กับเดอะนิวยอร์กไทมส์ในปี 2007 ว่า "น่าจะเป็นอย่างนี้ว่า ถ้าใครฝันอย่างชัดเจนถึงเขา แล้วดูเหมือนจะมีคำหรือวลีที่ให้อย่างซ้ำ ๆ คือดิฉันไม่รู้ว่ามันจะเป็นเช่นไรอย่างแน่นอน แต่ถ้ามันดูเหมือนจะมีหวังพอ พวกเราจะพยายามไขกุญแจด้วยรหัสที่ให้" นิตยสารออนไลน์สหรัฐเดอร์มอร์นิงนิวส์ รายงานในเดือนตุลาคม 2014 ว่า ยังไขกุญแจที่ว่านี่ไม่ได้

ผลงาน

หนังสือ

• (1960). Medical History-Taking. Paul B. Hoeber.
• (1966). Twenty Cases Suggestive of Reincarnation. University of Virginia Press.
• (1969). The Psychiatric Examination. Little, Brown.
• (1970). Telepathic Impressions: A Review and Report of 35 New Cases. University Press of Virginia.
• (1971). The Diagnostic Interview (2nd revised edition of Medical History-Taking). Harper & Row.
• (1974). Twenty Cases Suggestive of Reincarnation (second revised and enlarged edition). University of Virginia Press.
• (1974). Xenoglossy: A Review and Report of A Case. University of Virginia Press.
• (1975). Cases of the Reincarnation Type, Vol. I: Ten Cases in India. University of Virginia Press.
• (1978). Cases of the Reincarnation Type, Vol. II: Ten Cases in Sri Lanka. University of Virginia Press.
• (1980). Cases of the Reincarnation Type, Vol. III: Twelve Cases in Lebanon and Turkey. University of Virginia Press.
• (1983). Cases of the Reincarnation Type, Vol. IV: Twelve Cases in Thailand and Burma. University of Virginia Press.
• (1984). Unlearned Language: New Studies in Xenoglossy. University of Virginia Press.
• (1997). Reincarnation and Biology: A Contribution to the Etiology of Birthmarks and Birth Defects. Volume 1: Birthmarks. Volume 2: Birth Defects and Other Anomalies. Praeger Publishers.
• (1997). Where Reincarnation and Biology Intersect. Praeger Publishers (a short, non-technical version of Reincarnation and Biology).
• (2000). Children Who Remember Previous Lives: A Question of Reincarnation (revised edition).
• (2003). European Cases of the Reincarnation Type. McFarland & Company.
• (2019). Handbook of Psychiatry volume Five

บทความคัดสรร

• (1949). "Why medicine is not a science", Harper's, April.
• (1952). "Illness from the inside", Harper's, March.
• (1952). "Why people change", Harper's, December.
• (1954). "Psychosomatic medicine, Part I", Harper's, July.
• (1954). "Psychosomatic medicine, Part II", Harper's, August.
• (1957). "Tranquilizers and the mind", Harper's, July.
• (1957). "Schizophrenia", Harper's, August.
• (1957). "Is the human personality more plastic in infancy and childhood?", American Journal of Psychiatry, 114(2), pp. 152-161.
• (1958). "Scientists with half-closed minds" Harper's, November.
• (1959). "A Proposal for Studying Rapport which Increases Extrasensory Perception," Journal of the American Society for Psychical Research, 53, pp. 66-68.
• (1959). "The Uncomfortable Facts about Extrasensory Perception", Harper's, July.
• (1960). "The Evidence for Survival from Claimed Memories of Former Incarnations," Journal of the American Society for Psychical Research, 54, pp. 51-71.
• (1960). "The Evidence for Survival from Claimed Memories of Former Incarnations": Part II. Analysis of the Data and Suggestions for Further Investigations, Journal of the American Society for Psychical Research, 54, pp. 95-117.
• (1961). "An Example Illustrating the Criteria and Characteristics of Precognitive Dreams," Journal of the American Society for Psychical Research, 55, pp. 98-103.
• (1964)."The Blue Orchid of Table Mountain," Journal of the Society for Psychical Research, 42, pp.401-409.
• (1968)."The Combination Lock Test for Survival," Journal of the American Society for Psychical Research, 62, pp.246-254.
• (1970)."Characteristics of Cases of the Reincarnation Type in Turkey and their Comparison with Cases in Two other Cultures," International Journal of Comparative Sociology, 11, pp.1-17.
• (1970)."A Communicator Unknown to Medium and Sitters," Journal of the American Society for Psychical Research, 64, pp.53-65.
• (1970). "Precognition of Disasters," Journal of the American Society for Psychical Research, 64, pp.187-210.
• (1971)."The Substantiability of Spontaneous cases," Proceedings of the Parapsychological Association, No.5, pp.91-128.
• (1972)."Are Poltergeists Living or Are They Dead?," Journal of the American Society for Psychical Research, 66, pp.233-252.
• (1977). Stevenson, IAN (May 1977). "The Explanatory Value of the Idea of Reincarnation". The Journal of Nervous and Mental Disease. 164 (5): 305–326. doi:10.1097/00005053-197705000-00002. PMID 864444.
• (1983). Stevenson, I. (Dec 1983). "American children who claim to remember previous lives". The Journal of Nervous and Mental Disease. 171 (12): 742–748. doi:10.1097/00005053-198312000-00006. PMID 6644283.
• (1986). Stevenson, I. (1986). "Characteristics of Cases of the Reincarnation Type among the Igbo of Nigeria". Journal of Asian and African Studies. 21 (3–4): 204–216. doi:10.1177/002190968602100305. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-02-01.
• (1993). "Birthmarks and Birth Defects Corresponding to Wounds on Deceased Persons" (PDF). Journal of Scientific Exploration. 7 (4): 403–410. เก็บ (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-08-07.
• with Emily Williams Cook and Bruce Greyson (1998). "Do Any Near-Death Experiences Provide Evidence for the Survival of Human Personality after Relevant Features and Illustrative Case Reports" (PDF). Journal of Scientific Exploration. 12 (3): 377–406. เก็บ (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-04-02.
• (1999). Stevenson, I. (Apr 1999). "Past lives of twins". Lancet. 353 (9161): 1359–1360. doi:10.1016/S0140-6736(05)74353-1. PMID 10218554.
• (2000). Stevenson, I. (Apr 2000). "The phenomenon of claimed memories of previous lives: possible interpretations and importance". Medical Hypotheses. 54 (4): 652–659. doi:10.1054/mehy.1999.0920. PMID 10859660.
• (2000). Stevenson, I. (1985). "The Belief in Reincarnation Among the Igbo of Nigeria". Journal of Asian and African Studies. 20 (1–2): 13–30. doi:10.1177/002190968502000102. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-11-04.
• (2001). Stevenson, I. (August 2001). "Ropelike birthmarks on children who claim to remember past lives". Psychological Reports. 89 (1): 142–144. doi:10.2466/pr0.2001.89.1.142. PMID 11729534.
• with Satwant K. Pasricha; Jürgen Keil; and Jim B. Tucker (2005). "Some Bodily Malformations Attributed to Previous Lives" (PDF). Journal of Scientific Exploration. 19 (3): 159–183. เก็บ (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-10-08.
• (2005).Foreword and afterword in Mary Rose Barrington and Zofia Weaver.A World in a Grain of Sand: The Clairvoyance of Stefan Ossowiecki.McFarland Press.

• งานของสตีเวนสันจำนวนมากหาได้ออนไลน์ที่ลิงก์นี้ Link

ดูเพิ่ม

• ปัญหายากของการรับรู้อารมณ์
• ควอเลีย

บรรณานุกรม

• Almeder, Robert (1992). Death and Personal Survival: The Evidence for Life After Death. Rowman and Littlefield.
• Almeder, Robert (1997). "A Critique of Arguments Offered Against Reincarnation" (PDF). Journal of Scientific Exploration. 11 (4): 499–526. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2023-02-14. สืบค้นเมื่อ 2023-02-14.
• Bache, Christopher (2000). Dark Night, Early Dawn: Steps to a Deep Ecology of Mind. State University of New York Press.
• Brody, Eugene B. (1977). "Research in Reincarnation and Editorial Responsibility: An Editorial", The Journal of Nervous and Mental Disease, 165(3), September.
• Cadoret, Remi J. (2005). "Review of European Cases of the Reincarnation Type", American Journal of Psychiatry, 162(4), April.
• Carroll, Robert T. (July 7, 2009). "Ian Stevenson (1918-2007)", The Skeptic's Dictionary.
• The Daily Telegraph (February 12, 2007)."Professor Ian Stevenson". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-03-31. สืบค้นเมื่อ 2007-02-16. (obituary).
• Debus, Allen G. (1968). World Who's Who in Science. Marquis-Who's Who.
• Edwards, Paul (1992). "Introduction" and "The Dependence of Consciousness on the Brain," in Paul Edwards (ed.). Immortality. Prometheus Books.
• Edwards, Paul (1996). Reincarnation: A Critical Examination. Prometheus Books.
• Fox, Margalit (February 18, 2007). "Ian Stevenson Dies at 88; Studied Claims of Past Lives", The New York Times.
• Hines Terence (2003). Pseudoscience and the Paranormal. Prometheus Books. ISBN 1-57392-979-4
• Hopkins Tanne, Janice (April 2, 2007). "Obituaries: Ian Pretyman Stevenson", British Medical Journal.
• Kelly, Emily Williams (2007). "Ian P. Stevenson" เก็บถาวร 2013-05-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, University of Virginia School of Medicine, February (obituary).
• Kelly, Edward F. and Kelly, Emily Williams (2007). Irreducible Mind: Toward a Psychology for the 21st Century. Rowman & Littlefield.
• Lester, David (2005). Is There Life After Death? An Examination of the Empirical Evidence. McFarland. ISBN 978-0786421169
• Lief, Harold (1977). "Commentary on Ian Stevenson’s 'The Evidence of Man’s Survival After Death'", The Journal of Nervous and Mental Disease, 165(3), September.
• McClelland, Norman C. (2010). Encyclopedia of Reincarnation and Karma. McFarland.
• Pandarakalam, James Paul (April 2, 2007). "Professor Ian Stevenson, an emperor in parapsychology", British Medical Journal (obituary).
• Shroder, Tom (February 11, 2007). "Ian Stevenson; Sought To Document Memories Of Past Lives in Children", The Washington Post (obituary).
• Stevenson, Ian (1957). "Is the human personality more plastic in infancy and childhood?". American Journal of Psychiatry. 114 (2): 152–161. doi:10.1176/ajp.114.2.152. PMID 13444481.
• Stevenson, Ian (1966). Twenty Cases Suggestive of Reincarnation. University of Virginia Press.
• Stevenson, Ian (1977). "The explanatory value of the idea of reincarnation". The Journal of Nervous and Mental Disease. 164 (5): 305–326. doi:10.1097/00005053-197705000-00002. PMID 864444. S2CID 30398311.
• Stevenson, Ian (1989)."Some of my journeys in medicine" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-07-20. สืบค้นเมื่อ 2012-11-15.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (ลิงก์), The Flora Levy Lecture in the Humanities.
• Stevenson, Ian (1992). "Birthmarks and Birth Defects Corresponding to Wounds on Deceased Persons" เก็บถาวร 2017-08-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, paper presented at the Eleventh Annual Meeting of the Society for Scientific Exploration, Princeton University, June 11–13.
• Stevenson, Ian (2000). "The phenomenon of claimed memories of previous lives: possible interpretations and importance". Medical Hypotheses. 54 (4): 652–659. doi:10.1054/mehy.1999.0920. PMID 10859660. S2CID 15947669.
• Stevenson, Ian (2006)."Half A Career With the Paranormal" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-05-14. สืบค้นเมื่อ 2008-10-25.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (ลิงก์), Journal of Scientific Exploration, 20(1).
• Tucker, Jim B. (2007). "Children Who Claim to Remember Previous Lives: Past, Present and Future Research" (PDF). Journal of Scientific Exploration. 21 (3): 543–552. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2017-08-07. สืบค้นเมื่อ 2020-09-29.
• Tucker, Jim B. (2005). Life Before Life: A Scientific Investigation of Children's Memories of Previous Lives. St. Martin's Press.
• University of Virginia (undated)."Ian Stevenson, MD". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-05-14. สืบค้นเมื่อ 2007-02-21.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (ลิงก์), School of Medicine.
• University of Virginia (undated)."Division Staff". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-05-14. สืบค้นเมื่อ 2009-07-25.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (ลิงก์), Division of Perceptual Studies, School of Medicine.
• University of Virginia (undated). "History and description" เก็บถาวร 2010-07-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, Division of Perceptual Studies, School of Medicine.
• Woodhouse, Mark (1996). Paradigm Wars: Worldviews for a New Age. Frog Books.

แหล่งข้อมูลอื่น

เอียน สตีเวนสัน/การกลับชาติมาเกิด

• Almeder, Robert (2000). "Reincarnation Evidence: Stevenson's Research" ที่ยูทูบ, interview with Robert Almeder, professor of philosophy at Georgia State University (video).
• Moallem, Ehsan (2014). "Spirituality Scientific Evidence - Reincarnation (Part 4) (6 of 6)" ที่ยูทูบ, presentation of Ian Stevenson's work by Ehsan Moallem (video)
• Almeder, Robert (1988). "Response to 'Past Tongues Remembered'," Skeptical Inquirer, 12, Spring.
• Almeder, Robert (1987). Beyond Death. Charles C. Thomas.
• Alvarado, Carlos S. "Ian Stevenson, Selected Bibliography" เก็บถาวร 2012-04-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, Parapsychological Association.
• Edelmann, Jonathan; Bernet, William. "Setting Criteria for Ideal Reincarnation Research" (PDF). Journal of Consciousness Studies. 14 (12): 92. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-07-28.
• Edwards, Paul (1986). "The Case Against Reincarnation: Part 1," Free Inquiry, 6, Fall, pp. 24–34.
• Edwards, Paul (1986/7). "The Case Against Reincarnation: Part 2," Free Inquiry, 7, Winter, pp. 38–43.
• Edwards, Paul (1987a). "The Case Against Reincarnation: Part 3," Free Inquiry, 7, Spring, pp. 38–49.
• Edwards, Paul (1987b). "The Case Against Reincarnation: Part 4," Free Inquiry, 7, Summer, pp. 46–53.
• Griffin, David Ray (1997). Parapsychology, Philosophy, and Spirituality: A Postmodern Exploration. SUNY Press (particularly chapter 6, "Evidence from Cases of the Reincarnation Type").
• Hales, Steven (2001a). "Evidence and the afterlife" (PDF). Philosophia. 28 (1–4): 335–346. doi:10.1007/bf02379784. S2CID 170384277.
  • Almeder, Robert (2001). "On reincarnation: A reply to Hales", Philosophia.
  • Hales, Steven (2001b). "Reincarnation redux," Philosophia, 28(1–4): 359–367.
• Irwin, Harvey J. (2004). An Introduction to Parapsychology. McFarland.
• Martin, Raymond (1994). "Survival of Bodily Death: A Question of Values", in John Donnelly (ed.) Language, Metaphysics, and Death. Fordham University Press.
• Rockley, Richard (1 November 2002). "Book Review: Children who remember previous lives, A question of reincarnation, Ian Stevenson", Skeptic Report.
• Spence, Lewis (2003). "Stevenson, Ian", Encyclopedia of Occultism and Parapsychology. Kessinger Publishing.
• Stanford, Rex (2008). "Ian Stevenson: A Man from Whom We Should Learn" (PDF). Journal of Scientific Exploration. 22 (1): 120–124. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2017-08-06. สืบค้นเมื่อ 2020-09-29.
• Tucker, Jim B. (2008). "Ian Stevenson and Cases of the Reincarnation Type" (PDF). Journal of Scientific Exploration. 22 (1): 36–43. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-04-11. สืบค้นเมื่อ 2020-09-29.
• Wilson, Ian (1981). Mind Out of Time?: Reincarnation Claims Investigated. Orion Books Limited.
• Wilson, Ian (1988). "Review of Children Who Remember Previous Lives by Ian Stevenson". Journal of the Society for Psychical Research. 55: 227–229.

จิต

• Almeder, Robert (2011). "The Major Objections from Reductive Materialism Against Belief in the Existence of Cartesian Mind-Body Dualism", in Alexander Moreira-Almeida and Franklin Santana Santos, Exploring Frontiers of the Mind-Brain Relationship, Springer, pp. 16–33
• Graziano, Michael S. A.; Kastner, Sabine (2011). "Human consciousness and its relationship to social neuroscience: A novel hypothesis". Cognitive Neuroscience. 2 (2): 98–113. doi:10.1080/17588928.2011.565121. PMC 3223025. PMID 22121395.
• Levine, Joseph (2001). Purple Haze: The Puzzle of Consciousness. Oxford University Press.
• Penrose, Roger (1994). Shadows of the Mind: A Search for the Missing Science of Consciousness. Oxford University Press.
• Velman, Max and Schneider, Susan (2007). The Blackwell Companion to Consciousness. University of Oxford Press.
• Zelazo, Philip David; Moscovitch, Morris; and Thompson, Evan (eds.) (2007). The Cambridge Handbook of Consciousness. University of Cambridge Press.

เรื่องอื่น ๆ

• Almeder, Robert (1998). Harmless naturalism: The limits of science and the nature of philosophy. Open Court Publishers.
• Kurtz, Paul (2006). "Two Sources of Unreason in Democratic Society: The paranormal and religion". Annals of the New York Academy of Sciences. 775 (1): 493–504. doi:10.1111/j.1749-6632.1996.tb23166.x. S2CID 144555701. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-12-18.
• Schumacher, Bernard N. (2005). Death and Mortality in Contemporary Philosophy. Cambridge University Press.