เสาแห่งการก่อกำเนิด

เสาแห่งการก่อกำเนิด
ภาพของเสาแห่งการก่อกำเนิด ในเนบิวลานกอินทรี รูปซ้าย: จากกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล รูปขวา: จากกล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์ เวบบ์
ข้อมูลสังเกตการณ์: ต้นยุคอ้างอิง เจ 2000.0
ประเภท	เนบิวลาเปล่งแสง
ไรต์แอสเซนชัน	18h 18m 48s
เดคลิเนชัน	-13° 49′
ระยะห่าง	7,000 ly
กลุ่มดาว	กลุ่มดาวงู
ลักษณะทางกายภาพ
ชื่ออื่น	เมซีเย 16, เอ็นจีซี 6611, ชาร์ปเลส 49, อาร์ซีดับเบิลยู 165, กัม 83
ดูเพิ่ม: เนบิวลา, รายการเนบิวลา

เสาแห่งการก่อกำเนิด (อังกฤษ: Pillars of Creation) เป็นภาพที่ถ่ายจากกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิลของเสาอันเกิดจากก๊าซและฝุ่นระหว่างดวงดาวในเนบิวลานกอินทรีซึ่งก่อขึ้นเป็นรูปเสา ภาพนี้ถ่ายเมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2538 และขึ้นชื่อว่าเป็นหนึ่งในสิบภาพที่ได้รับความนิยมสูงสุดจากกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิลโดยสเปซ.คอม นักดาราศาสตร์ที่รับผิดชอบการถ่ายภาพดังกล่าวคือ เจฟ เฮสเตอร์ และ พอล สโกเวน จากมหาวิทยาลัยแอริโซนาสเตต เสาที่สูงที่สุด (เสาซ้ายสุดในภาพ) มีความสูงประมาณ 4 ปีแสง ดาวฤกษ์ในส่วนนี้ของเนบิวลานกอินทรีก่อตัวขึ้นจากดาวฤกษ์ดวงอื่นที่กำลังกัดกร่อนที่ส่วนที่ก๊าซยื่นออกมา ซึ่งทำให้ก่อตัวเป็นรูป"ไข่" หรือ"เม็ดก๊าซกลมที่กำลังระเหย" (อังกฤษ: Evaporating Gaseous Globules - EGGs) ออกจากส่วนที่ยื่นออกมานี้ "ไข่" แต่ละฟองมีขนาดราวกับระบบสุริยะและเป็นที่พักของดาวฤกษ์เกิดใหม่ ดาวที่เห็นบริเวณกลางภาพค่อนข้างไปทางซ้ายเป็นดาวมวลมากที่เกิดใหม่ ซึ่งจะใช้ชีวิตไปอีกไม่กี่ล้านปีก่อนที่จะระเบิดเป็นซุเปอร์โนวาส่งธาตุที่ผลิตขึ้นใหม่ไปทั่งบริเวณ อาจเป็นสาเหตุให้โครงสร้างเสาได้ถูกทำลายลงด้วยซุเปอร์โนวาแห่งหนึ่ง

ภาพนี้ได้จากภาพถ่าย 32 ภาพนำมาติดกัน จากกล้องสี่ตัว ในกล้องถ่ายภาพสนามกว้างและดาวเคราะห์ 2 ที่ติดตั้งอยู่บนกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล ภาพถ่ายประกอบด้วยแสงที่ปลดปล่อยออกมาจากธาตุที่อยู่ในเมฆ และมองเห็นได้เป็นสีแตกต่างกันในภาพถ่าย: สีเขียวสำหรับไฮโดรเจน สีแดงสำหรับกำมะถันที่ถูกแปลงให้เป็นไอออนครั้งเดียว และสีฟ้าสำหรับออกซิเจนที่ถูกแปลงให้เป็นไอออนสองครั้ง

ส่วนที่หายไปตรงมุมขวาบนเป็นเพราะกล้องหนึ่งในสี่ตัวได้พบขยายในบริเวณดังกล่าว ซึ่งทำให้นักดาราศาสตร์มองเห็นรายละเอียดที่ดีกว่าส่วนอื่น ดังนั้น ภาพจากกล้องนี้จึงได้ถูกปรับลดขนาดลงให้เป็นสัดส่วนเหมาะสมกับภาพที่ได้จากกล้องอีกสามตัวที่เหลือ

โครงสร้างทางกายภาพ

โครงสร้างเสาทั้งสามต้นประกอบไปด้วยก๊าซและฝุ่นละอองที่มีความหนาแน่นมาก อยู่ในขอบตะวันออกเฉียงใต้ของเนบิวลานกอินทรี เสาทั้งสามต้นก่อกำเนิดมาจากการเคลื่อนไหวของลมดาวฤกษ์จากดาวยักษ์ เสาแต่ละต้นมีชื่อเฉพาะตัวว่า I II และ III จากซ้ายไปขวา (จากทิศตะวันออกไปทางทิศตะวันตก)

มวลรวมของพื้นที่ๆมีความหนาแน่นสูงคือประมาณ 200 M_☉ ดาวฤกษ์ที่กำลังถูกเปลี่ยนเป็นไอออนอยู่ห่างออกไปจากพื้นที่เหล่านี้ประมาณ 2 พาร์เซกในโครงสร้างเสา

ปรากฏการณ์ของการเกิดดาว

การรวมภาพของฮับเบิลและจันทราได้แสดงให้เห็นว่าแหล่งกำเนิดรังสีเอกซ์ในเนบิวลาและดาวฤกษ์เกิดใหม่ไม่ตรงกันกับรูปร่างของเสา ซึ่งมีข้อสันนิษฐานว่าจุดสูงสุดของความเข้มข้นพลังงานในการก่อกำเนิดดาวได้เกิดขึ้นเมื่อหนึ่งล้านปีที่ผ่านมา ดาวฤกษ์ก่อนเกิดในเนบิวลาจึงร้อนพอที่จะปลดปล่อยปล่อยรังสีเอกซ์ออกมา

การพังทลายลงมาของเสา

ราวต้นปี พ.ศ. 2550 นักวิทยาศาสตร์พบหลักฐานจากกล้องโทรทรรศน์อวกาศสปิตเซอร์ที่แสดงว่า โครงสร้างเสาได้ถูกทำลายลงโดยการระเบิดของซูเปอร์โนวาแห่งหนึ่งเมื่อประมาณ 6,000 ปีมาแล้ว แต่แสงที่แสดงรูปร่างใหม่ของเนบิวลายังเดินทางมาไม่ถึงโลกจนกว่าจะถึงสหัสวรรษหน้า

คลังภาพ

• 
  ภาพของเนบิวลานกอินทรี โดยมีเสาแห่งการก่อกำเนิดอยู่ตรงกลาง
• 
  เม็ดก๊าซกลมที่กำลังระเหยในโครงสร้างเสาต้นแรก
• 
  เสาแห่งการก่อกำเนิดในแสงอินฟราเรด

ดูเพิ่ม

• เนบิวลานกอินทรี