เลนส์อรงค์
เลนส์อรงค์ (achromat หรือ achromatic lens) เป็น เลนส์ไร้ความคลาดทรงกลม ที่มีการปรับแก้ความคลาดสีสำหรับสองสี
สำหรับการใช้งานด้านการมองเห็น จะทำการปรับแก้ C-d-F ซึ่งปรับแก้ความคลาดสีตามแนวแกนสำหรับเส้น C และ F และลด ความคลาดทรงกลม และ ความคลาดแบบโคมา สำหรับเส้น d[1] สำหรับในกล้องโทรทรรศน์ทางดาราศาสตร์ นั้นต้องใช้เพื่อดูวัตถุที่มืดสลัวได้ จึงต้องทำการปรับแก้ C-e-F ซึ่งลดความคลาดทรงกลมและความคลาดแบบโคมาของเส้น e ให้เหลือน้อยที่สุด[1]
เนื่องจากแผ่นจานถ่ายภาพทั่วไปมีความไวต่อสีน้ำเงินถึงสีม่วงมากกว่าตาเปล่า เลนส์ถ่ายภาพในสมัยก่อนจึงมักทำการปรับแก้ d-F-g โดยปรับแก้ความคลาดสีตามแนวแกนสำหรับเส้น d และ g และลดความคลาดทรงกลมและโคมา เมื่อทำเช่นนี้แล้วจะสามารถถ่ายภาพด้วยช่วงความชัดที่ต้องการโดยกำหนดด้วยตาเปล่า[1]
ในกล้องโทรทรรศน์[แก้]
เลนส์ใกล้วัตถุแบบลิทโทร[แก้]
ปี 1827 นักดาราศาสตร์ โยเซ็ฟ โยฮัน ฟ็อน ลิทโทร ซึ่งเป็นหัวหน้าหอดูดาวเวียนนา ประเทศออสเตรีย ได้คิดค้นเลนส์ใกล้วัตถุแบบลิทโทร ซึ่งออกแบบ ขัดเงา และประกอบ ได้ง่าย และเหมาะสำหรับเลนส์ใกล้วัตถุที่ความยาวโฟกัสยาว สำหรับการสังเกตพื้นผิวดาวเคราะห์ ชนิดของกระจกที่ใช้สามารถเลือกได้ตามความเหมาะสม แต่โดยทั่วไปมักจะใช้แก้วคราวน์ K3 หรือบอโรซิลิเกตคราวน์ BK7 สำหรับเลนส์นูน และ ใช้แก้วฟลินต์ F2 สำหรับเลนส์เว้า ข้อเสียคือมีความคลาดแบบโคมามาก แต่ที่ F20 ไม่มีผลกระทบใด ๆ
ทั้งกล้องโทรทรรศน์หักเหแสง F19 ขนาด 102 ซม. ที่หอดูดาวเยอร์กิส ซึ่งเป็นกล้องโทรทรรศน์หักเหแสงที่ใหญ่ที่สุดในโลก และกล้องโทรทรรศน์หักเหแสง F19 ขนาด 90 ซม. ที่หอดูดาวลิก ซึ่งเป็นกล้องโทรทรรศน์หักเหแสงที่ใหญ่เป็นอันดับสอง ก็ใช้กล้องโทรทรรศน์แบบเค็พเพลอร์ ที่ใช้เลนส์ใกล้วัตถุแบบลิทโทร[1]
เลนส์ใกล้วัตถุแบบเฟราน์โฮเฟอร์[แก้]
เลนส์ใกล้วัตถุแบบเฟราน์โฮเฟอร์ที่คิดค้นโดยโยเซ็ฟ ฟ็อน เฟราน์โฮเฟอร์ เป็นเลนส์ไร้ความคลาดทรงกลมแบบหนึ่ง[1] มีการใช้กันอย่างแพร่หลายในกล้องโทรทรรศน์หักเหแสงขนาดใหญ่ เช่นเดียวกับแบบลิทโทร คือรวมเลนส์นูนทำจากแก้วคราวน์และเลนส์เว้าทำจากแก้วฟรินต์เข้าด้วยกัน มีข้อดีคือ ให้ค่าความสว่างที่มากกว่า และใช้วัสดุที่เป็นแก้วน้อยกว่า เมื่อเปรียบเทียบเส้นโค้งความคลาดของแบบลิทโทร F20 และแบบเฟราน์โฮเฟอร์ F15 ความคลาดสีในแนวแกนเกือบจะเท่ากัน
ในปี 1904 ฮันส์ ฮาร์ทิงจากฟคท์แลนเดอร์ ได้คิดค้นสูตรคำนวณซึ่งทำให้สามารถหารัศมีความโค้งของพื้นผิวแต่ละด้านของเลนส์ใกล้วัตถุแบบเฟราน์โฮเฟอร์แบบบางได้โดยการคำนวณ 16 สูตรไปตามลำดับ[1]