ข้ามไปเนื้อหา

เทพธรรมบาล 24 พระองค์

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เทพธรรมบาล 24 พระองค์
เทวรูปคณะเทพธรรมบาลยี่สิบสี่องค์ (二十四諸天 Èrshísì Zhūtiān) ณ วัดหลิงอิ่น (靈隱寺 Língyǐnsì); นครหางโจว, ประเทศจีน
ภาษาจีน二十四諸天
ยี่สิบเทพธรรมบาล
เทวรูปคณะเทพธรรมบาลยี่สิบสี่องค์ (二十諸天 Èrshí Zhūtiān)
ภาษาจีน二十諸天

ยี่สิบสี่เทพธรรมบาลจีน หรือ คณะธรรมบาลเทพยี่สิบสี่องค์ (จีน: 二十四諸天; พินอิน: Èrshísì Zhūtiān), ในบางท้องที่อาจจัดกลุ่มเป็น ยี่สิบเทพธรรมบาลจีน หรือ คณะธรรมบาลเทพยี่สิบองค์ (จีน: 二十諸天; พินอิน: Èrshí Zhūtiān) คือ คณะกลุ่มของธรรมบาลในคติพระพุทธศาสนานิกายมหายานแบบจีนซึ่งได้รับการยกย่องและสักการะ บูชาและปฏิบัติบูชา ในฐานะผู้พิทักษ์รักษาธรรม[1][2][3] ในคณะกลุ่มนี้ประกอบด้วยเทพยดา, พญานาค, ผู้ทรงวัชระ และอื่น ๆ, ส่วนใหญ่มาจากคติพราหมณ์ - ฮินดู และบางส่วนมาจากลัทธิเต๋า สำหรับในประเทศไทย มีปฏิมากรธรรมบาล 24 พระองค์ ประดิษฐาน ณ อารามวัตรมหายาน พุทธมณฑลสาย 6 อัญเชิญจากสาธารณรัฐประชาชนจีน ด้วยศิลปวิจิตรงดงาม สร้างตั้งแต่ปี พศ.2554 จนถึงปัจจุบัน

ภาพรวม

[แก้]

ตามประวัติศาสตร์ของศาสนาพุทธในอินเดีย เดิมมีเทวดาอยู่สิบหกองค์ซึ่งถือเป็นธรรมบาล กลุ่มคณะเทวดาเหล่านี้ เช่น พระอิศวร พระอินทร์ และพระพรหมเดิมทีเป็นเทพเจ้าฮินดูยุคต้นและในพระเวทที่รวมเข้ากับพุทธศาสนาในอินเดีย อย่างไรก็ตาม เทวดาอื่น ๆ ได้แก่ พระอาทิตย์ พระจันทร์ พระยม และท้าวสาครนาคถูกอัญเชิญเข้ามาในกลุ่มคณะเป็นยี่สิบองค์ ในเวลาต่อมาได้เพิ่มพญากินนร เมื่อพระพุทธศาสนามาถึงประเทศจีนและได้รับความนิยมจนกลายเป็นศาสนาหลัก ศาสนาพุทธก็สอดคล้องกับวัฒนธรรมพื้นเมืองเทพเจ้าลัทธิเต๋าสามองค์ ได้แก่ เจ้าพ่อดาวเหนือ, จ้าวพ่อเขาไท่ และเจ้าพ่อสายฟ้า ได้รับการอัญเชิญเข้าในกลุ่มคณะ ทำให้เกิดหมู่คณะธรรมบาลยี่สิบสี่องค์ในปัจจุบัน[1][2]

ความเลื่อมใสของหมู่คณะเทพเจ้าทั้งยี่สิบสี่องค์ได้สืบสานสืบต่อกันมาในประเพณีทางพระพุทธศาสนาจีนประเพณี ในวัดและอารามของจีน ส่วนใหญ่จะประดิษฐานรูปปั้นหมู่เทพเจ้าเหล่านี้ในส่วนของนอกพระอุโบสถในวิหารด้านนอก หรือแท่นบูชาชั่วคราวสำหรับเทวดาทั้งยี่สิบสี่องค์ตั้งอยู่นอกธรณีประตูชี้ขึ้นสู่สวรรค์ พิธีกรรมที่เกี่ยวข้องกับคณะเทพเหล่านี้ ขนานว่า "ก๊งจูเทียน" (Gōngfó Zhāitiān - 供佛齋天) หรือเพียงแค่ "ไจ้เทียน" (Zhāitiān - 齋天) ที่ซึ่งคณะเทพเจ้าทั้งยี่สิบสี่องค์ได้รับการเคารพ (แต่ไม่บูชาเป็นสรณะหลัก) โดยดำเนินการตามประเพณีในวัดทางพุทธศาสนาของจีนในวันที่เก้าของเดือนที่หนึ่งของปฏิทินจีนซึ่งโดยปกติทั่วไปเป็นการระลึกถึงวันฉลองตามประเพณีของเง็กเซียนฮ่องเต้แห่งลัทธิเต๋า[1][2] พิธีนี้เริ่มต้นขึ้นในสมัยราชวงศ์สุยโดยพระอาจารย์จือยี (智顗 - Zhiyi) แห่งประเพณีนิกายเทียนไถตามพิธีกรรมที่กำหนดไว้ในพระสูตรสุวรรณประภาโสตตมราชาสูตรและได้สืบทอดสืบต่อกันมาจนถึงปัจจุบัน[4][5] ในบางวัดบางที่ หมู่เทพเจ้าลัทธิเต๋าสามองค์และพญากินนรจะไม่รวมอยู่ในรายชื่อ และเทวดาที่เหลือจะได้รับการเคารพในฐานะเทพคุ้มครองยี่สิบองค์ (จีน: 二十諸天; พินอิน: Èrshí Zhūtiān)

พิธีกงจูเทียน

[แก้]

เทพธรรมบาล 24 พระองค์[6] หรือ ยี่สิบสี่เทพธรรมบาล คือ เหล่าพระโพธิสัตว์และเทพยดากลุ่มหนึ่งตั้งจิตปรารถนาให้ปวงสรรพสัตว์ได้บำเพ็ญบารมีโดยสะดวก จึงพร้อมกันตั้งปณิธานเป็นผู้คุ้มครองอารักขาพระธรรมแห่งพระองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า และเหล่าพุทธบริษัทผู้ดำเนินตามพระรัตนตรัย ตามความเชื่อของศาสนาพุทธในประเทศจีน[7] พระโพธิสัตว์ผู้เป็นธรรมบาลคุ้มครองพระศาสนาเหล่านี้ มีปรากฏพระนามอยู่ใน สุวรรณประภาโสตตมราชาสูตร (กิมกวงเม้งจุ้ยเส่งอ้วงเก็ง) ฝ่ายมหายาน พระสูตรนี้ กล่าวถึงเหล่าพระโพธิสัตว์ ท้าวจตุโลกบาลและเหล่าทวยเทพทั้งหลายซึ่งปรากฏชื่อทั้งหมดมียี่สิบสี่พระองค์ พร้อมกันตั้งปณิธานต่อเบื้องหน้าพระพักตร์แห่งองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ขอถึงรัตนตรัยเป็นที่พึ่งและประกาศตนเป็นธรรมบาลคุ้มครองพระสัทธรรมและเหล่าพุทธบริษัท ให้บำเพ็ญบุญบารมีโดยยิ่งขึ้น พระสูตรนี้จึงเป็นที่มาของพิธีบูชาเทพธรรมบาลโพธิสัตว์ (พิธีกงจูเทียน)[6] ในปัจจุบัน

ประติมากรรมคณะเทพธรรมบาลในคติจีนและญี่ปุ่น

รายพระนาม 24 เทพธรรมบาล

[แก้]
ลำดับ พระรูป พระนาม บทบาท
1พระแม่ลักษมีเทพีแห่งสิริมงคลและโชคลาภ (พระลักษมีในศาสนาฮินดู)
2พระแม่สุรัสวดีเทพีแห่งศิลปวิทยาการ (พระสุรัสวดีในศาสนาฮินดู)
3ท้าวมหาพรหมเทพแห่งความเจริญและการสรรค์สร้าง (พระพรหมในศาสนาฮินดู)
4ท้าวสักกะเทวราชเจ้าแห่งสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ (พระอินทร์ในศาสนาฮินดู)
5 - 6 - 7 - 8จาตุมหาราชิกาทั้งสี่องค์ได้แก่ ท้าวธตรฐ (เจ้าแห่งคนธรรพ์)
ท้าววิรุฬหก(เจ้าแห่งกุมภัณฑ์)
ท้าววิรูปักษ์ (เจ้าแห่งนาค)
ท้าวเวสสุวรรณ หรือ ท้าวกุเวรในศาสนาฮินดู) (เจ้าแห่งยักษ์)
9พระอาทิตย์เทพดวงอาทิตย์ (พระอาทิตย์ในศาสนาฮินดู)
10พระจันทร์เทพแห่งดวงจันทร์ (พระจันทร์ในศาสนาฮินดู)
11พระวัชรปาณีโพธิสัตว์คุยหบดีเทพธรรมบาลผู้ปราบมารศาสนา
12พระอิศวรเทพแห่งการทำลายล้างอธรรม (พระศิวะในศาสนาฮินดู)
13ท้าวปัญจิกมหาเสนาเสนายักษ์บริวารของท้าวเวสสุวรรณ
14พระขันธกุมารเทพการยุทธนาสงคราม (พระขันทกุมารในศาสนาฮินดู)
15พระแม่ธรณีเทพธิดาพื้นปฐพี (พระแม่ธรณีในเถรวาท) (พระภูเทวี หรือ พระแม่ปฤถวีในศาสนาฮินดู)
16พระรามสูรจีนเทพแห่งความปีติรื่นรมย์
17พระมรีจิเทวีพระมารดาแห่งดาราฤกษ์ (อุษาเทวี หรือ พระแม่วาราหีในศาสนาฮินดู
18พระนางหาริตีเทวียักษิณีผู้อภิบาลทารก
19ท้าวสาครนาคราชเจ้าแห่งหมู่นาคราชและมหาสมุทร
20ท้าวพญายมราชเจ้าแห่งนรก พระยมในศาสนาฮินดู
21ท้าวกินนรราชาเจ้าแห่งไฟและหมู่กินนรกินนรี
22เจ้าพ่อดาวเหนือ (เทพนักษัตร)เทพแห่งดวงดาวจักรราศี
23เจ้าแม่ต้นโพธิ์เทวีผู้อารักขาต้นพระศรีมหาโพธิ์
24ท้าวไตรตรึงษ์เทพเทพแห่งสวรรค์ชั้นดาวดึงส์

วรรณกรรม

[แก้]

คณะเทพทั้งยี่สิบสี่องค์มีบทบาทและถูกกล่าวถึงในนวนิยายชื่อดังสมัยราชวงศ์หมิงในคริสต์ศตวรรษที่ 16 (ปลายพุทธศตวรรษที่ 21) คือ ไซอิ๋ว (หนึ่งสี่สุดยอดวรรณกรรมจีน) ในฐานะเทพบริวารของพระโพธิสัตว์เจ้าแม่กวนอิม (หรือ พระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์) อันสถิตย์สถาพร ณ วัชรอาสน์โพธิมัณฑะ (Bodhimaṇḍa - 道場) บนเกาะของเกาะโปตละโลกา บทบาทในวรรณกรรมคณะเทพเหล่านี้ทำหน้าที่เป็นสาวกที่ฟังพระโพธิสัตว์เจ้าแม่กวนอิมอธิบายคำสอนทางพุทธศาสนาตลอดจนผู้พิทักษ์เกาะของพระนาง[8]

ภาพประกอบ

[แก้]

อ้างอิง

[แก้]
  1. 1 2 3 佛教二十四诸天. 中国佛教文化网. 2010-09-01. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-03-04. สืบค้นเมื่อ 2013-11-27.
  2. 1 2 3 "详解佛教中的二十四诸天". 腾讯. 2013-08-21. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-11-07. สืบค้นเมื่อ 2013-11-27.
  3. ↑ Lewis Hodous; William Edward Soothill (2004). A dictionary of Chinese Buddhist terms: with Sanskrit and English equivalents and a Sanskrit-Pali index. London: RoutledgeCurzon. ISBN 0-203-64186-8. OCLC 275253538.
  4. ↑ "供天中的二十四诸天 - 佛弟子文库". fodizi.net. สืบค้นเมื่อ 2021-04-26.
  5. ↑ E., Emmerick, R. (2001). The Sūtra of golden light: being a translation of the Suvarṇabhāsottamasūtra. Pali Text Society. ISBN 0-86013-348-6. OCLC 232153257.
  6. 1 2 ".ดร.พันธ์ยศ อัครอมรพงศ์ ร่วมงานพิธี "กงจูเทียน"". bangkokbiznews. 25 Apr 2018. สืบค้นเมื่อ 14 Jul 2022.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
  7. ↑ "ธรรมบาล 24 พระองค์". lengnoeiyi.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 9 Mar 2014. สืบค้นเมื่อ 14 Jul 2022.
  8. ↑ Wu, Cheng'en (2012). Anthony C. Yu (บ.ก.). The journey to the West. แปลโดย Yu (Revised ed.). Chicago. ISBN 978-0-226-97131-5. OCLC 774147887.
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=เทพธรรมบาล_24_พระองค์&oldid=12379353"