เซ โชนางง

เซ โชนางง (ญี่ปุ่น: 清少納言; โรมาจิ: Sei Shōnagon, ค.ศ. 966–1017) เป็นกวีหญิงชาวญี่ปุ่นผู้ประพันธ์รวมบทความชื่อ มากูระโนะโซชิ (枕草子, makura no sōshi, หนังสือข้างหมอน) และเป็นนางในราชสำนักสมัยกลางยุคเฮอัง ถวายการรับใช้จักรพรรดินีเทชิ หรือ ซาดาโกะ และเป็นกวีหญิงร่วมสมัยเดียวกับ มุราซากิ ชิกิบุ

ยังไม่เป็นที่ปรากฏว่าชื่อจริงของ เซ โชนางง ชื่ออะไร คำเรียกขานว่า เซ โชนางง มาจากธรรมเนียมหลีกเลี่ยงการเรียกชื่อจริงของสตรีชั้นสูง โดยจะเรียกชื่อแทนตัวจากยศตำแหน่ง ส่วนหนึ่งของชื่อจริง หรือไม่ก็เรียกตามยศของญาติทางฝ่ายชาย สันนิษฐานกันว่า:

เซ (清, Sei) มาจากชื่อตระกูลคิโยฮาระ (清原, Kiyohara)

โชนางง (少納言, Shōnagon) เป็นชื่อตำแหน่งหนึ่งของขุนนางในอำมาตยสภา (太政官, Daijōkan)

ไม่มีหลักฐานว่าญาติคนใดของเธอได้ตำแหน่งโชนางง บรรดานักวิชาการทั้งหลายสันนิษฐานว่าอาจจะเป็นไปได้ที่ชื่อจริงของเธอคือ คิโยฮาระ นางิโกะ (清原 諾子)

หลักฐานรายละเอียดของชีวประวัติของเธอที่นอกเหนืองานเขียนของเธอเอง มีอยู่น้อยมาก กล่าวว่าเธอเป็นบุตรีของ คิโยฮาระ โนะ โมโตสุเกะ (清原 元輔) นักปราชญ์และกวีแบบวะกะ ที่มีชื่อเสียง ปู่ของเธอคือ คิโยฮาระ โนะ ฟูกูยาบุ (清原 深養父) กวีชื่อชื่อดัง แต่พวกเขาก็เป็นเพียงขุนนางชั้นกลางเท่านั้น

เมื่ออายุได้ 27 ปี เธอแต่งงานกับทาจิบานะ โนริมิสึ (橘 則光) เมื่ออายุ 16 ปี และมีบุตรชายด้วยกัน 1 คน หลังจากนั้น เธอแต่งงานใหม่กับ ฟุจิวาระ มุเนโยะ (藤原 棟世) และมีบุตรีให้เขา ราวปี ค.ศ. 990 เธอเริ่มเข้าถวายการรับใช้จักรพรรดินีเทชิบุตรีของฟุจิวาระ มิจิทากะ (藤原 道隆) จักรพรรดินีในพระจักรพรรดิอิจิโจและหย่าขาดกับสามี ตำหนักของจักรพรรดินีเทชิในเวลานั้น กลายเป็นศูนย์กลางของกิจกรรมทางวัฒนธรรมในราชสำนักเฮอัน

เซ โชนางง มีชื่อเสียงจาก มากูระโนะโซชิ งานเขียนที่รวบรวมบทความเกี่ยวกับเรื่องต่าง ๆ ทั้งเรื่องฤดูกาล เรื่องซุบซิบ บทร้อยกรอง การสังเกตการณ์ในเรื่องต่าง ๆ การบ่นเรื่องที่ไม่ชอบ และเรื่องราวที่เธอคิดว่าสนุกสนานน่าสนใจ ระหว่างช่วงเวลาที่เธอทำงานในราชสำนัก

ในมากูระโนะโซชิยังเขียนถึง เหตุการณ์วิกฤตของจักรพรรดินีเทชิ เมื่อขาดคนมีอำนาจหนุนหลัง หลังจากบิดาเสียชีวิตและพี่ชายถูกเนรเทศ โดยศัตรูทางการเมืองคนสำคัญ อาของเธอ ฟุจิวาระ มิจินางะ (藤原 道長) รวบอำนาจการปกครองในราชสำนักไว้ในมือ ยังได้ส่งบุตรีของเขา โชชิ หรือ อากิโกะ เข้ามาเป็นพระชายาของจักรพรรดิอิจิโจ

ด้วยมีเหตุเพลิงไหม้พระราชวังเฮอันบ่อยครั้ง จักรพรรดินีเทชิจึงถูกส่งไปพำนักชั่วคราวขณะก่อสร้างพระราชวังใหม่ที่ที่ประทับสำหรับจักรพรรดินีนอกพระราชฐาน เซ โชนางง บันทึกไว้ว่า จักรพรรดินีเทชิ เจ้านายของเธอเสียชีวิตจาการคลอดบุตรในปี ค.ศ. 1000 ไม่มีหลักฐานเกี่ยวกับชีวิตของเซ โชนางง หลังปี ค.ศ. 1001 เซ โชนางง เริ่มเขียน มากูระโนโซชิ ในราชสำนักและเขียนจนจบหลังจากการเสียชีวิตของจักรพรรดิเทชิ โดยสันนิษฐานว่า อาจจะเขียนจบในปลายปี ค.ศ. 1010 ซึ่งอาจจะเพื่อเป็นของขวัญให้พระธิดาของจักรพรรดินีเทชิ โดยงานเขียนในมากูระโนะโซชิ จะเขียนถึงบรรยาการอันสนุกสนานหรูหราในวังของจักรพรรดิสาวเป็นส่วนใหญ่

เช โชนางง ยังเป็นที่รู้กันทั่วไปว่า เป็นคู่แข่งคนสำคัญของ กวีหญิงร่วมสมัย มุราซากิ ชิกิบุ ผู้ประพันธ์ ตำนานเก็นจิ อีกทั้งยังถวายการรับใช้จักรพรรดินีโซชิ ผู้เป็นศัตรูทางการเมืองของจักรพรรดินีเทชิ มุราซากิ ชิกิบุ ได้เขียนถึง เซ โชนางง ในบันทึกของเธอ (มุราซากิโนะนิกกิ) อีกด้วย

ศึกษาเพิ่มเติม

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ เซ โชนางง

• Britannica | Sei Shonagon
• The Lists of a Lady-in-Waiting: A Portrait of the Author of The Pillow Book เก็บถาวร 2007-05-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Sei Shogon | Wikiquote