เจ้าราชวงศ์ (แก้วปราบเมรุ ณ ลำปาง)

เจ้าราชวงศ์ (แก้วปราบเมรุ ณ ลำปาง)
พระมเหสี	เจ้าทิพยอด ณ ลำปาง
พระบุตร	พระเพชรคีรี (เจ้าแก้วเมืองไท ณ ลำปาง)
ราชวงศ์	ราชวงศ์ทิพย์จักราธิวงศ์
พระบิดา	เจ้าบุรีรัตน์ (บุญเลิศ ณ ลำปาง)
พิราลัย	พ.ศ. 2482

พลตำรวจตรี เจ้าราชวงศ์ (แก้วปราบเมรุ ณ ลำปาง) หรือ แก้วภาพเมรุ ณ ลำปาง เป็นเจ้านายฝ่ายเหนือ เป็นข้าราชการตำรวจชาวไทย อดีตผู้บัญชาการตำรวจภูธร (ภาคเหนือ) คนแรกของกองบังคับการตำรวจภูธรภาคเหนือ และเป็นโอรสในเจ้าบุรีรัตน์ (บุญเลิศ ณ ลำปาง)

ประวัติ

เจ้าราชวงศ์ (แก้วปราบเมรุ ณ ลำปาง) เป็นโอรสในเจ้าบุรีรัตน์ (บุญเลิศ ณ ลำปาง) ซึ่งเป็นโอรสในพระยาอุปราชหมูล่า กับเจ้าหญิงคำปลิว พระธิดาในเจ้าวรญาณรังษี เจ้าผู้ครองนครลำปาง สมรสกับเจ้าหญิงทิพยอด ธิดาในเจ้าพรหมาภิพงษธาดา เจ้าแก้วปราบเมรุ เข้ารับราชการเป็นตำรวจในกองบัญชาการตำรวจภูธร 3 ซึ่งตั้งอยู่บริเวณริมแม่น้ำวัง อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง จนกระทั่งได้รับตำแหน่งเป็นผู้บังคับการคนแรก

เจ้าราชวงศ์ (แก้วปราบเมรุ ณ ลำปาง) ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรยศเป็น "พลตำรวจตรี" ในคราวที่ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จในการพระราชทานพระแสงราชศัสตราวุธประจำจังหวัดนครลำปางเมื่อวันที่ 11 มกราคม พ.ศ. 2469

เจ้านายฝ่ายเหนือ

เมื่อเจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต เจ้าผู้ครองนครลำปาง ถึงแก่พิราลัย ในปี พ.ศ. 2465 ขณะนั้นเจ้าแก้วปราบเมรุ ดำรงฐานันดรเป็น "เจ้าราชวงศ์" ซึ่งมีศักดิ์สูงสุดสืบต่อจากเจ้าผู้ครองนครลำปาง จึงเป็นผู้มีสิทธิ์ที่จะได้รับการแต่งตั้งจากราชสำนักสยามให้เป็นเจ้าผู้ครองนครลำปาง สืบต่อจากเจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต แต่เนื่องจากเจ้าศรีนวล ณ ลำปาง ธิดาในเจ้าบุญวาทย์ฯ ได้มีหนังสือถึงราชสำนักกรุงเทพ เพื่อขอให้แต่งตั้งเจ้าราชบุตร (แก้วเมืองพรวน ณ ลำปาง) ผู้เป็นสวามีให้รั้งตำแหน่งดังกล่าวแทน

หากข้าเจ้าถือกำเนิดมาเป๋นจาย ศักดิ์และสิทธิ์ทุกอย่างจะตกเป็นของข้าเจ้าโดยชอบธรรมและข้าเจ้าขอใช้สิทธิ์การเป็นบุตรีเพียงคนเดียวในป้อเจ้าบุญวาทย์ฯ หื้อเจ้าราชบุตรแก้วเมืองพรวนผู้เป็นสามี เป็นผู้สืบทอดอำนาจจากป้อเจ้าแทน

— เจ้าศรีนวล ณ ลำปาง

จึงเป็นเหตุให้รัฐบาลได้มีการแต่งตั้งให้เจ้าราชบุตร (แก้วเมืองพวน ณ ลำปาง) รั้งตำแหน่งดังกล่าวแทน จนถึงแก่พิราลัยในปี พ.ศ. 2468 หลังจากนั้นเป็นต้นมาทางราชสำนัก ก็มิได้มีการแต่งตั้งผู้รั้งตำแหน่งเจ้าผู้ครองนครลำปางอีก แต่เจ้าราชวงศ์ (แก้วปราบเมรุ ณ ลำปาง) ก็ปฏิบัติหน้าที่เป็นผู้นำของเจ้านายฝ่ายเหนือสายนครลำปาง

พิราลัย

เจ้าราชวงศ์ (แก้วปราบเมรุ ณ ลำปาง) ถึงแก่พิราลัย เมื่อปี พ.ศ. 2482

ลำดับสาแหรก

พงศาวลีของเจ้าราชวงศ์ (แก้วปราบเมรุ ณ ลำปาง)

16. พระยาไชยสงคราม (ทิพย์ช้าง)               8. เจ้าฟ้าสิงหาราชธานีเจ้าฟ้าหลวงชายแก้ว                       17. แม่เจ้าพิมพา               4. พระยาอุปราชหมูล่า                             9. แม่เจ้าจันทาราชเทวี                       2. เจ้าบุรีรัตน์ (บุญเลิศ ณ ลำปาง)                                   1. เจ้าราชวงศ์ (แก้วปราบเมรุ ณ ลำปาง)                                         24. เจ้าฟ้าสิงหาราชธานีเจ้าฟ้าหลวงชายแก้ว               12. พระยาคำโสม                       25. แม่เจ้าจันทาราชเทวี               6. เจ้าวรญาณรังษี                             3. เจ้าคำปลิว ณ ลำปาง

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2472 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 2 ทวีติยาภรณ์มงกุฎไทย (ท.ม.)
• พ.ศ. 2444 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 4 จัตุรถาภรณ์ช้างเผือก (จ.ช.)
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้า (ท.จ.)

อ้างอิง

ก่อนหน้า		เจ้าราชวงศ์ (แก้วปราบเมรุ ณ ลำปาง)		ถัดไป
เจ้าราชบุตร (แก้วเมืองพวน ณ ลำปาง)		ผู้สืบสายสกุลเจ้าผู้ครองนครลำปาง (พ.ศ. 2468-พ.ศ. 2482)		พระเพชรคีรี (เจ้าแก้วเมืองไท ณ ลำปาง)