อุปมาเรื่องชาวสะมาเรียใจดี

ชาวสะมาเรียใจดี โดยยาโกบ ยอร์ดานส์, ป. ค.ศ. 1616

อุปมาเรื่องชาวสะมาเรียใจดี (อังกฤษ: Parable of the Good Samaritan) เป็นอุปมาของพระเยซูที่ปรากฏในพระวรสารนักบุญลูกา เป็นเรื่องราวเกี่ยวกับนักเดินทาง (โดยนัยแล้วเข้าใจได้ว่าเป็นชาวยิว) ผู้ถูกโจรแย่งชิงเสื้อผ้า ถูกทุบตี และถูกทิ้งไว้ข้างทางในสภาพเกือบตาย มีปุโรหิตและจากนั้นก็มีชาวเลวีเดินผ่านมา ทั้งคู่เพิกเฉยต่อชายนักเดินทางผู้นั้น ต่อมามีชาวสะมาเรียผ่านมาพบนักเดินทาง แม้ว่าโดยทั่วไปแล้วชาวสะมาเรียและชาวยิวไม่ถูกกัน แต่ชาวสะมาเรียคนนี้ก็เข้าไปช่วยเหลือนักเดินทาง พระเยซูทรงเล่าอุปมานี้เพื่อตอบคำถามที่ท้าทายจากผู้เชี่ยวชาญบัญญัติในบริบทของบัญญัติเอกว่า "ใครเป็นเพื่อนบ้านของข้าพเจ้า?" สรุปได้ว่าบุคคลที่เป็นเพื่อนบ้านในอุปมาเรื่องนี้คือผู้ที่แสดงความเมตตาต่อเพื่อนมนุษย์ด้วยกัน

คริสต์ศาสนิกชนบางส่วน เช่น ออกัสตินแห่งฮิปโป ได้ตีความอุปมาเรื่องนี้ในเชิงอุปมานิทัศน์ โดยให้ชาวสะมาเรียเป็นตัวแทนของพระเยซูคริสต์ผู้ทรงช่วยเหลือวิญญาณบาป คนอื่น ๆ ถือว่าอุปมานิทัศน์นี้ไม่เกี่ยวข้องกับความหมายดั้งเดิมของอุปมา และมองว่าอุปมาเรื่องนี้เป็นตัวอย่างอธิบายหลักจริยธรรมของพระเยซู

อุปมาเรื่องนี้เป็นแรงบันดาลใจให้เกิดงานจิตรกรรม ประติมากรรม งานเสียดสี บทกวี ภาพถ่าย ภาพยนตร์ และอื่น ๆ อีกจำนวนมาก วลี "ชาวสะมาเรียใจดี" (Good Samaritan) ซึ่งหมายถึงผู้ที่ช่วยเหลือคนแปลกหน้า มีที่มาจากอุปมาเรื่องนี้ โรงพยาบาลและองค์กรการกุศลหลายแห่งก็ตั้งชื่อตามชาวสะมาเรียใจดี

เรื่องเล่า

ในพระวรสารนักบุญลูกาบทที่ 10 อุปมาเรื่องนี้ถูกเล่าขึ้นมาโดยมีที่มาจากคำถามเกี่ยวกับบัญญัติเอก:

มีผู้เชี่ยวชาญบัญญัติคนหนึ่งยืนขึ้นทดสอบพระองค์ ทูลถามว่า "ท่านอาจารย์ ข้าพเจ้าจะต้องทำอะไรเพื่อจะได้รับชีวิตนิรันดร์?"

พระองค์ตรัสตอบว่า "ในธรรมบัญญัติเขียนว่าอย่างไร? ท่านอ่านแล้วเข้าใจอย่างไร?"

เขาทูลตอบว่า "พวกท่านจงรักองค์พระผู้เป็นเจ้าผู้เป็นพระเจ้าของท่านด้วยสุดใจของท่าน ด้วยสุดจิตของท่าน ด้วยสุดกำลังของท่าน และด้วยสุดความคิดของท่าน และจงรักเพื่อนบ้านเหมือนรักตนเอง"

พระองค์จึงตรัสกับเขาว่า "ท่านตอบถูกแล้ว จงไปทำอย่างนั้นแล้วจะได้ชีวิต"

แต่คนนั้นต้องการจะรักษาหน้า จึงทูลพระเยซูว่า "ใครเป็นเพื่อนบ้านของข้าพเจ้า?"

— ลูกา 10:25–29, พระคริสตธรรมคัมภีร์ ฉบับมาตรฐาน

พระเยซูทรงตอบด้วยเรื่องราวอุปมา:

พระเยซูตรัสตอบว่า "มีชายคนหนึ่งลงจากกรุงเยรูซาเล็มไปยังเมืองเยรีโค และเขาถูกพวกโจรปล้น พวกโจรแย่งชิงเสื้อผ้าของเขา ทุบตีเขา แล้วทิ้งเขาไว้ในสภาพที่เกือบจะตายแล้ว เผอิญมีปุโรหิตคนหนึ่งเดินมาตามทางนั้น เมื่อเห็นคนนั้นแล้วก็เดินเลยไปเสียอีกฟากหนึ่ง คนเลวีก็เหมือนกัน เมื่อมาถึงที่นั่นและเห็นแล้วก็เลยไปเสียอีกฟากหนึ่ง แต่เมื่อชาวสะมาเรียคนหนึ่งเดินทางผ่านมาใกล้คนนั้น เห็นแล้วก็มีใจสงสาร จึงเข้าไปหาเขา เอาเหล้าองุ่นกับน้ำมันเทใส่บาดแผลและเอาผ้ามาพันให้ แล้วให้เขาขึ้นขี่สัตว์ของตนเองพามาถึงโรงแรม และดูแลรักษาพยาบาลเขา วันรุ่งขึ้นก่อนจะไป เขาเอาเงินสองเดนาริอันให้กับเจ้าของโรงแรม บอกว่า 'ช่วยรักษาเขาด้วย สำหรับเงินที่ต้องเสียเกินกว่านี้จะใช้ให้เมื่อกลับมา' ท่านเห็นว่าในสามคนนั้นคนไหนถือได้ว่าเป็นเพื่อนบ้านของคนที่ถูกปล้น?"

เขาทูลตอบว่า "คือคนนั้นแหละที่แสดงความเมตตาต่อเขา"

พระเยซูจึงตรัสกับเขาว่า "ท่านจงไปทำเหมือนอย่างนั้น"

— ลูกา 10:30–37, พระคริสตธรรมคัมภีร์ ฉบับมาตรฐาน

ดูเพิ่ม

• ปรากฏการณ์คนมุง
• บัญญัติเอก
• พระราชกิจของพระเยซู
• สะมาริตัน

บรรณานุกรม

• Andrews, Dave (2012). Not Religion but Love: Practicing a Radical Spirituality of Compassion. Wipf and Stock. ISBN 978-1-61097-851-4.
• Ballard, Paul H.; Holmes, Stephen R. (2006). The Bible in Pastoral Practice: Readings in the Place and Function of Scripture in the Church. Wm. B. Eerdmans. ISBN 978-0-8028-3115-6.
• Barton, John; Muddiman, John (2001). The Oxford Bible Commentary. Oxford University Press. ISBN 0-19-875500-7.
• Bourgel, Jonathan (2016). "The Destruction of the Samaritan Temple by John Hyrcanus: A Reconsideration". Journal of Biblical Literature. Society of Biblical Literature. 135 (3): 505–523. doi:10.15699/jbl.1353.2016.3129. JSTOR 10.15699/jbl.1353.2016.3129.
• Brainard, John Gardiner Calkins (1825). Occasional Pieces of Poetry. E. Bliss and E. White.
• Branch, Taylor (2007). Pillar of Fire: America in the King Years 1963-65. Simon and Schuster. ISBN 978-1-4165-5870-5.
• Burnett, Richard E. (2004). Karl Barth's Theological Exegesis: The Hermeneutical Principles of the Romerbrief Period. Wm. B. Eerdmans. ISBN 978-0-8028-0999-5.
• Caird, George Bradford (1980). The Language and Imagery of the Bible. Duckworth. ISBN 978-0-7156-1444-0.
• Calvin, Jean (1844). Henery Beveridge (บ.ก.). Commentary upon the Acts of the Apostles. Vol. 1. แปลโดย Christopher Fetherstone. Edinburgh: Calvin Translation Society.
• Calvin, Jean (1845). Commentary on a Harmony of the Evangelists, Matthew, Mark, and Luke. Vol. 3. แปลโดย Rev. William Pringle. Edinburgh: Calvin Translation Society.
• Carroll, Denis (1987). What is Liberation Theology?. Gracewing. ISBN 978-0-85342-812-1.
• Clarke, James Freeman (1886). Every-day Religion. Ticknor.
• Cyril of Alexandria (1859). "Sermon LXVIII". A Commentary Upon the Gospel According to S. Luke. แปลโดย R. Payne Smith. Oxford: University Press.
• Damore, Meagan (1 June 2015). "Anatomy of a Villain: The Secret of the Success of "Daredevil's" Kingpin". CBR. สืบค้นเมื่อ 22 October 2020.
• Darley, John M.; Batson, C. Daniel (1973). ""From Jerusalem to Jericho": A study of Situational and Dispositional Variables in Helping Behavior". Journal of Personality and Social Psychology. 27 (1): 100–108. CiteSeerX 10.1.1.315.252. doi:10.1037/h0034449.
• Ellisen, Stanley A. (2001). Parables in the Eye of the Storm: Christ's Response in the Face of Conflict. Kregel. ISBN 978-0-8254-2527-1.
• Evans, Craig A. (2010). "Luke's Good Samaritan and the Chronicler's Good Samaritans". ใน Thomas R. Hatina (บ.ก.). Biblical Interpretation in Early Christian Gospels. Library of New Testament Studies 376 / Studies in Scripture in Early Judaism and Christianity 16. Vol. 3: The Gospel of Luke. London and New York: T&T Clark.
• Forbes, Greg (2000). The God of Old: The Role of the Lukan Parables in the Purpose of Luke's Gospel. A&C Black. ISBN 978-1-84127-131-6.
• Frazier, Sundee Tucker (2001). Check All That Apply: Finding Wholeness as a Multiracial Person. InterVarsity Press. ISBN 978-0-8308-2247-8.
• Fresta, Michael (2011). 'Hüter des Bundes' und 'Diener des Herrn' – Samaritaner und Samaritanerinnen im Neuen Testament: Historische und neutestamentlich-exegetische Untersuchungen (PDF) (PhD). University of Paderborn.
• Frey, Albert Romer (2009). A Dictionary of Numismatic Names: Their Official and Popular Designations. BiblioBazaar. ISBN 978-1-115-68411-8.
• Funk, Robert Walter; Hoover, Roy W. (1993). The Five Gospels: The Search for the Authentic Words of Jesus : New Translation and Commentary. Macmillan. ISBN 978-0-02-541949-0 – โดยทาง Jesus Seminar.
• Gnanavaram, M. (1993). "'Dalit Theology' and the Parable of the Good Samaritan". Journal for the Study of the New Testament. 15 (50): 59–83. doi:10.1177/0142064X9301505005. ISSN 0142-064X. S2CID 145334242.
• Green, Joel B. (1997). The Gospel of Luke. Wm. B. Eerdmans. ISBN 978-0-8028-2315-1.
• Hays, Christopher M. (2010). Luke's Wealth Ethics: A Study in Their Coherence and Character. Mohr Siebeck. ISBN 978-3-16-150269-9.
• Hicks, Douglas A.; Valeri, Mark R. (2008). Global Neighbors: Christian Faith and Moral Obligation in Today's Economy. Wm B. Eerdmans. ISBN 978-0-8028-6033-0.
• Jay, William (1853). Miscellaneous Writings on Slavery. J.P. Jewett.
• Jones, Peter Rhea (1999). Studying the Parables of Jesus. Smyth & Helwys. ISBN 978-1-57312-167-5.
• Kalimi, Isaac (2009). "Robbers on the Road to Jericho". Ephemerides Theologicae Lovanienses. 85 (1): 47–53. doi:10.2143/ETL.85.1.2040693. ISSN 0013-9513.
• Lane, Nathan (2009). "An Echo of Mercy: A Rereading of the Parable of the Good Samaritan". ใน C. A. Evans; H. D. Zacharias (บ.ก.). Early Christian Literature and Intertextuality. Library of New Testament Studies 392. Vol. 2: Exegetical Studies. London: T&T Clark.
• Lass, Abraham Harold (1988). The Dictionary of Classical, Biblical, and Literary Allusions. Random House. ISBN 978-0-449-14565-4.
• Lawson, Henry (1906). When I Was King: And Other Verses (PDF). Sydney: Angus and Robertson.
• Levine, Amy-Jill (Winter 2012). "The Many Faces of the Good Samaritan—Most Wrong". Christian Ethics Today. 85 (1): 20–21. ISSN 0098-9444.
• Lunney, Mark; Oliphant, Ken (2008). Tort Law: Text and Materials. Oxford: OUP. ISBN 978-0-19-921136-4.
• Mâle, Emile (1972). The Gothic Image: Religious Art In France Of The Thirteenth Century. New York: Harper & Row. ISBN 9780064300322.
• Marshall, I . Howard (1978). The Gospel of Luke. Wm. B. Eerdmans. ISBN 978-0-8028-3512-3.
• Martin Luther King, Jr (3 April 1968), I've Been to the Mountaintop, Memphis, Tennessee
• Meier, John P. (2000). "The Historical Jesus and the Historical Samaritans: What can be Said?". Biblica. 81 (2): 202–232. JSTOR 42614262.
• Origen (1996). Homilies on Luke. แปลโดย Joseph T. Lienhard. CUA Press. ISBN 978-0-8132-0094-1.
• Penney, Sue (1995). Christianity. Heinemann. ISBN 978-0-435-30466-9.
• Placher, William C. (October 11, 1995). "Is the Bible True?". The Christian Century. pp. 924–925. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2004-10-13.
• Ross, Leslie (1996). Medieval Art: A Topical Dictionary. Greenwood. ISBN 978-0-313-29329-0.
• Rowland, Christopher (2007). The Cambridge Companion to Liberation Theology. Cambridge: University Press. ISBN 978-1-139-82805-5.
• Sanders, E. P. (1995). The Historical Figure of Jesus. Penguin. ISBN 978-0-14-192822-7.
• Spencer, F.Scott (1984). "2 Chronicles 28:5-15 and the Parable of the Good Samaritan". The Westminster Theological Journal. 46 (2): 317–349. ISSN 0043-4388. INIST:12244588. สืบค้นเมื่อ 22 October 2020.
• Schaeffer, Francis A. (2006). The Mark of the Christian. InterVarsity Press. ISBN 978-0-8308-3407-5.
• Scheffler, Eben (2013). "The Assaulted (Man) on the Jerusalem - Jericho Road : Luke's Creative Interpretation of 2 Chronicles 28:15". Hervormde Teologiese Studies. 69: 1–8. doi:10.4102/hts.v69i1.2010. ISSN 2072-8050.
• Schönborn, Christoph (2008). Jesus, the Divine Physician: Reflections on the Gospel During the Year of Luke. Ignatius Press. ISBN 978-1-58617-180-3.
• Scott, Bernard Brandon (1989). Hear Then the Parable: A Commentary on the Parables of Jesus. Fortress Press. ISBN 978-1-4514-0418-0.
• Scott, Susan; Fleischer, Roland E. (1997). Rembrandt, Rubens, and the Art of Their Time: Recent Perspectives. Pennsylvania State University. ISBN 978-0-915773-10-7.
• Smith, John Hunter (1884). Greek Testament lessons, consisting chiefly of the Sermon on the mount, and the parables of our Lord. With notes and essays.
• Snodgrass, Klyne (2008). Stories with Intent: A Comprehensive Guide to the Parables of Jesus. Wm. B. Eerdmans. ISBN 978-0-8028-4241-1.
• Stade, Bernhard (1888). Geschichte des Volkes Israel. Vol. Bd 1. G. Grote.
• Theissen, Gerd; Merz, Annette (1998). The Historical Jesus: A Comprehensive Guide. Fortress Press. ISBN 978-0-8006-3123-9.
• Vermes, Geza (2004). The Authentic Gospel of Jesus. Penguin. ISBN 978-0-14-191260-8.
• Ware, A. Charles (2001). Prejudice and the People of God: How Revelation and Redemption Lead to Reconciliation. Kregel. ISBN 978-0-8254-3946-9.
• Welch, John W. (February 2007). "The Good Samaritan: Forgotten Symbols". Liahona'. pp. 26–33.
• Wilkinson, Frank H. (1957). "Oded: Proto-Type of the Good Samaritan". The Expository Times. 69: 94.
• Wilkinson, John (1975). "The Way from Jerusalem to Jericho". The Biblical Archaeologist. 38 (1): 10–24. doi:10.2307/3209407. ISSN 0006-0895. JSTOR 3209407. S2CID 165978577.
• Wilson, Jared C. (2014). The Storytelling God: Seeing the Glory of Jesus in His Parables. Crossway. ISBN 978-1-4335-3671-7.

แหล่งข้อมูลอื่น

• ศิลปะคัมภีร์ไบเบิลบนอินเทอร์เน็ต:
  • Assault and First Aid
  • The Expert in the Law
  • The Inn
• เว็บไซต์ชาวสะมาเรียใจดี:
  • Good Samaritan Industries—Charity helping people with disabilities
  • Good Samaritan Day—Promotes October 13 as "Good Samaritan Day"