อำเภอบ้านไร่

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
อำเภอบ้านไร่
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
 • อักษรโรมันAmphoe Ban Rai
วัวแดงในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง ตำบลแก่นมะกรูด เป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าขนาดใหญ่แห่งหนึ่งในประเทศไทย ถือเป็นหนึ่งในหัวใจหลักของผืนป่าตะวันตกของประเทศไทย และเป็นผืนป่าที่ยังคงความอุดมสมบูรณ์ที่สุดแห่งหนึ่งของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
วัวแดงในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง ตำบลแก่นมะกรูด เป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าขนาดใหญ่แห่งหนึ่งในประเทศไทย ถือเป็นหนึ่งในหัวใจหลักของผืนป่าตะวันตกของประเทศไทย และเป็นผืนป่าที่ยังคงความอุดมสมบูรณ์ที่สุดแห่งหนึ่งของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
คำขวัญ: 
ห้วยขาแข้ง แหล่งผ้าทอ หน่อไม้สด
สับปะรดฉ่ำ ถ้ำหลายแห่ง แหล่งชาวเขา
แผนที่จังหวัดอุทัยธานี เน้นอำเภอบ้านไร่
แผนที่จังหวัดอุทัยธานี เน้นอำเภอบ้านไร่
พิกัด: 15°5′2″N 99°31′16″E / 15.08389°N 99.52111°E / 15.08389; 99.52111
ประเทศ ไทย
จังหวัดอุทัยธานี
พื้นที่
 • ทั้งหมด3,621.5 ตร.กม. (1,398.3 ตร.ไมล์)
ประชากร
 (2564)
 • ทั้งหมด68,111 คน
 • ความหนาแน่น18.81 คน/ตร.กม. (48.7 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์ 61140,
61180 (เฉพาะตำบลวังหิน เมืองการุ้ง หูช้าง หนองจอก บ้านใหม่คลองเคียน และหนองบ่มกล้วย)
รหัสภูมิศาสตร์6106
ที่ตั้งที่ว่าการที่ว่าการอำเภอบ้านไร่ หมู่ที่ 1 ถนนเทศบาล 4 ตำบลบ้านไร่ อำเภอบ้านไร่ จังหวัดอุทัยธานี 61140
สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

บ้านไร่ เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดอุทัยธานี และเป็นอำเภอที่มีพื้นที่มากที่สุดของจังหวัด เดิมมีพื้นที่ถึง 5,126.07 ตารางกิโลเมตร (ร้อยละ 76.16 ของพื้นที่จังหวัด) ครอบคลุมท้องที่ทั้งหมดของอำเภอบ้านไร่ อำเภอลานสัก[1][2]อำเภอห้วยคต[3][4] พื้นที่ของอำเภอส่วนใหญ่อยู่ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง-เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวร ซึ่งแหล่งมรดกโลกทางธรรมชาติของประเทศไทย

วัดถ้ำเขาวงศ์
ตัวอำเภอบ้านไร่ เขตเทศบาลตำบลบ้านไร่
ช้างป่าในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง

ที่ตั้งและอาณาเขต[แก้]

อำเภอบ้านไร่ มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

ประวัติ[แก้]

อำเภอบ้านไร่ เป็นพื้นที่ที่มีความอุดมสมบูรณ์ ในสมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นพื้นที่ที่มีผลกระวาน มูลค้างคาว และช้างป่า และได้จัดส่งไปยังเมืองหลวงมาจนถึงยุคกรุงรัตนโกสินทร์ ท้องที่อำเภอบ้านไร่เดิมเป็นด่านสำคัญในสมัยกรุงศรีอยุธยา มีนายด่านชื่อพระอินทร์ ด่านหนองหลวง ได้ปรากฏในพงศาวดารว่า สมเด็จพระนเรศวรมหาราชยกกองทัพติดตามกองทัพพระเจ้าหงสาวดีนันทบุเรง ไปจนถึงด่านหนองหลวงแล้วกลับคืนพระนคร

  • วันที่ 24 กันยายน 2454 แยกพื้นตำบลแม่ละมุ้ง ตำบลโมโกร ตำบลอุ้มผาง ตำบลหนองหลวง อำเภอหนองหลวง และตำบลแม่จัน ตำบลแม่กลอง อำเภอแม่กลอง จังหวัดอุทัยธานี รวมหกตำบลและจัดตั้งเป็น อำเภอแม่กลอง และกำหนดให้ขึ้นการปกครองกับจังหวัดกำแพงเพชร ส่วนอีกสามตำบลของอำเภอแม่กลองที่เหลืออยู่ คือ ตำบลคอกควายเหนือ ตำบลคอกควายใต้ ตำบลแก่นมะกรูด ให้โอนมาขึ้นกับอำเภอหนองหลวง จังหวัดอุทัยธานี รวมกับท้องที่ตำบลลานสัก อำเภอหนองหลวง และตั้งที่ว่าการอำเภอที่ตำบลคอกควายใต้[5]
  • วันที่ 29 เมษายน 2460 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอหนองหลวง จังหวัดอุทัยธานี เป็น อำเภอคอกควาย[6]
  • วันที่ 17 มกราคม 2468 โอนพื้นที่กิ่งอำเภอห้วยแห้ง อำเภอบ้านเชี่ยน จังหวัดชัยนาท มารวมกับอำเภอคอกควาย จังหวัดอุทัยธานี และย้ายที่ว่าการอำเภอมาตั้งที่ตำบลบ้านไร่ และเปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอคอกควาย จังหวัดอุทัยธานี เป็น อำเภอบ้านไร่[7] และกำหนดให้ขึ้นการปกครองกับจังหวัดอุทัยธานี
  • วันที่ 30 กันยายน 2490 ตั้งตำบลบ้านไร่ แยกออกจากตำบลทัพหลวง และตำบลห้วยแห้ง ตั้งตำบลห้วยคต แยกออกจากตำบลวังหิน[8]
  • วันที่ 7 มกราคม 2500 จัดตั้งสุขาภิบาลบ้านไร่ ในท้องที่บางส่วนของตำบลบ้านไร่[9]
  • วันที่ 17 สิงหาคม 2514 ตั้งตำบลประดู่ยืน แยกออกจากตำบลลานสัก[10]
  • วันที่ 14 ตุลาคม 2518 แยกพื้นที่ตำบลลานสัก และตำบลประดู่ยืน จากอำเภอบ้านไร่ ไปตั้งเป็น กิ่งอำเภอลานสัก[1] และกำหนดให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอบ้านไร่
  • วันที่ 31 ตุลาคม 2521 ตั้งตำบลป่าอ้อ แยกออกจากตำบลลานสัก และตำบลประดู่ยืน[11]
  • วันที่ 25 กันยายน 2522 ตั้งตำบลสุขฤทัย แยกออกจากตำบลห้วยคต[12]
  • วันที่ 13 กรกฎาคม 2524 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอลานสัก อำเภอบ้านไร่ เป็น อำเภอลานสัก[2]
  • วันที่ 27 กรกฎาคม 2525 ตั้งตำบลหนองจอก แยกออกจากตำบลทัพหลวง[13]
  • วันที่ 12 กรกฎาคม 2526 ตั้งตำบลเมืองการุ้ง แยกออกจากตำบลวังหิน[14]
  • วันที่ 5 มิถุนายน 2527 ตั้งตำบลทองหลาง แยกออกจากตำบลคอกควาย และตำบลห้วยคต[15]
  • วันที่ 21 สิงหาคม 2527 แยกพื้นที่ตำบลห้วยคต ตำบลสุขฤทัย และตำบลทองหลาง อำเภอบ้านไร่ มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอห้วยคต[3] และกำหนดให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอบ้านไร่
  • วันที่ 1 มิถุนายน 2528 จัดตั้งสุขาภิบาลเมืองการุ้ง ในท้องที่หมู่ 4 ของตำบลวังหิน[16]
  • วันที่ 12 ธันวาคม 2529 ตั้งตำบลหูช้าง แยกออกจากตำบลทัพหลวง[17]
  • วันที่ 31 สิงหาคม 2531 ตั้งตำบลบ้านบึง แยกออกจากตำบลบ้านไร่[18]
  • วันที่ 18 ตุลาคม 2532 ตั้งตำบลบ้านใหม่คลองเคียน แยกออกจากตำบลวังหิน[19]
  • วันที่ 29 กรกฎาคม 2534 ตั้งตำบลหนองบ่มกล้วย แยกออกจากตำบลหนองจอก[20]
  • วันที่ 27 ตุลาคม 2536 ตั้งตำบลเจ้าวัด แยกออกจากตำบลห้วยแห้ง[21]
  • วันที่ 3 พฤศจิกายน 2536 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอห้วยคต อำเภอบ้านไร่ เป็น อำเภอห้วยคต[4]
  • วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลบ้านไร่ และสุขาภิบาลเมืองการุ้ง เป็น เทศบาลตำบลบ้านไร่ และเทศบาลตำบลเมืองการุ้ง ตามลำดับ[22] ด้วยผลของกฎหมาย
  • วันที่ 24 กันยายน 2547 ยุบสภาตำบลแก่นมะกรูด รวมกับองค์การบริหารส่วนตำบลบ้านไร่[23]
กวางป่าในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง

การแบ่งเขตการปกครอง[แก้]

การปกครองส่วนภูมิภาค[แก้]

อำเภอบ้านไร่แบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 13 ตำบล 136 หมู่บ้าน ได้แก่

1. บ้านไร่ (Ban Rai) 11 หมู่บ้าน
2. ทัพหลวง (Thap Luang) 15 หมู่บ้าน
3. ห้วยแห้ง (Huai Haeng) 9 หมู่บ้าน
4. คอกควาย (Khok Khwai) 16 หมู่บ้าน
5. วังหิน (Wang Hin) 6 หมู่บ้าน
6. เมืองการุ้ง (Mueang Ka Rung) 13 หมู่บ้าน
7. แก่นมะกรูด (Kaen Makrut) 4 หมู่บ้าน
8. หนองจอก (Nong Chok) 16 หมู่บ้าน
9. หูช้าง (Hu Chang) 13 หมู่บ้าน
10. บ้านบึง (Ban Bueng) 7 หมู่บ้าน
11. บ้านใหม่คลองเคียน (Ban Mai Khlong Khian) 8 หมู่บ้าน
12. หนองบ่มกล้วย (Nong Bom Kluai) 11 หมู่บ้าน
13. เจ้าวัด (Chao Wat) 7 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น[แก้]

ท้องที่อำเภอบ้านไร่ประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 14 แห่ง ได้แก่

  • เทศบาลตำบลบ้านไร่ ครอบคลุมพื้นที่หมู่ 1 (บางส่วน), 4 (บางส่วน) ตำบลบ้านไร่ และหมู่ 1 (บางส่วน) ตำบลบ้านบึง
  • เทศบาลตำบลเมืองการุ้ง ครอบคลุมพื้นที่หมู่ 4 (บางส่วน), 5 (บางส่วน), 9 (บางส่วน), 10 (บางส่วน) ตำบลเมืองการุ้ง
  • องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านไร่ ครอบคลุมพื้นที่หมู่ 1 (บางส่วน), 2–3, 4 (บางส่วน), 5–11 ตำบลบ้านไร่ (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลบ้านไร่) และตำบลแก่นมะกรูดทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลทัพหลวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทัพหลวงทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยแห้ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยแห้งทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลคอกควาย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคอกควายทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลวังหิน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังหินทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลเมืองการุ้ง ครอบคลุมพื้นที่หมู่ 1–3, 4 (บางส่วน), 5 (บางส่วน), 6, 8, 9 (บางส่วน), 10 (บางส่วน), 11–13 ตำบลเมืองการุ้ง (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลเมืองการุ้ง)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลหนองจอก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองจอกทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลหูช้าง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหูช้างทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านบึง ครอบคลุมพื้นที่หมู่ 1 (บางส่วน), 2–7 ตำบลบ้านบึง (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลบ้านไร่)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านใหม่คลองเคียน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านใหม่คลองเคียนทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลหนองบ่มกล้วย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองบ่มกล้วยทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลเจ้าวัด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเจ้าวัดทั้งตำบล

อ้างอิง[แก้]

  1. ↑ 1.0 1.1 "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่อำเภอบ้านไร่ จังหวัดอุทัยธานี ตั้งเป็นกิ่งอำเภอลานสัก" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 92 (213 ง): 2624. วันที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2518
  2. ↑ 2.0 2.1 "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอเขาวง อำเภอเชียงม่วน อำเภอดอนตาล อำเภอชาติตระการ อำเภอภูเรือ อำเภอเคียนซา อำเภอน้ำโสม อำเภอหนองวัวซอ และอำเภอน้ำยืน พ.ศ. ๒๕๑๗" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 91 (54 ง): (ฉบับพิเศษ) 30-33. วันที่ 13 กรกฎาคม พ.ศ. 2524
  3. ↑ 3.0 3.1 "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่อำเภอบ้านไร่ จังหวัดอุทัยธานี ตั้งเป็นกิ่งอำเภอห้วยคต" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 101 (110 ง): 2766. วันที่ 21 สิงหาคม พ.ศ. 2527
  4. ↑ 4.0 4.1 "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอลำทับ อำเภอร่องคำ อำเภอเวียงแหง อำเภอนาโยง อำเภอแก้งสนามนาง อำเภอโนนแดง อำเภอบ้านหลวง อำเภอกะพ้อ อำเภอศรีบรรพต อำเภอแก่งกระจาน อำเภอหนองสูง อำเภอสบเมย อำเภอเมยวดี อำเภอโคกเจริญ อำเภอทุ่งหัวช้าง อำเภอผาขาว อำเภอวังหิน อำเภอดอนพุด อำเภอบึงโขงหลง และอำเภอห้วยคต พ.ศ. ๒๕๓๖" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 110 (179 ก): (ฉบับพิเศษ) 1-3. วันที่ 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2536
  5. ↑ "แจ้งความกระทรวงมหาดไทย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 28 (0 ง): 1347–1348. วันที่ 24 กันยายน พ.ศ. 2454
  6. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่ออำเภอ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 34 (0 ก): 40–68. วันที่ 29 เมษายน พ.ศ. 2460
  7. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ยุบแยกและตั้งอำเภอในมณฑลนครสวรรค์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 42 (0 ก): 260–262. วันที่ 17 มกราคม พ.ศ. 2468
  8. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดต่าง ๆ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 64 (46 ง): 2507–2533. วันที่ 30 กันยายน พ.ศ. 2490
  9. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลบ้านไร่ อำเภอบ้านไร่ จังหวัดอุทัยธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 74 (4 ง): (ฉบับพิเศษ) 95-96. วันที่ 7 มกราคม พ.ศ. 2500
  10. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอบ้านไร่ จังหวัดอุทัยธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 88 (87 ง): 2223–2225. วันที่ 17 สิงหาคม พ.ศ. 2514
  11. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่กิ่งอำเภอลานสัก อำเภอบ้านไร่ จังหวัดอุทัยธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 95 (121 ง): 3709–3712. วันที่ 31 ตุลาคม พ.ศ. 2524
  12. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอหนองฉาง อำเภอบ้านไร่ จังหวัดอุทัยธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 96 (167 ง): 3262–3269. วันที่ 25 กันยายน พ.ศ. 2522
  13. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลภายในท้องที่อำเภอบ้านไร่ จังหวัดอุทัยธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 99 (102 ง): 3040–3043. วันที่ 27 กรกฎาคม พ.ศ. 2525
  14. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอบ้านไร่ จังหวัดอุทัยธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 100 (114 ง): 2230–2232. วันที่ 12 กรกฎาคม พ.ศ. 2526
  15. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอบ้านไร่ อำเภอบ้านไร่ จังหวัดอุทัยธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 101 (71 ง): 1644–1648. วันที่ 5 มิถุนายน พ.ศ. 2527
  16. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลเมืองการุ้ง อำเภอบ้านไร่ จังหวัดอุทัยธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 102 (69 ง): (ฉบับพิเศษ) 1-3. วันที่ 1 มิถุนายน พ.ศ. 2528
  17. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอบ้านไร่ จังหวัดอุทัยธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 103 (219 ง): (ฉบับพิเศษ) 87-90. วันที่ 12 ธันวาคม พ.ศ. 2529
  18. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอบ้านไร่ จังหวัดอุทัยธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 105 (143 ง): (ฉบับพิเศษ) 214-218. วันที่ 31 สิงหาคม พ.ศ. 2531
  19. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอบ้านไร่ จังหวัดอุทัยธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 106 (178 ง): (ฉบับพิเศษ) 1-7. วันที่ 18 ตุลาคม พ.ศ. 2532
  20. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอบ้านไร่ จังหวัดอุทัยธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 108 (131 ง): (ฉบับพิเศษ) 61-66. วันที่ 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2534
  21. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอบ้านไร่ จังหวัดอุทัยธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 110 (173 ง): (ฉบับพิเศษ) 14-16. วันที่ 27 ตุลาคม พ.ศ. 2536
  22. ↑ "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4 – โดยทาง ให้บรรดาสุขาภิบาลตามกฎหมายว่าด้วยสุขาภิบาลที่มีอยู่ในวันที่พระราชบัญญัตินี้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา มีฐานะเป็นเทศบาลตำบลตามกฎหมายว่าด้วยเทศบาลในพระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ. วันที่ 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2542
  23. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การยุบรวมสภาตำบลกับองค์การบริหารส่วนตำบล" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 121 (ตอนพิเศษ 108 ง): 1–3. 29 กันยายน 2004.
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=อำเภอบ้านไร่&oldid=10321923"