อาจาด
 อาจาดแบบอินโดนีเซีย | |
| ชื่ออื่น | อาจาร์ (ภาษามลายู) |
|---|---|
| ประเภท | เครื่องปรุงรสหรือยำ |
| ส่วนผสมหลัก | ผักหลายชนิด (ถั่วฝักยาว แคร์รอต กะหล่ำปลี), น้ำส้มสายชู พริก ถั่วลิสง |
อาจาด เป็นน้ำจิ้มชนิดหนึ่ง ทำจากน้ำส้มสายชูหรือน้ำกระเทียมดอง เพิ่มน้ำตาลและเกลือเล็กน้อย (บางตำรับใช้น้ำเชื่อม) มาตั้งไฟเคี่ยวจนมีลักษณะเหนียวหรือข้น มีแตงกวา หอมแดง พริกชี้ฟ้า หั่นเป็นชิ้น ๆ อยู่ด้วย รับประทานเคียงอาหารจำพวกสะเต๊ะและแกงกะหรี่เพื่อแก้เลี่ยน[1]
ศัพทมูล[แก้]
คำว่า อาจาด นี้เป็นคำยืมจากภาษามลายู acar (อาจาร์) แปลว่า ของดอง ซึ่งเป็นคำเดียวกับกลุ่มภาษาในประเทศอินเดีย เช่นภาษาฮินดีว่า अचार (รูป: อจาร; เสียง: อะชาร) ภาษาสันสกฤตว่า आचारः (รูป: อาจารฺห์; เสียง: อาชารห์) และภาษาเปอร์เซียว่า آچار (อาจารฺ) ล้วนมีความหมายเดียวกัน [2]
ความหลากหลาย[แก้]
อาจาดในอินโดนีเซีย[แก้]
อาจาดในอาหารอินโดนีเซีย จะใส่แตงกวา แคร์รอต หอมแดง พริกขี้หนู บ้างใส่สับปะรดเพื่อเพิ่มความหวานเมื่อดองกับน้ำส้มสายชู บ้างก็ใส่ขิงหรือตะไคร้เพื่อเพิ่มความเผ็ดร้อน[3] และอาจาดแบบอินโดนีเซียได้แพร่หลายไปในอาหารฮอลันดา เรียกว่า "อาจาร์" (atjar) หรือ แตงกวาดอง
อาจาดในมาเลเซีย[แก้]
ในอาหารมาเลเซีย มีหลายรูปแบบ เช่น อาจาดอาวะก์หรือแบบย่าหยา กับแบบมลายู ซึ่งแบบอาวะก์นั้นจะมีการใส่เครื่องเทศที่มีกลิ่มหอมเพิ่มเติมและใส่มะเขือยาวไปด้วย
อาจาดในไทย[แก้]
อาจาดในสำรับอาหารไทย จะใส่แตงกวา พริกสีแดง หอมแดง น้ำส้มสายชู น้ำตาล เกลือ และผักชี บางแห่งใช้น้ำกระเทียมดอง นิยมรับประทานเคียงกับสะเต๊ะ ข้าวหมก ขนมปังหน้าหมู[4] ทอดมัน มะตะบะ ขนมเบื้องญวน หรือแกงกะหรี่[5]
นอกจากนี้ยังมีอาจาดรูปแบบอื่น ๆ ที่มีลักษณะโดดเด่นไปจากอาจาดปกติ ได้แก่
- อาจาดอังวะ เป็นอาจาดแบบโบราณชนิดหนึ่ง ใช้ดอกกะหล่ำ ถั่วลันเตา ยอดผักบุ้ง นำไปลวกในน้ำส้มสายชูผสมน้ำตาล ราดด้วยหัวกะทิ นิยมกินกับแกงเผ็ดคาดว่าอาจได้รับอิทธิพลจากมอญ[6]
- อาจาดเทศ ทำจากเห็ดหูหนู หน่อไม้ แตงกวา พริกหยวก ผัดกับน้ำมันก่อนนำไปตากแดดให้แห้ง แล้วนำมาดองกับน้ำส้มสายชู เป็นเครื่องเคียงสำหรับรับประทานข้าวหมกหรือแกงรสจัด[7]
- อาจาดตะลิงปลิง ทำจากตะลิงปลิงตากแห้ง พบได้ที่จังหวัดสตูล รับประทานเคียงกับข้าวสวย ขนมปัง โรตี และโรตีกาปาย[8]
- อาจาดหู เป็นอาจาดที่ทำจากกระเทียม ขิง ขมิ้นชัน พริกชี้ฟ้า นำไปผัดน้ำมัน จากนั้นเติมน้ำเปล่า แล้วแต่งรสด้วยน้ำส้มสายชู เกลือ น้ำตาล เคี่ยวจนน้ำเหนียวข้น ใช้ราดปลากระบอกคลุกขมิ้นทอด เป็นอาจาดที่พบได้เฉพาะชุมชนชาวมลายูไทรบุรีในตำบลกะไหล อำเภอตะกั่วทุ่ง จังหวัดพังงา[9]
อ้างอิง[แก้]
- ↑ สูตรอาหารไทย : อาจาด + ซ๊อสถั่วเกี่ยวกับอาหารไทย
- ↑ บทวิทยุรายการ "รู้ รัก ภาษาไทย" ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๑๘ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๑ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น. http://www.sarapee.ac.th/www/index.php/2011-02-25-06-08-05/1146-2011-03-03-02-11-28[ลิงก์เสีย]
- ↑ "Acar – Indonesian Pickle Ingredients". The New York Times. สืบค้นเมื่อ 2 June 2014.
- ↑ ""ขนมปังหน้าหมู" เมนูของว่าง เคี้ยวเพลิน กินอร่อย". MGR Online. 19 กันยายน 2557. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-10-23. สืบค้นเมื่อ 2 เมษายน 2559.
{{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=(help) - ↑ "น้ำจิ้มอาจาด". ครัวข้างทุ่ง. 15 มกราคม 2556. สืบค้นเมื่อ 2 เมษายน 2559.
{{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=(help) - ↑ สุมล ว่องวงศ์ศรี. จานอร่อยจากปู่ย่า สูตรโบราณ ๑๐๐ ปี. กรุงเทพฯ : สารคดี, 2557, หน้า 70
- ↑ วาริด เจริญราษฎร์ (2554). การศึกษาการตั้งชื่อของชาวไทยมุสลิมชุมชนมัสยิดต้นสน เขตบางกอกใหญ่ กรุงเทพมหานคร (PDF). p. 27. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2017-09-21. สืบค้นเมื่อ 2016-04-02.
- ↑ "น้ำพริกอาจาดตะลิงปลิง". Thai Invention. สืบค้นเมื่อ 3 กุมภาพันธ์ 2560.
{{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=(help)[ลิงก์เสีย] - ↑ "เผยที่มา 1 จังหวัด 1 เมนูฯ พังงา "อาจาดหู" เป็นเมนูโบราณ ทำจากปลากระบอกและผักดอง". ไทยรัฐออนไลน์. 3 กันยายน 2566. สืบค้นเมื่อ 27 กันยายน 2566.
{{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=(help)
แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ อาจาด