อากาศยานรบพหุภารกิจ
อากาศยานรบพหุภารกิจ (อังกฤษ: multirole combat aircraft) หมายถึงอากาศยานรบซึ่งสามารถทำหน้าที่หลากหลายภารกิจในการรบ ภารกิจดังกล่าวได้แก่ การรบทางอากาศ, การสนับสนุนทางอากาศ, การทิ้งระเบิดทางอากาศ, การลาดตระเวน, การสงครามอิเล็กทรอนิกส์ และการข่มการป้องกันภัยทางอากาศของข้าศึก
คำว่า "พหุภารกิจ" เดิมทีถูกใช้เรียกอากาศยานที่ได้รับการออกแบบโดยกำหนดวัตถุประสงค์ว่าจะใช้โครงสร้างลำตัวเดียวกันในการปฏิบัติภารกิจหลากหลาย โดยปรับแต่งโครงสร้างพื้นฐานเดียวกันให้เหมาะสมกับภารกิจที่แตกต่างกัน จุดประสงค์หลักของการพัฒนาอากาศยานแบบพหุภารกิจคือการลดค่าใช้จ่ายโดยการใช้โครงสร้างลำตัวร่วมกัน
พหุภารกิจ vs ครองอากาศ
[แก้]แม้ว่าอากาศยานพหุภารกิจจะสามารถปฏิบัติภารกิจได้หลากหลาย เช่น การรบทางอากาศ และการโจมตีเป้าหมายภาคพื้น แต่ถ้าอากาศยานลำนั้นถูกออกแบบโดยเน้นความสามารถในการรบทางอากาศเป็นหลัก ก็มักจะถูกจัดเป็นเครื่องบินขับไล่ครองอากาศ (air superiority fighter) และถูกใช้งานในภารกิจนั้นเป็นหลัก แม้จะมีความสามารถในการโจมตีภาคพื้นดินด้วยก็ตาม
ตัวอย่างเช่น Eurofighter Typhoon และ Dassault Rafale ต่างก็ถูกจัดเป็นเครื่องบินขับไล่พหุภารกิจ แต่ Typhoon มักถูกมองว่าเป็นเครื่องบินครองอากาศ เพราะมีศักยภาพในการรบแบบด็อกไฟต์ที่เหนือกว่า และแม้มีขีดความสามารถในการโจมตีภาคพื้นอยู่บ้าง แต่ก็บรรทุกระเบิดได้น้อยกว่า Rafale ซึ่งเน้นภารกิจโจมตีภาคพื้นมากกว่า โดยแลกกับความสามารถด้านการรบทางอากาศที่น้อยลง[1]
สลับภารกิจ
[แก้]เครื่องบินบางลำ เช่น Saab JAS 39 Gripen ถูกจัดว่าเป็น "สลับภารกิจ" (swing-role)[2] เพื่อเน้นย้ำถึงความสามารถในการเปลี่ยนภารกิจได้อย่างรวดเร็ว ไม่ว่าจะเป็นในช่วงเวลาอันสั้น หรือแม้กระทั่งภายในการออกบินครั้งเดียวกัน ตามพจนานุกรมทางการทหาร "สวิงโรล" หมายถึง ความสามารถในการใช้อากาศยานพหุภารกิจเพื่อปฏิบัติภารกิจหลายอย่างในการออกบินครั้งเดียวกัน[3]
BAE Systems บริษัทเอกชนทางทหาร ให้คำจำกัดความว่า "สวิงโรล" คืออากาศยานที่สามารถกระทำภารกิจทั้งการรบทางอากาศและการโจมตีภาคพื้นดินได้ภายในการออกบินครั้งเดียวกัน และสามารถสลับภารกิจได้ทันทีนั้น ถือเป็นความยืดหยุ่นที่แท้จริง ซึ่งช่วยลดต้นทุน เพิ่มประสิทธิภาพ และส่งเสริมความร่วมมือกับกองทัพมิตรสหาย[4]
นอกจากนี้ ความสามารถแบบสวิงโรลยังช่วยให้ต้นทุนการใช้งานอากาศยานถูกลงอย่างมีนัยยะอีกด้วย
อากาศยานรบพหุภารกิจ
[แก้]ตัวอย่างอากาศยานรบพหุภารกิจ
| ประเทศ | ผู้ผลิต | อากาศยาน | เปิดตัว |
|---|---|---|---|
| สหรัฐ | Lockheed Martin | F-16 | 1978 |
| โซเวียต | MAPO (OKB-155) | MiG-29 | 1982 |
| สหรัฐ | Boeing | F-15E | 1988 |
| ไต้หวัน | AIDC | F-CK-1 | 1992 |
| รัสเซีย | KnAAPO / Irkut Corporation (Sukhoi) | Su-30 | 1996 |
| สวีเดน | Saab | JAS 39 | 1997 |
| สหรัฐ | Boeing | F/A-18E/F | 1999 |
| ญี่ปุ่น | Mitsubishi | F-2 | 2000 |
| ฝรั่งเศส | Dassault | Rafale | 2001 |
| เยอรมนี / อิตาลี / สเปน / สหราชอาณาจักร | Eurofighter | Typhoon | 2003 |
| จีน | Chengdu Aerospace | J-10 | 2005 |
| ปากีสถาน / จีน | CAC / PAC | JF-17 | 2007 |
| รัสเซีย | Mikoyan | Mikoyan MiG-29K | 2010 |
| จีน | Shenyang | J-16 | 2012 |
| จีน | Shenyang | J-15 | 2013 |
| รัสเซีย | UAC (Sukhoi) | Su-35 | 2014 |
| รัสเซีย | NAPO (Sukhoi) | Su-34 | 2014 |
| สหรัฐ | Lockheed Martin | F-35 Lightning II | 2015 |
| อินเดีย | HAL | HAL Tejas | 2015 |
| รัสเซีย | United Aircraft Corporation (Mikoyan) | Mikoyan MiG-35 | 2019 |
| รัสเซีย | UAC (โดย KnAAPO, Sukhoi) | Su-57 | 2020 |
| เกาหลีใต้/อินโดนีเซีย | Korea Aerospace Industries / Indonesian Aerospace | KAI KF-21 Boramae | 2022 |
ดูเพิ่ม
[แก้]อ้างอิง
[แก้]- ↑ "F-14 Tomcat fighter fact file." เก็บถาวร 2006-04-02 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน United States Navy, 5 July 2003. Retrieved: 20 January 2007.
- ↑ "Fact file: Saab JAS39 C/D Gripen". October 20, 2008. สืบค้นเมื่อ September 8, 2019.
- ↑ swing-role, Military-dictionary.org, คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 2, 2012
{{citation}}: CS1 maint: unfit URL (ลิงก์). - ↑ BAE Systems delivers Swing Role Radar capability to Eurofighter Typhoon (press release), BAe, 2001.