หอกหยก
หอกหยก (หฺวา เหอ) | |
|---|---|
| 華覈 | |
| นักประวัติศาสตร์รัฐฝ่ายขวา (右國史 โย่วกั๋วฉื่อ) | |
| ดำรงตำแหน่ง ? – ค.ศ. 275 | |
| กษัตริย์ | ซุนโฮ |
| หัวหน้าหอสังเกตการณ์ตะวันตก (東觀令 ตงกว้านลิ่ง) | |
| ดำรงตำแหน่ง ? – ค.ศ. 275 | |
| กษัตริย์ | ซุนโฮ |
| ผู้ช่วยราชเลขาธิการราชวัง (中書丞 จงชูเฉิง) | |
| ดำรงตำแหน่ง ก่อน ค.ศ. 263 – ? | |
| นายกองร้อยนิคมการเกษตร (典農都尉 เตี่ยนหนงตูเว่ย์) | |
| ดำรงตำแหน่ง ?–? | |
| นายกองช่าง-ยฺหวี (上虞尉 ช่าง-ยฺหวีเว่ย์) | |
| ดำรงตำแหน่ง ?–? | |
| ข้อมูลส่วนบุคคล | |
| เกิด | ค.ศ. 219 เขตอู่จิ้น นครฉางโจว มณฑลเจียงซู |
| เสียชีวิต | ป. มิถุนายน ค.ศ. 278 (59 ปี) |
| อาชีพ | ขุนนาง, นักประวัติศาสตร์ |
| ชื่อรอง | หย่งเซียน (永先) |
| บรรดาศักดิ์ | สฺวีหลิงถิงโหว (徐陵亭侯) |
หอกหยก[1] (ค.ศ. 219 – ป. มิถุนายน ค.ศ. 278[a]) มีชื่อในภาษาจีนกลางว่า หฺวา เหอ (จีน: 華覈; พินอิน: Huá Hé) ชื่อรอง หย่งเซียน[b] (จีน: 永先; พินอิน: Yǒngxiān) เป็นขุนนางและนักประวัติศาสตร์ของรัฐง่อก๊กในช่วงปลายยุคสามก๊กของจีน หอกหยกรับราชการในรัชสมัยของซุนโฮจักรพรรดิองค์ที่ 4 และองค์สุดท้ายของรัฐง่อก๊ก แต่สุดท้ายก็ถูกปลดจากตำแหน่งเมื่อ ค.ศ. 275 เพราะต่อต้านโยบายรุนแรงและพฤติกรรมไม่เหมาะสมของซุนโฮ ผลจากเรื่องนี้ทำให้หอกหยกไปใช้ชีวิตอย่างสันโดษในเวลาต่อมา
ประวัติ
[แก้]หอกหยกเป็นชาวอำเภออู่จิ้น (武進縣 อู่จิ้นเซี่ยน) เมืองง่อกุ๋น (吳郡 อู๋จฺวิ้น) ซึ่งปัจจุบันคือเขตอู่จิ้น (武進區 อู่จิ้นชฺวี) นครฉางโจว มณฑลเจียงซู[3] หอกหยกเริ่มรับราชการในรัฐง่อก๊กในตำแหน่งนายกองช่าง-ยฺหวี (上虞尉 ช่าง-ยฺหวีเว่ย์) และนายกองร้อยนิคมการเกษตร (典農都尉 เตี่ยนหนงตูเว่ย์) ต่อมาเนื่องจากหอกหยกมีความสามารถโดดเด่นในด้านวรรณกรรม จึงได้ย้ายไปเป็นเจ้าพนักงานสำนักหอสมุดหลวง (祕府郎 มี่ฝู่หลาง) ภายหลังได้เลื่อนขึ้นเป็นผู้ช่วยราชเลขาธิการราชวัง (中書丞 จงชูเฉิง)[4]
เมื่อ ค.ศ. 252 ซุนเหลียงขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิลำดับที่ 2 แห่งง่อก๊ก ทรงมีรับสั่งให้หอกหยกรวมถึงกับเหวย์ เจา (韋昭), โจว เจา (周昭), เซฺว อิ๋ง (薛瑩), เหลียง กว่าง (梁廣) และคนอื่น ๆ ร่วมกันรวบรวมตำราอู๋ชู (吳書)[5]
เมื่อ ค.ศ. 264 ซุนโฮขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิลำดับที่ 4 แห่งง่อก๊ก หอกหยกได้รับการตั้งให้มีบรรดาศักดิ์สฺวีหลิงถิงโหว (徐陵亭侯)[2]
เมื่อ ค.ศ. 275 หอกหยกถูกปลดจากตำแหน่งด้วยสาเหตุจากเรื่องเล็กน้อย
เมื่อ ค.ศ. 278 หอกหยกเสียชีวิตด้วยอาการป่วยขณะมีอายุ 60 ปี (ตามการนับอายุแบบเอเชียตะวันออก)[2]
การถวายฎีกา
[แก้]ในช่วงที่หอกหยกรับราชการเป็นขุนนาง เคยถวายฎีกามากกว่าร้อยฉบับเพื่ออธิบายถึงข้อดีข้อเสีย
เมื่อ ค.ศ. 263 เมื่อจ๊กก๊กที่เป็นรัฐพันธมิตรของง่อก๊กถูกพิชิตโดยวุยก๊ก หอกหยกถวายฎีกาแก่ซุนฮิว จักรพรรดิลำดับที่ 3 แห่งง่อก๊กเพื่อทูลแจ้งถึงอันตราย หวังจะให้พระองค์เสริมการป้องกันเพื่อต้านการบุกของวุยก๊ก[6]
เมื่อ ค.ศ. 267 หอกหยกพร้อมด้วยลู่ ข่าย (陸凱) ผู้เป็นอัครมหาเสนาบดีซ้าย (左丞相 จั่วเฉิงเซี่ยง) และคนอื่น ๆ ถวายฎีกาทัดทานจักพรรดิซุนโฮไม่ให้ทรงสร้างพระราชวังเจาหมิง (昭明宫 เจาหมิงกง) แต่ฎีกาไม่ได้รับการยอมรับ[7]
วันที่ 26 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 271[c] หอกหยกทูลทัดทานซุนโฮไม่ให้นำมวลชนไปหฺวาหลี่ (華里) ซุนโฮจึงทรงยกเลิกแผนการ[9]
ในช่วงเวลานั้น หอกหยกยังเคยแนะนำบุคคลที่มีคุณธรรมความสามารถหลายครั้ง เคยถวายฎีกาแนะนำคุณความดีของลู่ อิ้น (陸胤)[10], ลู่ อี (陸禕)[11] และคนอื่น ๆ ในช่วงปลายรัชสมัย ซุนโฮทรงลงโทษขุนนางผู้ใหญ่ตามพระทัยของพระองค์ หอกหยกถวายฎีกาหลายครั้งเพื่อขอนิรโทษกรรมให้เพื่อนขุนนาง เช่น โหลว เสฺวียน (樓玄)[12], เว่ย์ เจา (韋昭),[13] เซฺว อิ๋ง (薛瑩)[14] และคนอื่น ๆ
ดูเพิ่ม
[แก้]หมายเหตุ
[แก้]- ↑ เจี้ยนคางฉือลู่ (建康实录) เล่มที่ 4 บันทึกว่าหอกหยกเสียชีวิตขณะอายุ 60 ปี (ตามการนับอายุแบบเอเชียตะวันออก) ในวันที่ 5 ในเดือน 5 ของศักราชเทียนจี้ (天紀) ปีที่ 2[2] เดือนนี้เทียบได้กับช่วงเวลาระหว่างวันที่ 8 มิถุนายนถึง 6 กรกฎาคม ค.ศ. 278 ในปฏิทินจูเลียส
- ↑ เจี้ยนคางฉือลู่ (建康实录) เล่มที่ 4 ระบุว่าชื่อรองของหอกหยกเป็น "หย่งกวาง" (永光)[2]
- ↑ วันสุดท้ายของเดือนหนึ่งในศักราชเจี้ยนเหิง (建衡) ปีที่ 3[8]
อ้างอิง
[แก้]- ↑ ("ครั้นอยู่มาพระเจ้าซุนโฮก็ยกไปตั้งอยู่บู๊เฉียง กะเกณฑ์ทแกล้วทหารแลอาณาประชาราษฎรไปตัดไม้มาทำวัง อาณาประชาราษฎรทั้งปวงได้ความเดือดร้อนเปนอันมาก ครั้นทำวังแล้วจึงปรึกษาด้วยหอกหยกว่า ครั้งพระเจ้าซุนฮิวยังมีพระชนม์อยู่ไม่ไว้ใจแก่ราชการ เกณฑ์ให้เตงฮองเปนนายใหญ่ออกไปตั้งค่ายอยู่ตามริมชายทเลนั้น ปราถนาจะกันกองทัพเมืองวุยก๊กไว้ แลทหารทั้งปวงเหล่านี้ก็พรั่งพร้อมกันอยู่ชอบท่วงทีแล้ว เราจะยกไปตีเมืองวุยก๊กทีเดียว หวังจะช่วยแก้แค้นพระเจ้าเล่าเสี้ยน จะยกกองทัพไปทางใดจึงจะสดวก หอกหยกจึงทูลว่า ซึ่งพระองค์จะยกกองทัพไปตีเมืองวุยก๊กนั้นข้าพเจ้าไม่เห็นด้วย บัดนี้เมืองเสฉวนก็เสียแก่สุมาเจียวแล้ว สุมาเจียวมีใจกำเริบนักหมายจะยกมาตีเมืองกังตั๋งอีก ขอให้พระองค์จัดแจงป้องกันรักษาเมืองมั่นไว้ อย่าเพ่อยกไปก่อนเลย แม้พระองค์มิฟังข้าพเจ้าจะขืนยกพลทหารไปบัดนี้ ก็เหมือนหนึ่งเอาฝอยไปทุ่มเข้าที่กองเพลิง พระเจ้าซุนโฮได้ฟังดังนั้นก็โกรธ จึงว่าเราคิดอ่านจะยกไปกำจัดสุมาเอี๋ยนจะเอาฤกษ์ชัยชนะ ตัวท่านมาทัดทานเปนอปมงคลฉนี้มิชอบ หากว่าตัวท่านเปนขุนนางผู้ใหญ่มาแต่ก่อน ถ้าหาไม่เราจะประหารชีวิตเสีย ว่าดังนั้นแล้วก็ให้บูซูขับออกไปจากที่เฝ้า หอกหยกมาถึงข้างนอกแล้วก็ทอดใจใหญ่ ว่าสมบัติในเมืองกังตั๋งนานไปก็จะเปนของผู้อื่น ตั้งแต่นั้นมาหอกหยกก็บอกป่วยมิได้เข้าไปทำราชการดังแต่ก่อน") "สามก๊ก ตอนที่ ๘๗". วัชรญาณ. สืบค้นเมื่อ May 6, 2025.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 ([天纪]二年夏五月，右国史徐陵亭侯华覈卒。覈字永光，吴郡武进人。起家为上虞尉，以文学召入秘府。数以便宜利害事，进谏爱民省役，后主不纳。累迁东观令，领右国史。卒，时年六十。) เจี้ยนคางฉือลู่ เล่มที่ 4
- ↑ (華覈字永先，吳郡武進人也。) สามก๊กจี่ เล่มที่ 65.
- ↑ (始為上虞尉、曲農都尉，以文學入為秘府郎，遷中書丞。) สามก๊กจี่ เล่มที่ 65.
- ↑ (吳大帝之季年，始命太史令丁孚、郎中項峻撰《吳書》。孚、峻俱非史才，其文不足紀錄。至少帝時，更敕韋曜、周昭、薛瑩、梁廣、華覈訪求往事，相與記述。並作之中，曜、瑩為首。當歸命侯時，昭、廣先亡，曜、瑩徙黜，史官久闕，書遂無聞。覈表請召曜、瑩，續成前史，其後曜獨終其書，定為五十五卷。) ฉื่อทง เล่มที่ 12.
- ↑ (蜀為魏所並，核詣宮門發表曰：“間聞賊眾蟻聚向西境，西境艱險，謂當無虞。定聞陸抗表至，成都不守，臣主播越，社稷傾覆。昔衛為翟所滅而桓公存之，今道里長遠，不可救振，失委附之土，棄貢獻之國，臣以草芥，竊懷不寧。陛下聖仁，恩澤遠撫，卒聞如此，必垂哀悼。臣不勝忡悵之情，謹拜表以聞。”) สามก๊กจี่ เล่มที่ 65.
- ↑ (寶鼎二年，皓更營新宮，制度弘廣，飾以珠玉，所費甚多。是時盛夏興工，農守並廢，核上疏諫曰：... 書奏，皓不納。) สามก๊กจี่ เล่มที่ 65.
- ↑ "兩千年中西曆換算". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-06-15. สืบค้นเมื่อ 2022-03-27.
- ↑ (三年春正月晦，皓舉大衆出華里，皓母及妃妾皆行，東觀令華覈等固爭，乃還。) สามก๊กจี่ เล่มที่ 65.
- ↑ (中書丞華覈表薦胤曰：胤天姿聰朗，才通行潔，昔歷選曹，遺跡可紀。還在交州，奉宣朝恩，流民歸附，海隅肅清。蒼梧、南海，歲有舊風瘴氣之害，風則折木，飛沙轉石，氣則霧郁，飛鳥不經。自胤至州，風氣絕息，商旅平行，民無疾疫，田稼豐稔。州治臨海，海流秋咸，胤又畜水，民得甘食。惠風橫被，化感人神，遂憑天威，招合遺散。至被詔書當出，民感其恩，以忘戀土，負老攜幼，甘心景從，眾無攜貳，不煩兵衛。自諸將合眾，皆脅之以威，未有如胤結以恩信者也。銜命在州，十有餘年，賓帶殊俗，寶玩所生，而內無粉黛附珠之妾，家無文甲犀象之珍，方之今臣，實難多得。宜在輦轂，股肱王室，以贊唐虞康哉之頌。江邊任輕，不盡其才，虎林選督，堪之者眾。若召還都，寵以上司則天工畢修，庶績咸熙矣。) สามก๊กจี่ เล่มที่ 61.
- ↑ (右國史華覈表薦禕曰："禕體質方剛，器干強固，董率之才，魯肅不過。及被召當下，逕還赴都，道由武昌，曾不回顧，器械軍資，一無所取，在戎果毅，臨財有節。夫夏口，賊之沖要，直選名將以鎮戍之，臣竊思惟，莫善於禕。")สามก๊กจี่ เล่มที่ 61.
- ↑ (東觀令華核上疏曰：臣竊以治國之體，其猶治家。主田野者，皆宜良信。又宜得一人總其條目，為作維綱，眾事乃理。《論語》曰：『無為而治者其舜也與!恭己正南面而己。』言所任得其人，放優遊而自逸也。今海內未定，天下多事，事無大小，皆當關聞，動經御坐，勞損聖慮。陛下既垂意博古，綜極藝文，加勤心好道，隨節致氣，宜得閑靜以展神思，呼翕清淳，與天同極。臣夙夜思惟，諸吏之中，任干之事，足委丈者，無勝於樓玄。玄清忠奉公，冠冕當世，眾服其操，無與爭先。失清者則心平而意直，忠者惟正道而履之，如玄之性，終始可保，乞陛下赦玄前愆，使得自新，擢之宰司，責其後效。使為官擇人，隨才授任，則舜之恭己，近亦可得。) สามก๊กจี่ เล่มที่ 65.
- ↑ (而華核連上疏救曜曰：曜運值千載，特蒙哀識，以其儒學，得與史官，貂蟬內侍，承答天問，聖朝仁篤，慎終追遠，迎神之際，垂涕敕曜。曜愚惑不達。不能敷宣陛下大舜之美，而拘擊史官，使聖趣不敘，至行不彰，實曜愚蔽當死之罪，然臣慺慺，見曜自少勤學，雖老不倦，探綜墳典，溫故知新，及意所經識古今行事，外吏之中少過曜者。昔李陵為漢將，軍敗不還而降匈奴，司馬遷不加疾惡，為陵遊說，漢武帝以遷有良史之才，欲使畢成所撰，忍不加誅，書卒成立，垂之無窮。今曜在吳，亦漢之史遷也。伏見前後符瑞彰著。神指天應，繼出累見，一統之期，庶不復久。事乎之後，當觀時設制，三王不相因禮，五帝不相沿樂，質文殊塗，損益異體，宜得輩依準古義，有所改立。漢氏承秦，則有叔孫通定一代之儀，曜之才學亦漢通之次也。又《吳書》雖已有頭角，敘贊未述。昔班固作《漢書》，文辭典雅，後劉珍，劉毅等作《漢記》，遠不及固，敘傳尤劣。今年《吳書》當垂千載，編次諸吏，後之才士論次善惡，非得良才如曜者，實不可使闕不朽之書。如臣頑蔽，誠非其人。曜年已七十，餘數無幾，乞赦其一等之罪，為終身徒，使成書業，水足傳未，垂之百世。謹通進表，叩頭百下。) สามก๊กจี่ เล่มที่ 65.
- ↑ (右國史華覈上疏曰：臣聞五帝三王皆立史官，敘錄功美，垂之無窮。漢時司馬遷、班固，咸命世大才，所撰精妙，與六經俱傳。大吳受命，建國南土。大皇帝末年，命太史令丁孚、郎中項峻始撰《吳書》。孚、峻俱非史才，其所撰作，不足紀錄。至少帝時，更差韋曜、周昭、薛瑩、梁廣及臣五人，訪求往事，所共撰立，備有本末。昭、廣先亡，曜負恩蹈罪，瑩出為將，復以過徙，其書遂委滯，迄今末撰奏。臣愚淺才劣，適可為瑩等記注而已，若使撰合，必襲孚、峻之跡，懼墜大皇帝之元功，損當世之盛美。瑩涉學既博，文章尤妙，同寮之中，瑩為冠首。今者見吏，雖多經學，記述之才，如瑩者少，是以慺慺為國惜之。實欲使卒垂成之功，編於前史之末。奏上之後，退填溝壑，無所復恨。) สามก๊กจี่ เล่มที่ 53.
บรรณานุกรม
[แก้]- ตันซิ่ว (คริสต์ศตวรรษที่ 3). สามก๊กจี่ (ซานกั๋วจื้อ).
- เผย์ ซงจือ (คริสต์ศตวรรษที่ 5). อรรถาธิบายสามก๊กจี่ (ซานกั๋วจื้อจู้).