หน่วยองค์ประกอบของประเทศรัสเซีย

หน่วยองค์ประกอบ Субъекты федерации  (รัสเซีย)
แคว้น (จังหวัด)   สาธารณรัฐ   ดินแดน (territories)   เขตปกครองตนเอง (ที่มีชนกลุ่มน้อยจำนวนมาก)   นครสหพันธ์   แคว้นปกครองตนเอง
หมวดหมู่	สหพันธรัฐ ระบบพรรคเด่น ระบบกึ่งประธานาธิบดี สาธารณรัฐ
ที่ตั้ง	รัสเซีย
จำนวน	85
ประชากร	41,546 (เขตปกครองตนเองเนเนตส์) – 10,382,754 (มอสโก)
พื้นที่	864 km2 (334 sq mi) (เซวัสโตปอล) – 3,103,200 km2 (1,198,200 sq mi) (สาธารณรัฐซาคา)
การปกครอง	รัฐบาลภูมิภาค, รัฐบาลแห่งชาติ
หน่วยการปกครอง	เขต

หน่วยองค์ประกอบของสหพันธรัฐรัสเซีย (อังกฤษ: federal subjects of Russia) หรือที่เรียกว่า องค์ประกอบของสหพันธรัฐรัสเซีย (อังกฤษ: subjects of the Russian Federation; รัสเซีย: субъекты Российской Федерации, อักษรโรมัน: subyekty Rossiyskoy Federatsii) หรือเรียกง่ายๆว่า องค์ประกอบของสหพันธรัฐ (รัสเซีย: субъекты федерации; อักษรโรมัน: subyekty federatsii) เป็นเขตการปกครองที่เป็นส่วนประกอบของรัสเซียซึ่งเป็นหน่วยงานทางการเมืองระดับสูงสุดตามรัฐธรรมนูญรัสเซีย ตั้งแต่วันที่ 18 มีนาคม พ.ศ. 2557 สหพันธรัฐรัสเซียตามรัฐธรรมนูญประกอบด้วยองค์ประกอบของสหพันธรัฐ 85 รัฐบาล มีสองแห่งตั้งอยู่บนคาบสมุทรไครเมีย, เซวัสโตปอล และสาธารณรัฐไครเมียไม่ได้รับการยอมรับในระดับสากลว่าเป็นส่วนหนึ่งของรัสเซีย แคว้นคาลินินกราดเป็นหน่วยงานของรัฐบาลกลางเพียงประเทศเดียวที่แยกออกโดยประเทศอื่น ๆ

ศัพท์บัญญัติ

อันดับ (ตามที่กำหนดในรัฐธรรมนูญและ ISO)	ภาษารัสเซีย		คำแปลภาษาอังกฤษของรัฐธรรมนูญ		ISO 3166-2:RU (ISO 3166-2 Newsletter II-2 (2010-06-30))
	(อักษรซีริลลิก)	(ละติน)	ทางการ	ไม่ทางการ
—	субъект Российской Федерации	sub'yekt Rossiyskoy Federatsii	constituent entity of the Russian Federation	subject of the Russian Federation	(not mentioned)
1	республика	respublika	republic	สาธารณรัฐ	republic
2	край	kray	kray	ดินแดน	administrative territory
3	область	oblastʹ	oblast	แคว้น	administrative region
3	город федерального значения	gorod federalʹnogo znacheniya	city of federal significance	นครสหพันธ์	autonomous city (the Russian term used in ISO 3166-2 is автономный город avtonomnyy gorod)
5	автономная область	avtonomnaya oblastʹ	autonomous oblast	แคว้นปกครองตนเอง	autonomous region
6	автономный округ	avtonomnyy okrug	autonomous okrug	เขตปกครองตนเอง	autonomous district

ประเภท

แต่ละหน่วยองค์ประกอบเป็นของประเภทใดประเภทหนึ่งดังต่อไปนี้:

ศัพท์บัญญัติ	คำอธิบาย
46 แคว้น	หน่วยองค์ประกอบที่พบมากที่สุดมีผู้ว่าการและสภานิติบัญญัติที่มาจากการเลือกตั้งในท้องถิ่น มักตั้งชื่อตามศูนย์กลางการบริหาร
22 สาธารณรัฐ	ปกครองตนเองในนาม, แต่ละแห่งมีรัฐธรรมนูญ ภาษา และสภานิติบัญญัติเป็นของตนเอง แต่รัฐบาลสหพันธ์เป็นตัวแทนในกิจการระหว่างประเทศ แต่ละแห่งเป็นบ้านของ ชนกลุ่มน้อย ที่เฉพาะเจาะจง
9 ดินแดน	สำหรับเจตนาและวัตถุประสงค์ทั้งหมด ดินแดนเหมือนกันตามกฎหมายกับแคว้น คำชื่อ "krai" ("พรมแดน" หรือ "ดินแดน") เป็นประวัติศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับตำแหน่งทางภูมิศาสตร์ (พรมแดน) ในช่วงเวลาหนึ่งของประวัติศาสตร์ ดินแดนปัจจุบันไม่เกี่ยวข้องกับพรมแดน
4 เขตปกครองตนเอง	บางครั้งเรียกว่า "autonomous district", "autonomous area", และ "autonomous region" ซึ่งแต่ละแห่งมีชนกลุ่มน้อยที่สำคัญหรือมีอำนาจเหนือกว่า
3 นครสหพันธ์	เมืองใหญ่ที่ทำหน้าที่เป็นภูมิภาคที่แยกจากกัน
1 แคว้นปกครองตนเอง	เขตปกครองตนเองมีแห่งเดียวคือ แคว้นปกครองตนเองยิว

รายชื่อ

เขตการปกครองของรัสเซีย

หมายเลข	ชื่อย่อ	ตราเขตการปกครอง	เขตการปกครอง	ตราเมืองหลวง	เมืองหลวง	เขตสหพันธ์	เขตเศรษฐกิจ
สาธารณรัฐ - republic - respublika
01	AD		อะดีเกยา (Adygea)		ไมคอป (Maykop)	ใต้	คอเคซัสเหนือ
02	BA		บัชคอร์โตสถาน (Bashkortostan)		อูฟา (Ufa)	วอลกา	ยูรัล
03	BU		บูเรียตียา (Buryatia)		อูลาน-อูเด (Ulan-Ude)	ไซบีเรีย	ไซบีเรียตะวันออก
04	AL		อัลไต (Altai)		กอร์โน-อัลไตสค์ (Gorno-Altaysk)	ไซบีเรีย	ไซบีเรียตะวันตก
05	DA		ดาเกสถาน (Dagestan)		มาฮัชคาลา (Makhachkala)	คอเคซัสเหนือ	คอเคซัสเหนือ
06	IN		อิงกูเชเตีย (Ingushetia)		มากัส (Magas)	คอเคซัสเหนือ	คอเคซัสเหนือ
07	KB		คาบาร์ดีโน-บัลคาเรีย (Kabardino-Balkaria)		นัลชิค (Nalchik)	คอเคซัสเหนือ	คอเคซัสเหนือ
08	KL		คัลมืยคียา (Kalmykia)		เอลิสตา (Elista)	ใต้	วอลกา
09	KC		คาราไช-เชียร์เคสเซีย (Karachay-Cherkessia)		เชียร์เคสสค์ (Cherkessk)	คอเคซัสเหนือ	คอเคซัสเหนือ
10	KR		คาเรเลีย (Karelia)		เปโตรซาวอดสค์ (Petrozavodsk)	ตะวันตกเฉียงเหนือ	เหนือ
11	KO		โคมี (Komi)		ซึคตึฟคาร์ (Syktyvkar)	ตะวันตกเฉียงเหนือ	เหนือ
12	ME		มารีเอล (Mari El, Marii-El)		ยอชคาร์-โอลา (Yoshkar-Ola)	วอลกา	วอลกา-เวียตคา
13	MO		มอร์โดเวีย (Mordovia)		ซารันสค์ (Saransk)	วอลกา	วอลกา-เวียตคา
14	SA		ยาคูเตีย (Yakutia)		ยาคุตสค์ (Yakutsk)	ตะวันออกไกล	ตะวันออกไกล
15	SE		นอร์ทออสซีเชีย (North Ossetia)		วลาดีคัฟคาซ (Vladikavkaz)	คอเคซัสเหนือ	คอเคซัสเหนือ
16	TA		ตาตาร์สถาน (Tatarstan)		คาซาน (Kazan)	วอลกา	วอลกา
17	TY		ตูวา (Tuva)		คืยซิล (Kyzyl)	ไซบีเรีย	ไซบีเรียตะวันออก
18	UD		อุดมูร์เตีย (Udmurtia)		อีเจฟสค์ (Izhevsk)	วอลกา	ยูรัล
19	KK		คาคัสเซีย (Khakassia)		อะบาคัน (Abakan)	ไซบีเรีย	ไซบีเรียตะวันออก
20	CE		เชชเนีย (Chechnya)		กรอซนืย (Grozny)	คอเคซัสเหนือ	คอเคซัสเหนือ
21	CU		ชูวาเชีย (Chuvashia)		เชบอคซารย์ (Cheboksary)	วอลกา	วอลกา-เวียตคา
84	CRM		ไครเมีย (Crimea)		ซิมเฟโรปอล (Simferopol)	ใต้	คอเคซัสเหนือ
ดินแดน - territory - kraĭ
22	ALT		อัลไต (Altai Krai)		บาร์นาอุล (Barnaul)	ไซบีเรีย	ไซบีเรียตะวันตก
23	KDA		ครัสโนดาร์ (Krasnodar Krai)		ครัสโนดาร์ (Krasnodar)	ใต้	คอเคซัสเหนือ
24	KYA		ครัสโนยาสค์ (Krasnoyarsk Krai)		ครัสโนยาสค์ (Krasnoyarsk)	ไซบีเรีย	ไซบีเรียตะวันออก
25	PRI		ปรีมอร์สกี (Primorsky Krai)		วลาดีวอสตอค (Vladivostok)	ตะวันออกไกล	ตะวันออกไกล
26	STA		สตัฟโรปอล (Stavropol Krai)		สตัฟโรปอล (Stavropol)	คอเคซัสเหนือ	คอเคซัสเหนือ
27	KHA		ฮาบารอฟสค์ (Khabarovsk Krai)		ฮาบารอฟสค์ (Khabarovsk)	ตะวันออกไกล	ตะวันออกไกล
41	KAM		คัมชัตคา (Kamchatka Krai)		ปิตราปัฟลัฟสค์-คัมชัตสกี (Petropavlovsk-Kamchatsky)	ตะวันออกไกล	ตะวันออกไกล
59	PER		เปียร์ม (Perm Krai)		เปียร์ม (Perm)	วอลกา	ยูรัล
75	ZAB		ซาไบคัลสกี (Zabaykalsky Krai)		ชีตา (Chita)	ไซบีเรีย	ไซบีเรียตะวันออก
แคว้น - province - oblast
28	AMU		อามูร์ (Amur)		บลาโกเวชเชนสค์ (Blagoveshchensk)	ตะวันออกไกล	ตะวันออกไกล
29	ARK		อาร์ฮันเกลสค์ (Arkhangelsk)		อาร์ฮันเกลสค์ (Arkhangelsk)	ตะวันตกเฉียงเหนือ	เหนือ
30	AST		อัสตราฮัน (Astrakhan)		อัสตราฮัน (Astrakhan)	ใต้	วอลกา
31	BEL		เบลโกรอด (Belgorod)		เบลโกรอด (Belgorod)	กลาง	ดินดำตอนกลาง
32	BRY		เบรียนสค์ (Bryansk)		เบรียนสค์ (Bryansk)	กลาง	กลาง
33	VLA		วลาดีมีร์ (Vladimir)		วลาดีมีร์ (Vladimir)	กลาง	กลาง
34	VGG		วอลโกกราด (Volgograd)		วอลโกกราด (Volgograd)	ใต้	วอลกา
35	VLG		โวลอกดา (Vologda)		โวลอกดา (Vologda)	ตะวันตกเฉียงเหนือ	เหนือ
36	VOR		โวโรเนจ (Voronezh)		โวโรเนจ (Voronezh)	กลาง	ดินดำตอนกลาง
37	IVA		อีวาโนโว (Ivanovo)		อีวาโนโว (Ivanovo)	กลาง	กลาง
38	IRK		อีร์คุตสค์ (Irkutsk)		อีร์คุตสค์ (Irkutsk)	ไซบีเรีย	ไซบีเรียตะวันออก
39	KGD		คาลินินกราด (Kaliningrad)		คาลีนินกราด (Kaliningrad)	ตะวันตกเฉียงเหนือ	คาลีนินกราด
40	KLU		คาลูกา (Kaluga)		คาลูกา (Kaluga)	กลาง	กลาง
42	KEM		เคเมโรโว (Kemerovo)		เคเมโรโว (Kemerovo)	ไซบีเรีย	ไซบีเรียตะวันตก
43	KIR		คีรอฟ (Kirov)		คีรอฟ (Kirov)	วอลกา	วอลกา-เวียตคา
44	KOS		คอสโตรมา (Kostroma)		คอสโตรมา (Kostroma)	กลาง	กลาง
45	KGN		คูร์กัน (Kurgan)		คูร์กัน (Kurgan)	ยูรัล	ยูรัล
46	KRS		คูสค์ (Kursk)		คูสค์ (Kursk)	กลาง	ดินดำตอนกลาง
47	LEN		เลนินกราด (Leningrad)		กัตชินา (Gatchina)	ตะวันตกเฉียงเหนือ	ตะวันตกเฉียงเหนือ
48	LIP		ลีเปตสค์ (Lipetsk)		ลีเปตสค์ (Lipetsk)	กลาง	ดินดำตอนกลาง
49	MAG		มากาดัน (Magadan)		มากาดาน (Magadan)	ตะวันออกไกล	ตะวันออกไกล
50	MOS		มอสโก (Moscow)	ไม่มี	ไม่มี	กลาง	กลาง
51	MUR		มูร์มันสค์ (Murmansk)		มูร์มันสค์ (Murmansk)	ตะวันตกเฉียงเหนือ	เหนือ
52	NIZ		นิจนีนอฟโกรอด (Nizhny Novgorod)		นิจนีนอฟโกรอด (Nizhny Novgorod)	วอลกา	วอลกา-เวียตคา
53	NGR		นอฟโกรอด (Novgorod)		เวลีคีนอฟโกรอด (Veliky Novgorod)	ตะวันตกเฉียงเหนือ	ตะวันตกเฉียงเหนือ
54	NVS		โนโวซีบีสค์ (Novosibirsk)		โนโวซีบีสค์ (Novosibirsk)	ไซบีเรีย	ไซบีเรียตะวันตก
55	OMS		ออมสค์ (Omsk)		ออมสค์ (Omsk)	ไซบีเรีย	ไซบีเรียตะวันตก
56	ORE		โอเรนบุร์ก (Orenburg)		โอเรนบุร์ก (Orenburg)	วอลกา	ยูรัล
57	ORL		โอริออล (Oryol)		โอริออล (Oryol)	กลาง	กลาง
58	PNZ		เปนซา (Penza)		เปนซา (Penza)	วอลกา	วอลกา
60	PSK		ปัสคอฟ (Pskov)		ปึสคอฟ (Pskov)	ตะวันตกเฉียงเหนือ	ตะวันตกเฉียงเหนือ
61	ROS		รอสตอฟ (Rostov)		รอสตอฟ-นา-โดนู (Rostov-na-Donu)	ใต้	คอเคซัสเหนือ
62	RYA		เรียซัน (Ryazan)		เรียซัน (Ryazan)	กลาง	กลาง
63	SAM		ซามารา (Samara)		ซามารา (Samara)	วอลกา	วอลกา
64	SAR		ซาราตอฟ (Saratov)		ซาราตอฟ (Saratov)	วอลกา	วอลกา
65	SAK		ซาฮาลิน (Sakhalin)		ยุจโน-ซาฮาลินสค์ (Yuzhno-Sakhalinsk)	ตะวันออกไกล	ตะวันออกไกล
66	SVE		สเวียร์ดลอฟสค์ (Sverdlovsk)		เยคาเตรินบุร์ก (Yekaterinburg)	ยูรัล	ยูรัล
67	SMO		สโมเลนสค์ (Smolensk)		สโมเลนสค์ (Smolensk)	กลาง	กลาง
68	TAM		ตัมบอฟ (Tambov)		ตัมบอฟ (Tambov)	กลาง	ดินดำตอนกลาง
69	TVE		ตเวียร์ (Tver)		ตเวียร์ (Tver)	กลาง	กลาง
70	TOM		ตอมสค์ (Tomsk)		ตอมสค์ (Tomsk)	ไซบีเรีย	ไซบีเรียตะวันตก
71	TUL		ตูลา (Тula)		ตูลา (Tula)	กลาง	กลาง
72	TYU		ตูย์เมน (Tyumen)		ตูย์เมน (Tyumen)	ยูรัล	ไซบีเรียตะวันตก
73	ULY		อูลยานอฟสค์ (Ulyanovsk)		อูลยานอฟสค์ (Ulyanovsk)	วอลกา	วอลกา
74	CHE		เชเลียบินสค์ (Chelyabinsk)		เชเลียบินสค์ (Chelyabinsk)	ยูรัล	ยูรัล
76	YAR		ยาโรสลัฟล์ (Yaroslavl)		ยาโรสลัฟล์ (Yaroslavl)	กลาง	กลาง
นครสหพันธ์ - city of federal importance - gorod federalnogo znacheniya
77	MOW		มอสโก (Moscow)			กลาง	กลาง
78	SPE		เซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก (St. Petersburg)			ตะวันตกเฉียงเหนือ	ตะวันตกเฉียงเหนือ
85	SEV		เซวัสโตปอล (Sevastopol)			ใต้	คอเคซัสเหนือ
แคว้นปกครองตนเอง - autonomous oblast - avtonomnaya oblast
79	YEV		ยิว (Jewish Autonomous Oblast)		บีโรบิดจาน (Birobidzhan)	ตะวันออกไกล	ตะวันออกไกล
เขตปกครองตนเอง - autonomous district - avtonomnyĭ okrug
80	NEN		เนเนตส์ (Nenets Autonomous Okrug)		นาเรียน-มาร์ (Naryan-Mar)	ตะวันตกเฉียงเหนือ	เหนือ
81	KHM		ฮันตี-มันซี–ยูกรา (Khanty-Mansi Autonomous Okrug – Yugra)		ฮันตี-มันซิสค์ (Khanty-Mansiysk)	ยูรัล	ไซบีเรียตะวันตก
82	CHU		ชูคอตคา (Chukotka Autonomous Okrug)		อะนาดืยร์ (Anadyr)	ตะวันออกไกล	ตะวันออกไกล
83	YAN		ยามาโล-เนเนตส์ (Yamalo-Nenets Autonomous Okrug)		ซาเลฮาร์ด (Salekhard)	ยูรัล	ไซบีเรียตะวันตก

การรวมเขตการปกครอง

มีแผนการที่จะยุบรวมเขตการปกครองหลาย ๆ แห่งเพื่อจัดตั้งเป็นดินแดนที่ใหญ่ขึ้น เริ่มต้นในปี พ.ศ. 2548 เขตแรกที่จะเกิดขึ้นคือดินแดนเปียร์ม (Perm Krai) อันประกอบด้วยแคว้นเปียร์มและเขตปกครองตนเองโคมิ-เปียร์เมียคในปัจจุบัน ซึ่งได้รับการรับรองโดยประชามติ เมื่อวันที่ 7 ธันวาคม พ.ศ. 2546 เขตปกครองใหม่นี้จะปรากฏขึ้นในวันที่ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2548

ส่วนเขตที่สองคือการรวมตัวกันของเขตปกครองตนเองเอเวนค์ เขตปกครองตนเองไตมีร์ และดินแดนครัสโนยาสค์ โดยยุบรวมสองเขตแรกเข้ากับเขตหลัง ข้อตกลงนี้ได้รับการรับรองจากประชามติเมื่อวันที่ 17 เมษายน พ.ศ. 2548 และจะรวมกันในวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2550

ในวันที่ 23 ตุลาคม พ.ศ. 2548 มีการออกเสียงประชามติในการรวมตัวกันของแคว้นคัมชาตคากับเขตปกครองตนเองคาเรียคเป็นดินแดนคัมชาตคา ซึ่งจะรวมกันในวันที่ 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2550

นอกจากนี้ยังจะรวมเขตปกครองตนเองอุสต์-ออร์ดินสกีบูเรียตเข้ากับแคว้นอีร์คุตสค์ ในวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2551 และรวมแคว้นชีตากับเขตปกครองตนเองอะกิน-บูเรียตเป็นดินแดนซาไบคัลสกี ในวันที่ 1 มีนาคม พ.ศ. 2551

มีข้อเสนออื่น ๆ ในการยุบรวมเขตการปกครอง ได้แก่

• รวมแคว้นตูย์เมน เขตปกครองตนเองยามาโล-เนเนตส์ และเขตปกครองตนเองฮันตี-มันซีเข้าด้วยกันเป็นดินแดนตูย์เมน (Tyumen Krai)
• รวมนครสหพันธ์มอสโกและนครสหพันธ์เซนต์ปีเตอร์สเบิร์กเข้ากับแคว้นที่อยู่ติดกัน (คือแคว้นมอสโกและแคว้นเลนินกราดตามลำดับ)
• รวมแคว้นอาร์คันเกลสค์ แคว้นมูร์มันสค์ และสาธารณรัฐโคมิเข้าด้วยกัน เป็นดินแดนนอร์เทิร์น/ดินแดนอาร์กติก (Northern/Arctic Krai) หรือสาธารณรัฐโปมอร์-เนเนตส์ (Republic of Pomor-Nenetses)
• รวมแคว้นอาร์คันเกลสค์เข้ากับเขตปกครองตนเองเนเนตส์
• รวมดินแดนคาบารอฟสค์เข้ากับเขตปกครองตนเองยิว
• รวมแคว้นโนโวซีบีสค์ แคว้นออมสค์ และแคว้นตอมสค์เข้าด้วยกัน
• รวมแคว้นเคเมโรโว สาธารณรัฐอัลไต และดินแดนอัลไตเข้าด้วยกัน