สูรยะมัชปาหิต

แผนภาพแสดงการจัดวางเทพเจ้าฮินดูบนสูรยมัชปาหิต

สูรยะมัชปาหิต (กาวี: ꦱꦸꦂꦪꦩꦙꦭꦲꦶꦡ꧀; สุรฺยมฌลหิถฺ, สันสกฤต: मजपहितस्य सूर्य; มชปหิตสฺย สูรฺย) เป็นดวงตราที่พบบ่อยในซากปรักหักพังจากสมัยมัชปาหิต โดยทั่วไปมีลักษณะเป็นดวงอาทิตย์แปดแฉก ตรงกลางเป็นรูปวงกลมแสดงรูปเทพเจ้าในศาสนาฮินดู เชื่อว่าอาจนำรูปแบบมาจากแผนภาพแสดงจักรวาลที่รายล้อมดวงอาทิตย์ ส่วนใหญ่ยอมรับว่าตรานี้น่าจะเป็นตราประจำราชวงศ์ของมัชปาหิต เนื่องด้วยความถี่ที่พบตรานี้ตามโบราณสถานสมัยมัชปาหิต

ลักษณะ

รูปแบบที่พบบ่อยที่สุดของสูรยะมัชปาหิตเป็นรูปแสดงเทพเจ้าฮินดูเก้าองค์ โดยแปดองค์อยู่ในแปดแฉกรอบวงกลมตรงกลางซึ่งมีเทพเจ้าหนึ่งองค์ เทพเจ้าหลักตรงใจกลางคือพระศิวะ รายล้อมด้วยแปดแฉกซึ่งประกอบด้วยเทพเจ้าดังนี้:

• ตรงกลาง: พระศิวะ
• ตะวันออก: พระอิศวร
• ตะวันตก: พระมหาเทวะ
• เหนืด: พระวิษณุ
• ใต้: พระพรหม
• ตะวันออกเฉียงเหนือ: พระสัมภุ
• ตะวันตกเฉียงเหนือ: พระศังกระ
• ตะวันออกเฉียงใต้: พระมเหศวร
• ตะวันตกเฉียงใต้: พระรุทร

เทพอีกแปดองค์ฮยุ่ตามขอบนอกซึ่งเป็นรัศมีของพระอาทิตย์ ได้แก่

• ตะวันออก: พระอินทร์
• ตะวันตก: พระวรุณ
• เหนือ: พระกุเพระ
• ใต้: พระยม
• ตะวันออกเฉียงเหนือ: พระอิศาณ
• ตะวันตกเฉียงเหนือ: พระวายุ
• ตะวันออกเฉียงใต้: พระอัคนี
• ตะวันตกเฉียงใต้: พระนิรฤติ

ดูเพิ่ม

• ดาราลักษมี
• ธงและตราของมัชปาหิต

อ้างอิง

บรรณานุกรม

• Exhibit of "Kejayaan Kerajaan-kerajaan Kuno Indonesia" (The Glory of Ancient Indonesian Kingdoms) at Istana Anak-anak Indonesia, Taman Mini Indonesia Indah, displayed Majapahit artifacts the collection of Trowulan Museum, East Java. April 2009.