ข้ามไปเนื้อหา

สุมาฮิว

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
หน้านี้เป็นชื่อบุคคลจีน นามสกุลคือ ซือหม่า (司馬)
สุมาฮิว (ซือหม่า โยว)
司馬攸
เจอ๋อง / อ๋องแห่งเจ๋ (齊王 ฉีหวาง)
ดำรงตำแหน่ง9 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 266 – 27 เมษายน ค.ศ. 283
ก่อนหน้าโจฮอง
ถัดไปซือหมา จฺหย่ง
ประสูติค.ศ. 246
สวรรคต27 เมษายน ค.ศ. 283 (37 พรรษา)
คู่อภิเษกเจี่ย เปา (賈褒)[a]
พระราชบุตร
รายละเอียด
พระนามเต็ม
ชื่อสกุล: สุมา (司馬 ซือหม่า)
ชื่อตัว: ฮิว (攸 โยว)
ชื่อรอง: ต้าโหยว (大猷)
ชื่อในวัยเด็ก: เถาฝู (桃符)
พระสมัญญานาม
อ๋องเซี่ยน (獻王 เซี่ยนหวาง)
ราชวงศ์ราชตระกูลสุมา
พระราชบิดาสุมาเจียว
พระราชมารดาหวาง ยฺเหวียนจี

สุมาฮิว[1] (ค.ศ. 246[b] – 27 เมษายน ค.ศ. 283[c]) มีชื่อในภาษาจีนกลางว่า ซือหม่า โยว (จีน: 司馬攸; พินอิน: Sīmǎ Yōu) ชื่อรอง ต้าโหยว (จีน: 大猷; พินอิน: Dàyóu) เป็นที่รู้จักภายหลังในสมัญญานามว่า อ๋องเซี่ยนแห่งเจ๋ (齐献王 ฉีเซี่ยนหวาง) เป็นเจ้าชายของราชวงศ์จิ้นตะวันตกของจีน

พระประวัติ

[แก้]

สุมาฮิวเป็นบุตรชายคนที่ 2 ของสุมาเจียวผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ของรัฐวุยก๊กในยุคสามก๊ก กับหวาง ยฺเหวียนจี (王元姬) ภรรยาของสุมาเจียว ภรรยาของสุมาฮิวเป็นบุตรสาวของกาอุ้น (賈充 เจี่ย ชง) กับหลี หว่าน (李婉) ภรรยาคนแรกของกาอุ้น ตัวหลี หว่านเป็นบุตรสาวของลิฮอง (李豐 หลี่ เฟิง)

สุมาฮิวกลายมาเป็นทายาทของสุมาสูผู้เป็นลุงซึ่งเสียชีวิตโดยไม่มีบุตรชาย สุมาฮิวเป็นที่รู้จักในฐานะบุคคลที่มีนิสัยอ่อนโยนและได้รับการคาดหวังว่าขึ้นเป็นจีนอ๋อง (晉王 จิ้นหวาง) หรืออ๋องแห่งจิ้น แต่ท้ายที่สุดสุมาฮิวไม่ได้เป็นทายาทเพราะอายุยังน้อย ผู้ที่ได้รับเลือกเป็นทายาทคือบุตรชายคนโตของสุมาเจียวชื่อสุมาเอี๋ยนผู้ที่ภายหลังได้แย่งชิงบัลลังก์ของวุยก๊กและก่อตั้งราชวงศ์จิ้นขึ้นโดยตัวสุมาเอี๋ยนเองขึ้นเป็นจักรพรรดิองค์ใหม่ในเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 266 สุมาฮิวได้รับการตั้งให้เป็นเจอ๋อง (齊王 ฉีหวาง) ในวันที่ 9 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 266[d]

เมื่อจักรพรรดิสุมาเอี๋ยนทรงแต่งตั้งซือหม่า จง (司馬衷) พระโอรสที่มีภาวะบกพร่องทางพัฒนาการให้เป็นรัชทายาท พระองค์ทรงกังวลว่าเหล่าขุนนางจะนิยมชมชอบสุมาฮิวมากเกินไป มีเหตุการณ์หนึ่งเกิดขึ้นระหว่างเดือนสิงหาคม ค.ศ. 272 และ ค.ศ. 274[e] ระหว่างที่แฮหัวโฮยังดำรงตำแหน่งเป็นเจ้าเมืองโห้หล้ำ (河南尹 เหอหนานอิ่น) จักรพรรสุมาเอี๋ยนประชวรหนัก ราชสำนักจิ้นพิจารณาจะตั้งให้สุมาฮิวเป็นจักรพรรดิองค์ถัดไป แทนที่จะเป็นซือหม่า จงที่เป็นพระโอรสและรัชทายาทของจักรพรรดิสุมาเอี๋ยน แฮหัวโฮกล่าวกับกาอุ้นว่า "ความสัมพันธ์ระหว่างท่านกับบุตรเขยทั้งสองนั้นเท่าเทียมกัน การเลือกรัชทายาทควรพิจารณาจากคุณงามความดี" กาอุ้นไม่ได้แสดงความเห็นใด ๆ ต่อคำกล่าวของแฮหัวโฮ หลังจักรพรรดิสุมาเอี๋ยนทรงทราบเรื่องราวที่เกิดขึ้นนี้ จึงทรงให้ย้ายแฮหัวโฮมาดำรงตำแหน่งเป็นเสนาบดีกรมวัง (光祿勳 กวางลู่ซฺวิ่น) และปลดกาอุ้นจากอำนาจบัญชาการทหาร โดยกาอุ้นยังคงดำรงตำแหน่งและได้รับการปฏิบัติในราชสำนักดังเดิม[5] อย่างไรก็ตาม จักรพรรดิสุมาเอี๋ยนยังคงพระราชทานตำแหน่งแก่สุมาฮิว รวมถึงตำแหน่งเสนาบดีโยธาธิการ (司空 ซือคง) ในวันที่ 16 กันยายน ค.ศ. 276 แทนที่กาอุ้นที่ได้รับการแต่งตั้งเป็นเสนาบดีกลาโหม (太尉 ไท่เว่ย์)[6]

จักรพรรดิสุมาเอี๋ยนทรงต้องการเสริมสร้างฐานะของซือหม่า จงผู้เป็นโอรส จึงมีรับสั่งให้สุมาฮิวเสด็จออกจากลกเอี๋ยง (洛陽 ลั่วหยาง) ในเดือนมกราคม ค.ศ. 283[f] ไปยังราชรัฐเจ๋ (齊 ฉี) แม้ว่าเจ้าหญิงจิงเจ้า (京兆公主 จิงเจ้ากงจู่) และเจ้าหญิงฉางชาน (常山公主 ฉางชานกงจู่) พระขนิษฐาของจักรพรรดิสุมาเอี๋ยนและสุมาฮิวจะทูลคัดค้านการส่งสุมาฮิว[8] กาอุ้นที่เป็นพระสัสสุระ (พ่อตา) ของสุมาฮิวเสียชีวิตไม่กี่เดือนก่อนหน้านี้ในเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 282 สุมาฮิวจึงขาดผู้มีอำนาจเพียงพอที่จะช่วยขอร้องให้พระองค์ สุมาฮิวประชวรด้วยความเครียดและสิ้นพระชนม์หลังจากนั้นไม่นานในเดือนเมษายน ค.ศ. 283 ขณะมีพระชนมายุ 38 พรรษา (ตามการนับอายุแบบเอเชียตะวันออก)[9]

พระโอรสของสุมาฮิวชื่อซือหมา จฺหย่ง (司馬冏) เป็นหนึ่งในแปดอ๋องที่เข้าร่วมในสงครามแปดอ๋องในรัชสมัยของจักรพรรดิจิ้นฮุ่ยตี้ จักรพรรดิลำดับที่ 2 ของราชวงศ์จิ้น

ดูเพิ่ม

[แก้]

หมายเหตุ

[แก้]
  1. ↑ บทชีวประวัติกาอุ้นในจิ้นชูบันทึกว่าสุมาฮิวและเจี่ย เปาสมรสกันก่อนที่กาอุ้นจะต้องนำทัพไปรักษาภูมิภาคกวนต๋งและป้องกันการโจมตีจากกบฏของชนเผ่าตี (氐) และเกี๋ยง (羌 เชียง) ในเดือนกันยายน ค.ศ. 271
  2. ↑ แม้ว่าบทชีวประวัติสุมาฮิวในจิ้นชูระบุว่าสุมาฮิวสิ้นพระชนม์ขณะพระชนมายุ 36 พรรษา (ตามการนับอายุแบบเอเชียตะวันออก) บทชีวประวัติสุมาฮิวยังระบุอีกว่าสุมาฮิวมีอายุ 10 ปี (ตามการนับอายุแบบเอเชียตะวันออก) ในช่วงเวลาที่สุมาสูเสียชีวิต (ในเดือนมีนาคม ค.ศ. 255) นอกจากนี้ บทชีวประวัติสุมาฮิวยังระบุว่าด้วยว่าสุมาฮิวมีอายุมากกว่า 18 ปี (ตามการนับอายุแบบเอเชียตะวันออก) ขณะมีการฟื้นฟูระบบ "บรรดาศักดิ์ห้าขั้น" (ในปี ค.ศ. 264) ซึ่งจะไม่เป็นเช่นนั้นหากปีเกิดของสุมาฮิวเป็นปี ค.ศ. 248 ดังนั้นพระชนมายุขณะสิ้นพระชนม์ของสุมาฮิวจึงควรมากกว่า 36 ปี (ตามการนับอายุแบบเอเชียตะวันออก)
  3. ↑ บทพระราชประวัติสุมาเอี๋ยนในจิ้นชูระบุว่าสุมาฮิวสิ้นพระชนม์ในวันกุ๋ยโฉ่ว (癸丑) ในเดือน 3 ของศักราชไท่คาง (太康) ปีที่ 4 ในรัชสมัยของจักรพรรดิสุมาเอี๋ยน เทียบได้กับวันที่ 27 เมษายน ค.ศ. 283 ในปฏิทินจูเลียน[2]
  4. ↑ วันติงเหม่า (丁卯) ในเดือน 12 ของศักราชไท่ฉื่อ (泰始) ปีที่ 1[3]
  5. ↑ ตามลำดับเหตุการณ์ในบทชีวประวัติกาอุ้นในจิ้นชู เหตุการณ์ระหว่างกาอุ้นและแฮหัวโฮเกิดขึ้นหลังกาอุ้นได้รับการแต่งตั้งเป็นเสนาบดีโยธาธิการ (司空 ซือคง) ในบทพระราชประวัติจักรพรรดิสุมาเอี๋ยนในจิ้นชูระบุว่ากาอุ้นได้รับการแต่งตั้งเป็นเสนาบดีโยธาธิการเมื่อเดือน 7 ศักราชไท่ฉื่อ (泰始) ปีที่ 8[4] เดือนนี้เทียบได้รับช่วงเวลาระหว่างวันที่ 11 สิงหาคมถึง 9 กันยายน ค.ศ. 272 ในปฏิทินจูเลียน ในจิ้นชูเล่มที่ 26 ระบุว่าในปี ค.ศ. 274 แฮหัวโฮมีตำแหน่งเป็นเสนาบดีกรมวัง (光祿勳 กวางลู่ซฺวิ่น) อยู่แล้ว ดังนั้นเหตุการณ์นี้จะต้องเกิดขึ้นในช่วงเวลาระหว่างเดือนสิงหาคม ค.ศ. 272 ถึง ค.ศ. 274 จือจื้อทงเจี้ยน เล่มที่ 80 ระบุว่าเหตุการณ์นี้เกิดขึ้นในปี ค.ศ. 276 (ศักราชเสียนหนิง (咸寧) ปีที่ 2) ในขณะที่บทพระราชประวัติจักรพรรดิสุมาเอี๋ยนในจิ้นชูบันทึกว่าจักรพรรดิสุมาเอี๋ยนประชวรหนักในปีนั้น หากข้อมูลทั้งในจิ้นชูและจือจื้อทงเจี้ยนถูกต้อง ก็จะหมายความว่าแฮหัวโฮเดิมเป็นเสนาบดีกรมวังในปี ค.ศ. 274 จากนั้นจึงมาดำรงตำแหน่งเจ้าเมืองโห้หล้ำก่อนจะขึ้นเป็นเสนาบดีกรมวังอีกครั้งหลังเหตุการณ์นี้
  6. ↑ บทพระราชประวัติจักรพรรดิสุมาเอี๋ยนในจิ้นชูบันทึกว่าสุมาฮิวได้รับการแต่งตั้งเป็นเสนาบดีกลาโหม (大司馬 ต้าซือหม่า) และมหาขุนพลพิทักษ์ภาคตะวันออก (鎮東大將軍 'เจิ้นตงต้าเจียงจฺวิน) กับได้รับมอบหมายให้ดูแลราชการทหารในมณฑลเฉงจิ๋วในวันที่ 28 มกราคม ค.ศ. 283[7] ซึ่งยังเป็นการกล่าวถึงสุมาฮิวเป็นครั้งสุดท้ายก่อนการสิ้นพระชนม์ในเดือนเมษายนปีเดียวกันนั้น

อ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ ("สุมาเจียวมีใจกำเริบคิดว่าแผ่นดินนี้เปนของสุมาสูผู้พี่เราทำไว้ให้ราบคาบสืบกันมา แลบัดนี้สุมาเอี๋ยนสุมาฮิวบุตรของเราสองคนนี้ก็จำเริญวัยอยู่แล้ว ควรจะตั้งแต่งให้เปนใหญ่ อันสุมาเอี๋ยนผู้พี่นั้นลักขณะก็มีวาสนา ผมก็ยาวถึงตีนมือก็ยาวฟันขาวปัญญาพาทีเฉลียวฉลาดหลักแหลม แต่ทว่าไม่ชอบใจเรา ครั้นจะตั้งให้เปนใหญ่บัดนี้ก็มิได้ แต่สุมาฮิวผู้น้องซึ่งสุมาสูพี่เรารักใคร่เอาไปเลี้ยงดูแต่น้อยนั้นมีใจสัตย์ซื่อมั่นคงดี ควรที่จะตั้งให้เปนใหญ่ คิดฉนั้นแล้วก็ปรึกษาขุนนางทั้งปวงที่จะตั้งสุมาฮิวเปนเจ้าชีจู้ ขุนนางทั้งปวงจึงว่า ซึ่งท่านจะตั้งสุมาฮิวเปนชีจู้นั้นมิชอบ ด้วยข้าพเจ้าเห็นว่าแผ่นดินแต่ก่อนเกิดจลาจลนั้นก็เพราะกลับเอาผู้ใหญ่เปนผู้น้อยมิได้ทำตามขนบธรรมเนียมบุราณ ครั้งนี้ท่านจะมาตั้งน้องให้เปนใหญ่กว่าพี่นั้นข้าพเจ้าไม่เห็นด้วย") "สามก๊ก ตอนที่ ๘๗". วัชรญาณ. สืบค้นเมื่อ February 14, 2025.
  2. ↑ [(太康四年三月)癸丑，大司马齐王攸薨。] จิ้นชู เล่มที่ 3.
  3. ↑ ([泰始元年冬十二月]丁卯，遣太僕劉原告于太廟。封魏帝爲陳留王，邑萬戶，居於鄴宮；魏氏諸王皆爲縣侯。追尊宣王爲宣皇帝，景王爲景皇帝，文王爲文皇帝，宣王妃張氏爲宣穆皇后。尊太妃王氏曰皇太后，宮曰崇化。封皇叔祖父孚爲安平王，皇叔父幹爲平原王，亮爲扶風王，伷爲東莞王，駿爲汝陰王，肜爲梁王，倫爲琅邪王，皇弟攸爲齊王，鑒爲樂安王，機爲燕王，皇從伯父望爲義陽王，皇從叔父輔爲渤海王，晃爲下邳王，瑰爲太原王，珪爲高陽王，衡爲常山王，子文爲沛王，泰爲隴西王，權爲彭城王，綏爲范陽王，遂爲濟南王，遜爲譙王，睦爲中山王，陵爲北海王，斌爲陳王，皇從父兄洪爲河間王，皇從父弟楙爲東平王。) จิ้นชู เล่มที่ 3.
  4. ↑ ([泰始八年]秋七月，以车骑将军贾充为司空。) จิ้นชู เล่มที่ 3.
  5. ↑ (初，帝疾笃，朝廷属意於攸。河南尹夏侯和谓充曰：“卿二女婿，亲疏等耳，立人当立德。”充不答。及是，帝闻之，徙和光禄勋，乃夺充兵权，而位遇无替。) จิ้นชู เล่มที่ 40.
  6. ↑ ([咸宁二年]八月...己亥，...司空贾充为太尉，镇军大将军齐王攸为司空。) จิ้นชู เล่มที่ 3.
  7. ↑ ([太康三年]冬十二月甲申，以司空齐王攸为大司马、督青州诸军事，镇东大将军、...) จิ้นชู เล่มที่ 3.
  8. ↑ Fang, Xuanling, บ.ก. (648). "列傳第十二" [Historical Biography 12]. 晉書 [Book of Jin] (ภาษาChinese).{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (ลิงก์)
  9. ↑ Fang, Xuanling, บ.ก. (648). "帝纪第三" [Chronicles of the Emperor]. 晉書 [Book of Jin] (ภาษาChinese).{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (ลิงก์)

บรรณานุกรม

[แก้]
ก่อนหน้า สุมาฮิว ถัดไป
โจฮอง เจอ๋อง (齊王 ฉีหวาง)
ราชวงศ์จิ้น
(ค.ศ. 265–283) 		ซือหมา จฺหย่ง
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=สุมาฮิว&oldid=12153969"