สันนิบาตดีเลียน
สันนิบาตดีเลียน (กรีก: Συμμαχία της Δήλου) เป็นกลุ่มนครรัฐกรีกที่ก่อตั้งใน 478 ปีก่อนคริสตกาล[1] มีจุดประสงค์เพื่อดำเนินการรบกับจักรวรรดิอะคีเมนิด (เปอร์เซีย) ต่อหลังได้ชัยในยุทธการที่พลาตีอา ช่วงปลายการบุกครองกรีซครั้งที่สองของเปอร์เซีย[2] สันนิบาตนี้นำโดยเอเธนส์ มีจำนวนสมาชิกระหว่าง 150–330 นครรัฐ[3]
สันนิบาตดีเลียนเป็นชื่อสมัยใหม่ที่มาจากเกาะดีลอส ที่ตั้งของที่ประชุมและกองคลัง[4] ก่อนที่เพริคลีสจะย้ายไปที่เอเธนส์ใน 454 ปีก่อนคริสตกาล[5]
เอเธนส์เริ่มใช้ทุนของสันนิบาตเพื่อประโยชน์ส่วนตนหลังก่อตั้งไม่นาน ทำให้สันนิบาตนี้แปรสภาพเป็นจักรวรรดิกลาย ๆ ของเอเธนส์ ใน 431 ปีก่อนคริสตกาล อำนาจของสันนิบาตที่คุกคามอธิกภาพของสปาร์ตาบานปลายเป็นสงครามเพโลพอนนีเซียน สันนิบาตสลายตัวหลังเอเธนส์แพ้สงครามใน 404 ปีก่อนคริสตกาล
เบื้องหลัง[แก้]
สงครามกรีก-เปอร์เซียมีที่มาจากพิชิตนครกรีกในเอเชียน้อยและไอโอเนียของพระเจ้าไซรัสมหาราช จักรพรรดิองค์แรกแห่งจักรวรรดิอะคีเมนิดใน 550 ปีก่อนคริสตกาล ต่อมาฝ่ายเปอร์เซียพบว่าชาวไอโอเนียนั้นปกครองยาก จึงสนับสนุนให้มีทรราชปกครองแต่ละเมืองในไอโอเนีย[6] 499 ปีก่อนคริสตกาล อริสตาโกรัส ทรราชแห่งไมลีตัสที่ล้มเหลวในการล้อมนักซอสปลุกปั่นชาวกรีกให้ลุกฮือต่อต้านเปอร์เซียเพื่อรักษาอำนาจของตน[7] เหตุการณ์นี้นำไปสู่กบฏไอโอเนีย[8] นครรัฐเอเธนส์และอีรีเทรียมีส่วนในการยึดและเผาเมืองซาร์ดิส เมืองสำคัญของเปอร์เซียในไอโอเนีย[9]
การกบฏดำเนินต่อไปอีกห้าปีก่อนถูกปราบ แต่กระนั้นดาไรอัสมหาราชแห่งเปอร์เซียตัดสินใจบุกกรีซเนื่องจากเห็นว่านครรัฐเหล่านี้ยังเป็นภัยและต้องการลงโทษเอเธนส์และอีรีเทรียที่เผาเมือง การบุกกรีซครั้งแรกทำให้เธรซ มาซิดอน และหมู่เกาะอีเจียนตกเป็นของเปอร์เซีย ส่วนอีรีเทรียถูกทำลาย[10] อย่างไรก็ตามการบุกครองสิ้นสุดลงใน 490 ปีก่อนคริสตกาลเมื่อเปอร์เซียพ่ายแพ้ในยุทธการที่มาราธอน[11]
หลังดาไรอัสสวรรคต เซิร์กซีสที่ 1 พระราชโอรสนำทัพบุกกรีซเป็นครั้งที่สองใน 480 ปีก่อนคริสตกาล ชัยชนะที่เทอร์มอพิลีและอาร์เตมีเซียมทำให้กรีซทั้งหมดยกเว้นเพโลพอนนีสถูกเปอร์เซียยึดครอง เปอร์เซียพยายามยึดเพโลพอนนีสแต่พ่ายแพ้ในยุทธนาวีที่ซาลามิส ปีต่อมา (479 ปีก่อนคริสตกาล) กรีกรวบรวมทัพขนาดใหญ่ที่สุดโต้กลับจนเอาชนะเปอร์เซียในยุทธการที่พลาตีอา[12]
ในช่วงเวลาเดียวกัน กองเรือกรีกเอาชนะกองเรือที่เหลือรอดของเปอร์เซียในยุทธนาวีที่มีคาลี เป็นการสิ้นสุดการบุกครองและกรีกเริ่มโต้กลับ กองเรือกรีกแล่นไปที่เธรเชียนเคอร์ซอนีสของเปอร์เซียเพื่อยึดเมืองเซสทอส[13] 478 ปีก่อนคริสตกาล ทัพกรีกยึดเมืองบิแซนเทียมได้สำเร็จ แต่พฤติกรรมของพอสซาเนียส แม่ทัพสปาร์ตาทำให้เกิดความบาดหมางในหมู่นครรัฐกรีก[14]
การก่อตั้งสันนิบาต[แก้]
หลังยึดเมืองบิแซนเทียม สปาร์ตาปรารถนาจะออกจากสงครามเนื่องจากบรรลุเป้าหมายในการปลดปล่อยกรีซแผ่นดินใหญ่และนครกรีกในเอเชียน้อยแล้ว ทั้งยังเกรงเอเธนส์ที่กำลังขึ้นมามีอำนาจ นอกจากนี้สปาร์ตาพบว่าการรักษาสวัสดิภาพของชาวกรีกในเอเชียน้อยเป็นเรื่องยาก[15] โดยก่อนหน้านี้ลีโอไทคีดัส กษัตริย์สปาร์ตาเสนอว่าการอพยพชาวกรีกจากเอเชียน้อยมาที่ยุโรปเป็นหนทางเดียวที่จะปลอดภัยจากเปอร์เซีย[15]
แซนธิปัส แม่ทัพเอเธนส์ปฏิเสธแนวคิดนี้เนื่องจากนครในภูมิภาคไอโอเนียเป็นอาณานิคมของเอเธนส์ และประกาศว่าเอเธนส์จะเป็นผู้ปกป้องภูมิภาคนี้[15] เมื่อสปาร์ตาที่เป็นผู้นำพันธมิตรกรีกถอนตัว มีการเรียกประชุมที่เกาะดีลอสเพื่อจัดตั้งพันธมิตรในการสู้รบกับเปอร์เซียใหม่ ตามบันทึกของทิวซิดิดีส เป้าหมายอย่างเป็นทางการของสันนิบาตคือ "ชำระแค้นให้กับความทุกข์ทรมานที่พวกเขาได้รับด้วยการทำลายล้างดินแดนของกษัตริย์ (เปอร์เซีย)"[5] แต่เป้าหมายในความเป็นจริงถูกแบ่งออกเป็นสามประการได้แก่ เตรียมรับการบุกครองครั้งหน้า แก้แค้นฝ่ายเปอร์เซีย และแบ่งสรรสิ่งที่ได้จากสงคราม สมาชิกพันธมิตรใหม่ส่วนใหญ่เลือกจ่ายเงินสนับสนุนแทนการส่งทหาร[5] มีการสาบานมีมิตรและศัตรูร่วมกัน และทิ้งเหล็กแท่งลงทะเลเป็นสัญลักษณ์แทนการเป็นพันธมิตรถาวร
สงครามกับเปอร์เซียและจักรวรรดิเอเธนส์[แก้]
460 ปีก่อนคริสตกาล อียิปต์ที่ขณะนั้นอยู่ใต้อำนาจเปอร์เซียก่อกบฏโดยขอความช่วยเหลือจากเอเธนส์ เพริคลีสนำกองเรือ 250 ลำโจมตีไซปรัสเพื่อหวังสร้างความเสียหายแก่เปอร์เซียเพิ่ม อย่างไรก็ตามกบฏอียิปต์ถูกปราบและทัพเอเธนส์สูญเสียกำลังถึง 50,000 นายตามการประเมินสมัยใหม่[16] เหตุการณ์นี้เป็นเหตุผลหนึ่งที่เพริคลีสย้ายคลังของสันนิบาตจากเกาะดีลอสมาที่เอเธนส์ ด้านเปอร์เซียส่งกองเรือมายึดไซปรัสคืน แต่ปะทะกับกองเรือของไซมอน แม้ไซมอนจะเสียชีวิตระหว่างการปิดล้อมนครคิติออน แต่กองเรือของเขาเอาชนะเปอร์เซียในซาลามิสทางตะวันออกของไซปรัส ยุทธการครั้งนั้นเป็นการรบครั้งใหญ่ครั้งสุดท้ายของสงครามกรีก-เปอร์เซีย ก่อนทั้งสองฝ่ายจะลงนามในสนธิสัญญาสันติภาพคัลลิอัสใน 449 ปีก่อนคริสตกาล[17]
เมื่อเพริคลีสย้ายคลังของสันนิบาตจากเกาะดีลอสมาที่เอเธนส์ใน 454 ปีก่อนคริสตกาล สันนิบาตดีเลียนกลายสภาพจากพันธมิตรกรีกเป็นจักรวรรดิของเอเธนส์ อำนาจที่เพิ่มพูนขึ้นอย่างมากของเอเธนส์กระทบกับสปาร์ตาจนเกิดเป็นสงครามเพโลพอนนีเซียน (431–404 ปีก่อนคริสตกาล) หลังสู้รบเป็นช่วง ๆ นาน 27 ปี จักรวรรดิเอเธนส์ยอมแพ้ต่อสันนิบาตเพโลพอนนีเซียนของสปาร์ตา สิ้นสุดยุคทองของเอเธนส์และตำแหน่งผู้นำนครรัฐกรีกเปลี่ยนมาเป็นสปาร์ตา[18] แม้ต่อมาเอเธนส์จะขับไล่สปาร์ตาออกไปได้แต่ก็ไม่สามารถฟื้นคืนอำนาจได้ดังเดิม
สมาชิกบางส่วน[แก้]
- อีรีเทรีย ในเกาะยูบีอา
- นักซอส ในหมู่เกาะซิคละดีส
- เอฟิซัส ในภูมิภาคไอโอเนีย
- แฮลิคาร์แนสซัส ในแคเรีย
- บิแซนเทียม ในเธรซ
อ้างอิง[แก้]
- ↑ Roisman & Yardley 2011, Timeline, p. xliii; Martin 1996, pp. 96, 105–106.
- ↑ Roisman & Yardley 2011, 18: The Athenian Empire, pp. 246–266.
- ↑ Nelson & Allard-Nelson 2005, p. 197.
- ↑ Rhodes 2006, p. 18. ไม่มีชื่อเฉพาะของสันนิบาตในหลักฐานโบราณ สันนิบาตและสมาชิกถูกกล่าวถึงเพียง "ชาวเอเธนส์และพันธมิตร" (In ancient sources, there is no special designation for the league and its members as a group are simply referred to with phrases along the lines of "the Athenians and their allies") (see Artz 2008, p. 2).
- ↑ 5.0 5.1 5.2 Thucydides. The Peloponnesian War. 1.96.
- ↑ Holland 2005, pp. 147–151.
- ↑ Herodotus. The Histories. 5.37.
- ↑ Holland 2005, pp. 155–157.
- ↑ Holland 2005, pp. 160–162.
- ↑ Holland 2005, pp. 183–186.
- ↑ Holland 2005, pp. 187–194.
- ↑ Holland 2005, pp. 342–355.
- ↑ Herodotus. The Histories. 9.114–115.
- ↑ Thucydides. The Peloponnesian War. 1.95.
- ↑ 15.0 15.1 15.2 Holland 2005, p. 362.
- ↑ Fuller 1954–1957, p. 56.
- ↑ Cartwright, Mark (February 22, 2019). "Peace of Callias". World History Encyclopedia. สืบค้นเมื่อ May 1, 2021.
- ↑ Cartwright, Mark (May 2, 2018). "Peloponnesian War". World History Encyclopedia. สืบค้นเมื่อ May 1, 2021.
แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ สันนิบาตดีเลียน- "Delian League". World History Encyclopedia.
 | บทความประวัติศาสตร์นี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |