พระเจ้าคนุตมหาราช

พระเจ้าคนุตมหาราช
พระปรมาภิไธย	พระเจ้าคนุตมหาราช
ครองราชย์	ค.ศ. 1016–ค.ศ. 1035 (อังกฤษ) ค.ศ. 1018–ค.ศ. 1035 (เดนมาร์ก) ค.ศ. 1028–ค.ศ. 1035 (นอร์เวย์)
รัชกาลก่อน	พระเจ้าเอ็ดมันด์ที่ 2 แห่งอังกฤษ (อังกฤษ) พระเจ้าฮาโรลด์ที่ 2 แห่งเดนมาร์ก (เดนมาร์ก) พระเจ้าโอลาฟที่ 2 แห่งนอร์เวย์ (นอร์เวย์)
รัชกาลถัดไป	พระเจ้าฮาโรลด์ แฮร์ฟุต (อังกฤษ) พระเจ้าฮาร์ธาคนุต (เดนมาร์ก) พระเจ้าแม็กนัสที่ 1 แห่งนอร์เวย์ (นอร์เวย์)
ข้อมูลส่วนพระองค์
พระราชสมภพ	ราว ค.ศ. 985-ค.ศ. 995
สวรรคต	12 พฤศจิกายน ค.ศ. 1035
พระราชบิดา	พระเจ้าสเวนที่ 1 แห่งเดนมาร์ก
พระราชมารดา	ซิกริดผู้ทรนง
พระอัครมเหสี	เอลฟ์จิฟูแห่งนอร์แธมตัน เอ็มมาแห่งนอร์มังดี สมเด็จพระราชินีแห่งอังกฤษ
พระราชบุตร	พระเจ้าสเวนแห่งนอร์เวย์ พระเจ้าฮาโรลด์ แฮร์ฟุต พระเจ้าฮาร์ธาคนุต กุนฮิลดาแห่งเดนมาร์ก

พระเจ้าคนุตมหาราช (อังกฤษ: Canute the Great หรือ Cnut the Great; นอร์สโบราณ: Knútr inn ríki; นอร์เวย์: Knut den mektige; สวีเดน: Knut den Store; เดนมาร์ก: Knud den Store) หรือ คานุต กษัตริย์แห่งอังกฤษตั้งแต่ปีค.ศ.1016 เดนมาร์ตั้งแต่ปีค.ศ.1018 และสวีเดนตั้งแต่ปีค.ศ.1028 พระองค์เริ่มต้นชีวิตวัยหนุ่มด้วยการเป็นนักรบไวกิ้งและกลายเป็นผู้ปกครองของจักรวรรดิที่ในยุคที่รุ่งเรืองที่สุดประกอบด้วยอังกฤษ เดนมาร์ก นอร์เวย์ และส่วนหนึ่งของสวีเดน

คานุตรุกรานอังกฤษในปีค.ศ.1013 ร่วมกับพระราชบิดา สเวน กษัตริย์แห่งเดนมาร์ก หลังการสวรรคตของสเวนในปีค.ศ.1014 พระองค์ได้รับการยกย่องเป็นกษัตริย์โดยกองกำลังไวกิ้ง คานุตปราบเอ็ดมุนด์ที่ 2 จอมพลังที่อาสซานดุน เอสเซ็กซ์ ในปีค.ศ.1016 พระองค์กับเอ็ดมุนด์จอมพลังแยกอังกฤษออกจากกัน คานุตได้ปกครองเมอร์เซียและนอร์ธัมเบรียจนกระทั่งพระองค์ได้ขึ้นเป็นกษัตริย์ของอังกฤษทั้งหมดหลังการสวรรคตของเอ็ดมุนด์ พระองค์สืบสันตติวงศ์เป็นกษัตริย์แห่งเดนมาร์กต่อจากพระเชษฐา ฮารัลด์ ในปีค.ศ.1018 ทรงบังคับให้พระเจ้าแมลคอล์มถวายความจงรักภักดีด้วยการรุกรานสก็อตแลนด์ในช่วงราวปีค.ศ.1027 และพิชิตนอร์เวย์ในปีค.ศ.1028 พระองค์ได้รับการสืบสันตติวงศ์โดยพระโอรสนอกกฎหมาย แฮโรลด์ที่ 1

ภายใต้การปกครองของคานุต การค้าของอังกฤษเจริญรุ่งเรืองขึ้น และพระองค์ได้รับความนิยมจากไพร่ฟ้าชาวอังกฤษจากการส่งทหารกลับเดนมาร์ก ทว่าจักรวรรดิทะเลเหนือที่ประกอบด้วยเดนมาร์ก อังกฤษ และนอร์เวย์ล่มสลายหลังการสวรรคตของพระองค์ ทรงถูกฝังที่วินเชสเตอร์

ชีวิตช่วงต้น

คานุตหรือคนุตมหาราช เสด็จพระราชสมภพในปีค.ศ.985-995 เป็นพระโอรสของพระเจ้าสเวนเคราส้อมแห่งเดนมาร์ก พระอัยกาของพระองค์คือฮารัลด์ฟันฟ้าและพระปัยกาคือพระเจ้ากอร์ม ตัวตนของพระราชมารดาของพระองค์ยังไม่แน่ชัด แม้จะเป็นไปได้ว่าพระนางเป็นเจ้าหญิงชาวสลาฟ พระธิดาของเมียซโก้ที่ 1 แห่งโปแลนด์

อังกฤษในปีค.ศ.1000 พระเจ้าเอเธลเร็ดผู้ไม่พร้อมของชาวแซ็กซันปล้นสะดมเกาะแมนและบางส่วนของเดนลอว์ พยายามทำลายถิ่นที่อยู่ของชาวสแกนดิเนเวีย เนื่องด้วยทรงกลัวว่าไวกิ้งจะกลับมามีอำนาจในอังกฤษอีกครั้ง ในปีค.ศ.1002 พระองค์อภิเษกสมรสกับเอ็มม่า น้องสาวของดยุกริชาร์ดแห่งนอร์ม็องดี การอภิเษกสมรสครั้งนี้อาจเป็นการอภิเษกสมรสทางการเมือง แต่ความกลัวชาวสแกนดิเนเวียทำให้เอเธลเร็ดทำผิดพลาดครั้งใหญ่ ในปีที่พระองค์อภิเษกสมรสกับเอ็มม่า สายสัมพันธ์กับราชวงศ์ที่ปกครองนอร์มันอาจทำให้พระองค์รู้สึกมั่นคง ทรงมีพระราชบัญชาให้ฆ่าล้างเผ่าพันธ์ชาวเดนท์ทุกคนในอังกฤษ พระขนิษฐาและพระเทวันของสเวนเคราส้อม แพลลิก อยู่ในกลุ่มคนที่ถูกสังหาร สเวนจึงเสด็จมาอังกฤษเพื่อแก้แค้นให้กับการสิ้นพระชนม์ของทั้งสองพระองค์ สเวนรุกรานอังกฤษตอนใต้และตะวันออกตลอดปีค.ศ.1003 และ 1004 แต่ทรงนำกองกำลังของพระองค์กลับไปเดนมาร์กในปีค.ศ.1005 เมื่อขาดการสนับสนุนเนื่องจากภาวะข้าวยากหมากแพงครั้งใหญ่ในอังกฤษ

หลายปีต่อมาสเวนกลับมารุกรานอีกครั้งและได้เงินก้อนใหญ่เป็นเดเนเกลด์ (สินบนที่จ่ายเพื่อให้ไวกิ้งเลิกรุกราน) ในปีค.ศ. 1013 พระองค์กลับมาพร้อมกับพระโอรส คานุต ด้วยจุดประสงค์ที่ต่างไปจากเดิม ครั้งนี้พระองค์ตั้งพระทัยจะพิชิตอังกฤษ เมื่อกองทัพของพระองค์ขึ้นฝั่งในอังกฤษตอนใต้ พระองค์ได้ตั้งเดนลอว์ขึ้นมา และพิชิตส่วนที่เหลือของประเทศ พงศาวดารแองโกลแซ็กซันบันทึกไว้ว่า "ทั่วทั้งประเทศเคารพประองค์เป็นกษัตริย์อย่างสมบูรณ์" เอเธลเร็ดหนีไปนอร์ม็องดี

สเวนสวรรคตในปีต่อมาและเอเธลเร็ดทอดพระเนตรเห็นโอกาสที่จะกอบกู้อาณาจักรกลับมาอีกครั้ง พระองค์เสด็จกลับมาจากนอร์ม็องดีและจัดการเนรเทศกองทัพของสเวนที่ขณะนั้นอยู่ภายใต้การนำของคานุต

กษัตริย์แห่งอังกฤษ

เมื่อเอเธลเร็ดผู้ไร้ประสิทธิภาพสวรรคตในปีค.ศ.1016 ชาวลอนดอนเลือกพระโอรสของพระองค์ เอ็ดมุนด์จอมพลัง เป็นกษัตริย์ แต่สภาวิทันเลือกคานุต หลังการสู้รบอย่างต่อเนื่องกับเอ็ดมุนด์ คานุตได้รับชัยชนะที่สมรภูมิแห่งแอชิงดอน (แอชิงดาวน์) คานุตและเอ็ดมุนด์ร่างสนธิสัญญาแห่งออลนี่ย์ แบ่งเดนลอว์และอังกฤษตอนกลางให้คนุต ขณะที่เอ็ดมุนด์ได้ปกครองอังกฤษตอนใต้ต่อไป ซึ่งเป็นเหมือนการซ้ำรอยสิ่งที่เกิดขึ้นระหว่างพระเจ้าอัลเฟรดมหาราชแห่งเวสเซ็กซ์กับชาวไวกิ้งในศตวรรษที่ 9 เอ็ดมุนด์สวรรคตหนึ่งเดือนต่อมาในวันที่ 30 พฤศจิกายน ค.ศ.1016 คานุตจึงขึ้นเป็นกษัตริย์ของอังกฤษทั้งหมด พิธีราชาภิเษกของพระองค์จัดขึ้นที่ลอนดอนในช่วงคริสมาสต์

ในช่วงรัชสมัยของพระองค์ คานุตเป็นผู้นำที่รุนแรง ใช้การประหารชีวิตและขับไล่ออกจากประเทศในการรักษาตำแหน่งกษัตริย์แห่งจักรวรรดิทะเลเหนือที่ไม่มั่นคงของพระองค์ ทรงวางแผนปลงพระชนม์พระอนุชาของเอ็ดมุนด์จอมพลัง พระราชบุตรของเอ็ดมุนด์ถูกขับไล่ออกจากอังกฤษไปอยู่ฮังการีเพื่อความปลอดภัย สองสามปีต่อมาเมื่อตำแหน่งของพระองค์มั่นคงขึ้น พระองค์ก็เลือกใช้นโยบายที่รุนแรงน้อยลง และยอมให้ชาวแซ็กซันเข้ามามีตำแหน่งในอำนาจมากขึ้น

เพื่อแสดงท่าทีประนีประนอม คานุตตัดขาดกับพระมเหสี เอลฟ์จิฟู และอภิเษกสมรสกับพระมเหสีม่ายของเอเธลเร็ด เอ็มม่าแห่งนอร์ม็องดี พระองค์ขึ้นเป็นกษัตริย์แห่งเดนมาร์กในปีค.ศ.1019 และแห่งนอร์เวย์ในปีค.ศ.1028 ทำให้พระองค์เป็นผู้ปกครองของจักรวรรดิขนาดใหญ่รอบทะเลเหนือ คานุตเปลี่ยนมานับถือศาสนาคริสต์และปวารณาตนเป็นผู้ทักษ์ศาสนจักร ทรงเลื่อนตำแหน่งให้ผู้นำของคาสนจักรอังกฤษและได้รับการยอมรัยจากโป๊ปว่าเป็นไวกิ้งคนแรกที่เป็นกษัตริย์ชาวคริสต์ การเสด็จพระราชดำเนินไปจาริกแสวงบุญที่โรมในปีค.ศ.1027 แสดงให้เห็นถึงความเคารพและการอ่อนน้อม และเมื่อเสด็จกลับอังกฤษ พระองค์สัญญากับไพร่ฟ้าชาวแซ็กซันว่าจะทรงปกครองด้วยความเมตตาและยุติธรรม คานุตเป็นที่จดจำในฐานะกษัตริย์ที่ฉลาดเฉลียว ประสบความสำเร็จ และเก่งกาจ แม้ว่าอาจจะมาจากการปรนเปรอศาสนจักรที่เป็นผู้บันทึกประวัติศาสตร์ในช่วงเวลานั้น พระองค์ถูกพรรณนาว่าเป็นชายที่เคร่งศาสนาและอุทิศตน แม้จะมีความสัมพันธ์ที่เป็นบาปกับพระสนม เอลฟ์จิฟู ที่เป็นพระมเหสีพระองค์แรกและประสูติพระโอรสนอกกฎหมายสองพระองค์ แฮโรลด์และสเวน ทั้งยังทรงปฏิบัติต่อศัตรูชาวคริสต์อย่างรุนแรง

ในด้านการบริหารปกครอง คานุตแบ่งอังกฤษออกเป็นสี่เขตการปกครอง เวสเซ็กซ์ยังคงเป็นเมืองหลักและได้รับการปกครองโดยตรงจากพระองค์, อีสต์แองเกลียอยู่ภายใต้ผู้แทนพระองค์ เอิร์ลเธอร์คิลล์, เอ็ดริค สเตรโอน่า คนกลับกลอกและทรยศได้รับรางวัลจากถวายตัวรับใช้ด้วยการได้รับการแต่งตั้งเป็นเอิร์ลแห่งเมอร์เซีย, พระญาติของพระองค์ อีริค ขึ้นเป็นอุปราชแห่งนอร์ธัมเบรีย

เอ็ดริค สเตรโอน่าไม่พอใจกับตำแหน่งใหม่ที่สูงส่งของตน เขามองว่าคานุตให้รางวัลที่ไม่ดีพอ เขาทะเลาะเบาะแว้งกับกษัตริย์ ด้วยความเดือดดาล สเตรโอน่าอ้างว่าทุกอย่างเป็นเพราะเขาทอดทิ้งเอ็ดมุนด์จอมพลังได้อย่างถูกเวลา คานุตจึงได้ครองบัลลังก์ คานุตที่ระวังพระองค์ตอบกลับมาว่าคนที่เคยหักหลังเจ้านายของตนย่อมทำแบบเดิมอีก ขณะที่สเตรโอน่าขัดแย้งกับกษัตริย์อยู่ อิริคแห่งนอร์ธัมเบรียก็ก้าวออกมาและจามเขาด้วยขวาน ร่างของเขาถูกโยนลงแม่น้ำเธมส์ ส่วนศีรษะถูกเสียบบนสะพานลอนดอน

คานุตยืนกรานว่าอาณาจักรของพระองค์ควรถูกปกครองต่อไปด้วยกฎหมายที่วางโดยเอ็ดการ์ผู้รักสงบ ทำให้พระองค์ได้รับความนิยมอย่างมาก และทรงตรากฎหมายเพิ่มว่าห้ามกระทำพิธีกรรมนอกรีต

กษัตริย์แห่งจักรวรรดิทะเลเหนือ

พระเชษฐาของคานุต ฮารัลด์ กษัตริย์แห่งเดนมาร์ก สวรรคตในปีค.ศ.1018 และคานุตได้สืบสันตติวงศ์เป็นกษัตริย์แห่งเดนมาร์ก สองปีต่อมาคานุตเริ่มอ้างสิทธิ์ในนอร์เวย์ พระองค์ยึดครองและส่งพระโอรส สเวน และพระสนม เอลฟ์จิฟู ไปบริหารปกครอง หลังการรุกรานสก็อตแลนด์ แมลคอล์มที่ 2 กษัตริย์แห่งสก็อตแลนด์ยอมรับคานุตเป็นเจ้าเหนือหัว และในยุค 1020 คานุตอ้างพระองค์ว่าเป็น "กษัตริย์แห่งอังกฤษทั้งหมด และแห่งเดนมาร์ก และแห่งนอร์เวย์ และบางส่วนของสวีเดน" คานุตกังวลพระทัยกับการเป็นเอกภาพทางการเมืองในอังกฤษจึงทรงรื้อถอนบะระที่สร้างขึ้นมาเพื่อปกป้องอังกฤษตอนใต้จากไวกิ้งในเดนลอว์ เข้าใจกันว่ากำแพงป้องกันและคูน้ำที่คริกแลด ลิดฟอร์ด แคดบรีใต้ และวอร์แฮมถูกทำลายด้วยเหตุผลเดียวกัน

การสวรรคตและการล่มสลายของจักรวรรดิ

พระเจ้าคานุตสวรรคตในวันที่ 12 พฤศจิกายน ค.ศ.1035 ที่ชาฟท์สบรีในดอร์เซ็ต พระชนมพรรษาราว 40 พรรษา และถูกฝังที่มหาวิหารวินเชสเตอร์ ในวินเชสเตอร์ อดีตเมืองหลวงของอาณาจักรเวสเซ็กซ์ของชาวแซ็กซันและเป็นเมืองที่พระองค์เคยอาศัยอยู่

โชคร้ายที่โอรสของคานุตไม่สามารถทำได้เช่นพระบิดา หลังการสวรรคตของพระองค์ อาณาจักรแองโกลสแกนดิเนเวียก็เริ่มสลาย โอรสของเอลฟ์จิฟู แฮโรลด์ ขึ้นเป็นกษัตริย์แห่งอังกฤษแต่สวรรคตในปีค.ศ.1040 ต่อมาฮาร์ธาคนุตปกครองได้เพียงสองปีก่อนสวรรคตเช่นกัน

ไม่มีพระราชบุตรของคานุตพระองค์ใดที่มีทายาท โอรสของเอ็มม่ากับเอเธลเร็ด เอ็ดเวิร์ดผู้สารภาพ จึงเสด็จกลับจากนอร์ม็องดีเพื่อสืบทอดบัลลังแห่งอังกฤษในปีค.ศ.1042

การอภิเษกสมรสและพระราชบุตร

1. เอลฟ์จิฟูแห่งนอร์แธมตัน
   • สเวน คนุตสัน กษัตริย์แห่งนอร์เวย์
   • แฮโรลด์ผู้เท้าไว กษัตริย์แห่งอังกฤษ
2. เอ็มม่าแห่งนอร์ม็องดี
   • ฮาร์ธาคนุต กษัตริยแห่งเดนมาร์กและอังกฤษ
   • กุลฮิลด้าแห่งเดนมาร์ก อภิเษกสมรสกับอองรีที่ 3 จักรพรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์

ดูเพิ่ม

• ราชอาณาจักรอังกฤษ
• ไวกิง
• ราชอาณาจักรเดนมาร์ก
• ราชอาณาจักรนอร์เวย

แหล่งข้อมูล

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ พระเจ้าคานุต

• King Canute
• King Cnut (Canute) (1016 - 1035)
• Canute (Knud) The Great
• Cnut the Great

แหล่งข้อมูลอื่น

• พระเจ้าคนุตมหาราช
• พระเจ้าคนุตมหาราช (Knud) : จากไวกิงสู่พระมหากษัตริย์อังกฤษ
• Vikingworld - พระเจ้าคนุตมหาราช (Knud den Store)
• พระเจ้าคนุตมหาราช: จักรพรรดิเหนือ
• Time Team - ใครคือพระเจ้าคนุตมหาราช
• พระเจ้าคนุตมหาราช (At Find A Grave)
• พระเจ้าคนุตมหาราช (Online Encyclopedia)
• กษัตริย์แห่งอังกฤษ: กษัตริย์เดนมาร์กแห่งอังกฤษ

ก่อนหน้า		พระเจ้าคนุตมหาราช		ถัดไป
พระเจ้าเอ็ดมันด์ที่ 2		พระมหากษัตริย์แห่งอังกฤษ (ราชวงศ์เดนมาร์ก) (ค.ศ. 1016 – ค.ศ. 1035)		พระเจ้าฮาโรลด์ แฮร์ฟุต
พระเจ้าฮาราลด์ที่ 2		พระมหากษัตริย์แห่งเดนมาร์ก (ยุคไวกิง) (ค.ศ. 1018 – ค.ศ. 1035)		พระเจ้าฮาร์ธาคานูท
พระเจ้าโอลาฟที่ 2		พระมหากษัตริย์แห่งนอร์เวย์ (ราชวงศ์แฟร์แฮร์) (ค.ศ. 1028 – ค.ศ. 1035)		พระเจ้าแม็กนัสที่ 1