สถานะพื้น

สถานะพื้น (อังกฤษ: ground state) ของระบบกลศาสตร์ควอนตัม คือสถานะคงที่ที่มีพลังงานต่ำที่สุด พลังงานของสถานะพื้นนี้เรียกว่า พลังงานจุดศูนย์ของระบบ สถานะกระตุ้น คือสถานะใด ๆ ที่มีพลังงานสูงกว่าสถานะพื้น ในทฤษฎีสนามควอนตัม สถานะพื้นมักถูกเรียกว่า สุญญากาศ (vacuum)

หากมีสถานะพื้นมากกว่าหนึ่งสถานะ สถานะเหล่านั้นจะเรียกว่าเป็นสถานะซ้ำซ้อน หรือสถานะเสื่อม ระบบจำนวนมากมีสถานะพื้นแบบเสื่อม การเสื่อมนี้เกิดขึ้นเมื่อใดก็ตามที่มีตัวดำเนินการยูนิแทรีซึ่งกระทำต่อสถานะพื้นอย่างมีนัยสำคัญและทำสลับที่กับตัวดำเนินการแฮมิลโทเนียนของระบบ

ตามกฎข้อที่สามของอุณหพลศาสตร์ ระบบที่อุณหภูมิศูนย์สัมบูรณ์จะอยู่ในสถานะพื้น ดังนั้น เอนโทรปีของระบบจึงถูกกำหนดโดยการเสื่อมของสถานะพื้น ระบบหลายระบบ เช่น โครงสร้างผลึกบริสุทธิ์ มีสถานะพื้นเพียงสถานะเดียว และด้วยเหตุนี้จึงมีเอนโทรปีเป็นศูนย์ที่อุณหภูมิศูนย์สัมบูรณ์ นอกจากนี้ ยังเป็นไปได้ที่สถานะกระตุ้นที่สูงสุดจะมีอุณหภูมิศูนย์สัมบูรณ์ได้ สำหรับระบบที่แสดงคุณสมบัติอุณหภูมิลบ