สงครามสามนคร

บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของ
ประวัติศาสตร์ไทย
ยุคก่อนประวัติศาสตร์
ประวัติศาสตร์ช่วงต้น การเข้ามาอยู่อาศัย แนวคิดถิ่นกำเนิดชนชาติไท บ้านเชียง ~2500 ปีก่อน พ.ศ. บ้านเก่า ~2000 ปีก่อน พ.ศ.
อาณาจักรมอญ-เขมร
ฟูนาน (611–1093) ทวารวดี (พุทธศตวรรษที่ 12–16) ละโว้ (c. 7–1630) จักรวรรดิเขมร (1345–1974) หริภุญไชย (c. 8–1835) ตามพรลิงค์ (c. 8–c. 14)
อาณาจักรของคนไท
กรุงสุโขทัย (1792–1981) ลพบุรี (1648–1931) สุพรรณบุรี (พุทธศตวรรษที่ 18–1952) อาณาจักรล้านนา (1835–2101) นครพะเยา (1637–1881) นครน่าน (พุทธศตวรรษที่ 18–1992) นครศรีธรรมราช (c. 13–2325)
หลังกรุงศรีอยุธยา
กรุงศรีอยุธยา (1893–2310)  เสียกรุงครั้งที่ 1 การปฏิวัติ พ.ศ. 2231 เสียกรุงครั้งที่ 2 ประเทศราช เชียงใหม่ (2101–2317) นครศรีธรรมราช (c. 13–2325) กรุงธนบุรี (2310–25)  สภาพจลาจล นครเชียงใหม่ (2317–2437) กรุงรัตนโกสินทร์ (สมบูรณาญาสิทธิราช) (หลัง 2325)  สงครามเก้าทัพ 2328 อานัมสยามยุทธ 2374–7, 2384–8 กบฏเจ้าอนุวงศ์ 2369–71 สนธิสัญญาเบาว์ริง 2398 วิกฤตการณ์ ร.ศ. 112 2436 สงครามโลกครั้งที่ 1 2461 พ.ศ. 2475–2516  กบฏบวรเดช 2476 รัฐนิยม 2482–5 สงครามโลกครั้งที่ 2 2484–8 รัฐประหาร พ.ศ. 2500 2500 การก่อการกำเริบคอมมิวนิสต์ 2508–26 เหตุการณ์ 14 ตุลา 2516 พ.ศ. 2516–2544  เหตุการณ์ 6 ตุลา 2519 หลัง พ.ศ. 2544  วิกฤตต้มยำกุ้ง 2540 วิกฤตการณ์การเมือง 2548–53 วิกฤตการณ์การเมือง 2556–7 รัฐประหาร 2557
ประวัติศาสตร์รายภูมิภาค
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ พิษณุโลก กรุงเทพมหานคร ปาตานี
แบ่งตามหัวข้อ
หน่วยเงิน สงคราม ศาสนาพุทธ ศักดินา ความไม่สงบในชายแดนภาคใต้ พระมหากษัตริย์
สถานีย่อยประเทศไทย

สงครามระหว่าง 3 อาณาจักร ที่มียุทธภูมิอยู่ที่เมืองละโว้ ประกอบด้วย 3 อาณาจักรนี้คือ

• 1 หริภุญชัย (ลำพูน)
• 2 ลวปุระ (ละโว้)
• 3 ตามพรลิงก์ (นครศรีธรรมราช)

เมื่อ พ.ศ. 1446 พระเจ้าวัตราสัตตราช หรือ พระเจ้าตราพกราช กษัตริย์ผู้ครองกรุงหริภุญชัย (ลำพูน) อ้างว่าพระองค์ทรงมีสิทธิอันชอบธรรมในราชบัลลังก์แห่งกรุงละโว้ จึงทรงยกทัพมาเพื่อรวบพระราชอำนาจในการปกครองกรุงละโว้ กษัตริย์แห่งกรุงละโว้จึงทรงยกทัพออกต่อสู้เพื่อป้องกันราชบัลลังก์ ในขณะที่ทัพทั้งสองกำลังรบติดพันกันอยู่นอกกำแพงเมือง

กษัตริย์พระองค์หนึ่งทรงพระนามว่า พระเจ้าชีวกราชา หรือ พระเจ้าสุชิตราช ครองราชย์อยู่ที่ กรุงตามพรลิงก์ (นครศรีธรรมราช) ทรงยกกองทัพมาทั้งทางบกและทางเรือ จู่โจมเข้ายึดครองกรุงละโว้ รอเวลาให้ทั้งสองทัพซึ่งกำลังรบกันอ่อนกำลังลง พระเจ้าชีวกราชา จึงทรงยกกองทัพเข้าสู่ยุทธภูมิ โจมตีกองทัพทั้งสองแตกพ่ายไป

เมื่อชนะสงคราม พระเจ้าชีวกราชา จึงทรงประกาศชัยชนะ ทำพิธีบวงสรวงเทวรูปประจำพระนคร และกระทำการสักการบูชารูป พระราชมารดา (เจ้าหญิงแห่งกษัตริย์ละโว้) พระเจ้าชีวกราชา ทรงประกอบพิธีราชาภิเษก เจ้าชายบุรพโกศลกัมโพชราช หรือเจ้าชายกัมโพช พระราชโอรสเชื้อสายกษัตริย์แห่งกรุงตามพรลิงก์ (นครศรีธรรมราช) เป็นกษัตริย์ครองกรุงละโว้ต่อมา ส่วนพระเจ้าชีวกราชา เสด็จกลับมาครองราชบัลลังก์แห่งกรุงตามพรลิงก์ก่อนสิ้นรัชกาล

หลักฐานจากสงครามสามนคร หรือ สงครามสามแคว้น ถือเป็นการแผ่ขยายอาณาเขตของแคว้นตามพรลิงก์ หรือ อาณาจักรศรีวิชัย ที่มีศูนย์กลางอยู่ที่นครศรีธรรมราชในขณะนั้น ซึ่งได้ผนวกแคว้นละโว้ไว้ในพระราชอำนาจของกษัตริย์แห่งกรุงตามพรลิงก์ ซึ่งตั้งอยู่ลุ่มแม่น้ำต่างๆ ในภาคกลางของประเทศไทยในปัจจุบัน