วิถีกินและใช้แต่พืช

วิถีกินและใช้แต่พืช
เรียงตามเข็มนาฬิกาจากซ้ายบน: (1) พิซซาเซตัง; (2) ถั่วงอกอบเต้าหู้กับพาสตา; (3) บราวนีโกโก้–อาโวคาโด; (4) กาซูแลต้นหอมและถั่วกับเกี๊ยว

วิถีกินและใช้แต่พืช (อังกฤษ: veganism) คือการให้ชีวิตหลีกเลี่ยงจากอาหารที่ทำมาจากส่วนประกอบทั้งทางตรงและทางอ้อมของสัตว์ การงดอาหาร รวมไปถึงการมีส่วนร่วมในปรัชญาที่ว่าด้วยการปฏิเสธเครื่องอุปโภคบริโภคที่ได้มาจากการทรมานสัตว์ ถึงแม้วิถีกินและใช้แต่พืชจะไม่ได้เป็นศาสนา แต่ปรัชญาหลายอย่างสอดคล้องกับศาสนามาณีกี จึงจัดให้อยู่ในพวกเดียวกับไญยนิยม เป็นพวกลัทธิเหตุผลนิยมนั่นเอง

เริ่มต้นในปี พ.ศ. 2478 โดยดอนัลด์ วอตสัน ได้ก่อตั้งสมาคมวิถีกินและใช้แต่พืชในอังกฤษ ในตอนเริ่มต้นหมายถึงมังสวิรัติที่ยกเว้นผลิตภัณฑ์ทางอ้อมจากสัตว์เช่นไข่และนม ต่อมาแก้ไขเป็นแนวคิดที่ว่ามนุษย์ต้องอยู่ได้โดยไม่เบียดเบียนสัตว์ ปัจจุบันจึงใช้ศัพท์ วิถีกินแต่พืช (dietary veganism) หรือ วิถีมังสวิรัติเคร่งครัด (strict vegetarianism) สำหรับผู้ที่ปฏิเสธการกินไข่และนมแทน และจัดให้มีการเฉลิมฉลองเวิลด์วีกันเดย์ทุกวันที่ 1 พฤศจิกายนของทุกปี

หนังสือการปรุงอาหารที่เป็นที่รู้จักกันอย่างดีในหมู่ผู้ยึดวิถีกินและใช้แต่พืชคือ Rupert H. Wheldon's No Animal Food: Two Essays and 100 Recipes ได้กล่าวไว้ว่าในการผลิตนมนั้น แม่วัวสาวจะต้องถูกบังคับให้ตั้งครรภ์ และลูกวัวจะถูกนำออกหรือมักถูกฆ่าโดยทันทีเพื่อใช้ทำไส้กรอก สำหรับไก่ไข่นั้นทำให้ลูกไก่พันธุ์ไข่ตัวผู้ถูกฆ่าเพื่อการประหยัดอาหารสัตว์

ดูเพิ่ม

• คริสเตียนมังสวิรัติ (วิถีกินและใช้แต่พืช)