ข้ามไปเนื้อหา

วิกิพีเดีย:ความโดดเด่น (ภาพยนตร์)

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

แนวทางความโดดเด่นนี้สำหรับบทความที่เกี่ยวข้องกับภาพยนตร์นี้จะช่วยตัดสินใจว่าหัวข้อที่เกี่ยวข้องกับภาพยนตร์ควรมีบทความในวิกิพีเดียหรือไม่ โดยยึดจากแนวทางความโดดเด่นทั่วไปและนโยบายและแนวทางหลักอื่น ๆ ของ วิกิพีเดียพร้อมด้วยเกณฑ์เพิ่มเติมที่สามารถนำไปใช้กับภาพยนตร์ได้

หลักการทั่วไป

[แก้]

หลักเกณฑ์ทั่วไปเกี่ยวกับความโดดเด่นระบุว่า: "หากหัวข้อได้รับการกล่าวถึงอย่างกว้างขวางในแหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือได้ และเป็นแหล่งข้อมูลอิสระจากหัวข้อนั้น เข้าเกณฑ์สำหรับการมีบทความแยกเป็นบทความต่างหากหรือบทความรายชื่อแยกออกมา" หัวข้ออาจได้รับการพิจารณาว่าโดดเด่น แม้ว่าจะตรงตามเกณฑ์เพียงบางส่วนเท่านั้น ในทางกลับกัน แม้ว่าหัวข้อนั้นจะถือว่าตรงตามเกณฑ์ ทั้งหมด แต่ความเห็นพ้อง ของกลุ่มอาจยังคงตัดสินว่าหัวข้อนั้นไม่เข้าข่ายเป็นบทความได้

แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ

[แก้]

เกณฑ์ทั่วไปประการหนึ่งของหลักเกณฑ์ความโดดเด่นคือ การรายงานข่าวควรมาจากแหล่งข้อมูลที่เชื่อถือได้และเป็นแหล่งอ้างอิงอิสระ หัวข้อนี้จะอธิบายเกี่ยวกับความเป็นอิสระและความน่าเชื่อถือของแหล่งข้อมูล

  • ความเป็นอิสระ: แหล่งข้อมูลต้องเป็นอิสระจากหัวข้อ หมายความว่าผู้เขียนและผู้จัดพิมพ์ไม่มีความเกี่ยวข้องโดยตรงกับหัวข้อนั้น ผู้เขียนไม่ควรเกี่ยวข้องกับการผลิต และผู้เผยแพร่ไม่ควรเป็นสตูดิโอหรือบริษัทที่ทำงานร่วมกับสตูดิโอนั้น แหล่งข้อมูลที่ถือว่าเป็นอิสระคือแหล่งข้อมูลที่กล่าวถึงหัวข้อที่ไม่เกี่ยวข้องกับหัวข้อที่กำลังพิจารณาอยู่ เช่น วารสาร หนังสือที่กล่าวถึงภาพยนตร์ในบริบทที่กว้างขึ้นหรือร่วมกับภาพยนตร์เรื่องอื่น ๆ ก็เป็นแหล่งข้อมูลที่มีศักยภาพเช่นกัน โปรดดูย่อหน้าสุดท้ายของส่วนนี้เกี่ยวกับปริมาณการนำเสนอในแหล่งข้อมูล ข่าวประชาสัมพันธ์ แม้ว่าจะเผยแพร่ซ้ำโดยแหล่งข้อมูลที่ไม่เกี่ยวข้องกับฝ่ายผลิต ก็ถือว่าไม่เป็นอิสระ
  • ความน่าเชื่อถือ: หลักเกณฑ์เนื้อหาในการระบุแหล่งข้อมูลที่เชื่อถือได้ระบุว่า "แหล่งข้อมูลที่เชื่อถือได้อาจเป็นสื่อที่มีกระบวนการเผยแพร่ที่เชื่อถือได้ ผู้เขียนที่ได้รับการยอมรับว่าเป็นผู้เชี่ยวชาญหรือมีอำนาจในหัวข้อที่เกี่ยวข้อง, หรืออาจมีทั้งสองคุณสมบัติร่วมกัน (เช่น หนังสือพิมพ์และวารสารอื่น ๆ) จะมีความน่าเชื่อถือหากกระบวนการเผยแพร่นั้นเชื่อถือได้ หากแหล่งข้อมูลเหล่านี้เผยแพร่เนื้อหาทางออนไลน์ด้วย ก็มักจะถือว่าสื่อเหล่านี้มีกระบวนการเผยแพร่ที่คล้ายคลึงกัน (ดู WP:NEWSBLOG) ถ้าแหล่งข้อมูลเผยแพร่เนื้อหาได้เฉพาะทางออนไลน์เท่านั้น ควรตรวจสอบกระบวนการเผยแพร่และ/หรือความน่าเชื่อถือของผู้เขียนอย่างรอบคอบ โปรดทราบว่า IMDb ไม่ ถือเป็นแหล่งข้อมูลที่เชื่อถือได้ สำหรับการพิสูจน์ความโดดเด่น

เพื่อที่จะแสดงความโดดเด่น แหล่งข้อมูลที่เชื่อถือได้ควรมี เนื้อหาที่ครอบคลุม ตัวอย่างของการนำเสนอที่ไม่เพียงพอต่อการยืนยันความโดดเด่น ได้แก่ การลงประกาศในหนังสือพิมพ์ที่มีเพียงเวลาฉายและสถานที่ฉาย “บทวิจารณ์สั้น ๆ” (capsule reviews) บทสรุปเนื้อเรื่องที่ไม่มีการวิเคราะห์หรือวิจารณ์เชิงลึก การถูกระบุชื่อไว้ในคู่มือภาพยนตร์เชิงรวบรวม เช่น Leonard Maltin's Movie Guide, Time Out Film Guide หรือ Internet Movie Database (IMDb)

หลักฐานอื่น ๆ ในการแสดงความโดดเด่น

[แก้]

หัวข้อที่เกี่ยวข้องกับภาพยนตร์อาจไม่เข้าเกณฑ์ของแนวทางความมีชื่อเสียงทั่วไป แต่การหาการนำเสนออย่างครอบคลุม (significant coverage) อาจไม่สามารถทำได้เสมอไปบนอินเทอร์เน็ต โดยเฉพาะในกรณีของภาพยนตร์เก่า

เกณฑ์ต่อไปนี้เป็นแนวทางโดยสังเขปสำหรับการระบุว่าภาพยนตร์ที่น่าจะเขียนในวิกิพีเดียได้อย่างเหมาะสม ในแทบทุกกรณี หากทำการค้นหาอย่างรอบด้านก็มักจะพบแหล่งข้อมูลที่เชื่อถือได้ เป็นอิสระ และมาจากบุคคลที่สาม สำหรับภาพยนตร์ที่เข้าเกณฑ์หนึ่งข้อหรือมากกว่านั้น อย่างไรก็ตาม การที่ภาพยนตร์เข้าเกณฑ์เหล่านี้ ไม่ได้เป็นการรับประกัน ว่าวิกิพีเดียควรจะมีบทความแยกโดยเฉพาะสำหรับภาพยนตร์นั้น

ต่อไปนี้เป็นแนวทางที่โดยทั่วไปบ่งชี้ว่า เมื่อมีการสนับสนุนด้วยแหล่งข้อมูลที่เชื่อถือได้ แหล่งข้อมูลที่จำเป็นน่าจะมีอยู่จริง

  1. ภาพยนตร์เรื่องนี้ได้รับการเผยแพร่อย่างกว้างขวางและได้รับการวิจารณ์เต็มเรื่องในสื่อที่เผยแพร่ที่มีความโดดเด่น จากสื่อสองแห่งหรือมากกว่านั้น
  2. ภาพยนตร์เรื่องนี้มีความโดดเด่นทางประวัติศาสตร์ ดังจะเห็นได้จากข้อใดข้อหนึ่งหรือมากกว่าต่อไปนี้
    • การเผยแพร่บทความที่ไม่ใช่การกล่าวเพียงเล็กน้อยอย่างน้อย 2 แหล่ง อย่างน้อย 5 ปีหลังจากภาพยนตร์ออกฉายครั้งแรก
    • ภาพยนตร์เรื่องนี้ได้รับการยกย่องให้เป็นภาพยนตร์ที่น่าจับตามองจากการสำรวจนักวิจารณ์ภาพยนตร์ นักวิชาการ หรือมืออาชีพด้านภาพยนตร์ โดยการสำรวจดังกล่าวจัดทำขึ้นอย่างน้อยห้าปีหลังจากภาพยนตร์ออกฉาย
    • ภาพยนตร์เรื่องนี้ได้รับการออกฉายซ้ำเพื่อจำหน่ายเชิงพาณิชย์หรือฉายในเทศกาลภาพยนตร์อย่างน้อยห้าปีหลังจากออกฉายครั้งแรก
    • ภาพยนตร์เรื่องนี้ได้รับการนำเสนอเป็นส่วนหนึ่งของสารคดี รายการ หรือการจัดแสดงผลงานย้อนหลัง (retrospective) เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ภาพยนตร์
  3. ภาพยนตร์เรื่องนี้ได้รับรางวัลใหญ่ด้านความเป็นเลิศในด้านการสร้างภาพยนตร์ สำหรับข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับวิธีการยืนยันความโดดเด่นโดยอิงจากรางวัล ดูรายละเอียดด้านล่าง
  4. ภาพยนตร์เรื่องนี้ได้รับเลือกให้เก็บรักษาไว้ในหอจดหมายเหตุแห่งชาติ
  5. ภาพยนตร์เรื่องนี้ได้รับการสอนเป็นวิชาในมหาวิทยาลัยหรือวิทยาลัยที่ได้รับการรับรองซึ่งมีหลักสูตรภาพยนตร์ที่มีชื่อเสียง

เกณฑ์อื่น

[แก้]

ภาพยนตร์บางเรื่องที่ไม่ผ่านเกณฑ์ข้างต้นอาจยังคงโดดเด่น และควรได้รับการประเมินด้วยคุณค่าของตัวภาพยนตร์เอง เงื่อนไขบางอย่างของบทความในการยืนยันความโดดเด่นของภาพยนตร์ผ่านแหล่งข้อมูลที่ตรวจสอบได้ถือว่าสำคัญ เกณฑ์การรวมบางประการที่ควรพิจารณา ได้แก่

  1. ภาพยนตร์เรื่องนี้ถือเป็นผลงานที่โดดเด่นในวงการภาพยนตร์ ถือเป็นก้าวสำคัญในการพัฒนาศิลปะภาพยนตร์ และมีส่วนสำคัญต่อการพัฒนาภาพยนตร์แห่งชาติ โดยมีคำกล่าวอ้างที่พิสูจน์ได้ เช่น "ภาพยนตร์แอนิเมชันที่เขียนลงแผ่นใสเรื่องเดียวในประเทศไทย" (ดู สุดสาคร (ภาพยนตร์การ์ตูน))
  2. ภาพยนตร์เรื่องนี้มีส่วนร่วมอย่างมาก (กล่าวคือ เป็นหนึ่งในบทบาทที่สำคัญที่สุดในการสร้างภาพยนตร์) โดยบุคคลที่มีชื่อเสียง และเป็นส่วนสำคัญในอาชีพของพวกเขา
    • ควรสร้างบทความเกี่ยวกับภาพยนตร์เรื่องนั้น ก็ต่อเมื่อมีข้อมูลเพียงพอ จนการนำไปรวมไว้ในหน้าชีวประวัติของบุคคลนั้นจะทำให้หน้าชีวประวัติรกรุงรังหรือยาวเยิ่นเย้อเกินไป
  3. ภาพยนตร์เรื่องนั้นได้รับการจัดจำหน่ายภายในประเทศอย่างประสบความสำเร็จ ในประเทศที่ไม่ใช่ประเทศผู้ผลิตภาพยนตร์รายใหญ่ และถูกสร้างโดยบริษัทภาพยนตร์ที่เทียบเท่ากับ “สตูดิโอใหญ่” ของประเทศนั้น บทความเกี่ยวกับภาพยนตร์เช่นนี้ควรระบุว่า ภาพยนตร์เรื่องนั้นมีความโดดเด่น มากกว่าระบุว่ามีภาพยนตร์เรื่องนี้อยู่จริงและหากพบเอกสารใด ๆ ที่สนับสนุนเรื่องนี้ ไม่ว่าจะเป็นภาษาใดก็ควรอ้างอิงด้วย

รางวัล

[แก้]

การชนะรางวัลและ/หรือการได้รับการเสนอชื่อรางวัลถือเป็นข้ออ้างเรื่องความโดดเด่นของภาพยนตร์ที่พบได้ค่อนข้างบ่อย อย่างไรก็ตาม รางวัลทั้งหมดไม่ได้สร้างความโดดเด่นเท่าเทียมกัน ดังนั้นควรพิจารณาประเด็นต่อไปนี้เมื่อต้องประเมินความโดดเด่นโดยอิงจากรางวัล

รางวัลภาพยนตร์แห่งชาติ

[แก้]

เป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไปว่ารางวัลภาพยนตร์ระดับชาติที่สำคัญ ๆ ถือเป็นการอ้างสิทธิ์ความโดดเด่นของภาพยนตร์ได้อย่างชอบธรรม รางวัลประเภทนี้ประกอบด้วยรางวัลออสการ์ในสหรัฐอเมริกา รางวัลแบฟตาในสหราชอาณาจักร รางวัลแซซาร์และรางวัลลูมิแยร์ในฝรั่งเศส รางวัลแคนาเดียนสกรีนในแคนาดา รางวัลเอแอกตาในออสเตรเลีย และรางวัลสุพรรณหงส์หรือรางวัลพระสุรัสวดีในประเทศไทย รวมถึงรางวัลสมาคมภาพยนตร์สำคัญ ๆ เช่น สมาคมนักแสดงภาพยนตร์ (Screen Actors Guild) สมาคมนักเขียนแห่งอเมริกาหรือสมาคมผู้กำกับแห่งแคนาดา

เทศกาลภาพยนตร์

[แก้]

เป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไปว่ารางวัลจากเทศกาลภาพยนตร์สำคัญๆ ที่มีชื่อเสียงระดับนานาชาติ เช่น เทศกาลภาพยนตร์กาน เบอร์ลิน เวนิส ซันแดนซ์ หรือ โตรอนโต ถือเป็นการอ้างสิทธิ์ความโดดเด่นที่ถูกต้องและชอบธรรมสำหรับภาพยนตร์ ส่วนรางวัลจากเทศกาลภาพยนตร์เฉพาะทางที่มีชื่อเสียง เช่น เทศกาลภาพยนตร์สารคดี Hot Docs, CPH:DOX หรือ FIDMarseille, เทศกาลภาพยนตร์แอนิเมชัน Annecy และเทศกาลภาพยนตร์แฟนตาซี สยองขวัญ และนิยายวิทยาศาสตร์ซิตจัส, เทศกาลภาพยนตร์ Fantastic Fest หรือ Fantasia ก็ถือเป็นการอ้างสิทธิ์ความโดดเด่นที่ถูกต้องเช่นกัน

รางวัลจากเทศกาลภาพยนตร์ที่มีชื่อเสียงเพียงในระดับภูมิภาคหรือท้องถิ่นก็สามารถช่วยสนับสนุนความโดดเด่นได้เช่นกัน แต่ไม่สามารถรับประกันความโดดเด่นเพียงลำพังได้

หากภาพยนตร์มีแหล่งข้อมูลที่เชื่อถือได้ตามเกณฑ์ความโดดเด่นทั่วไปและได้รับหลายรางวัลประเภทนี้ การระบุรางวัลเหล่านี้ถือว่าเหมาะสม แต่รางวัลเพียงรางวัลเดียวจากเทศกาลประเภทนี้ไม่สามารถใช้เป็นข้ออ้างเพียงข้อเดียวในการยืนยันความโดดเด่นของภาพยนตร์ที่มีแหล่งข้อมูลน้อยหรือไม่เพียงพอ

ควรสังเกตว่า มีรางวัลของ “เทศกาลภาพยนตร์เทียม” ที่ไม่ได้จัดกิจกรรมสาธารณะจริง ๆ แต่มีเพื่อให้ผู้สร้างภาพยนตร์สามารถซื้อรางวัลเพื่อเพิ่มคำว่า “award-winning” ในสื่อประชาสัมพันธ์ของตน

ด้วยเหตุนี้ รางวัลจากเทศกาลภาพยนตร์ใด ๆ ที่อ้างอิงจากแหล่งข้อมูลที่ผู้สร้างเผยแพร่เอง เช่น เว็บไซต์ของเทศกาล, โซเชียลมีเดีย หรือข่าวประชาสัมพันธ์ของเทศกาลหรือผู้สร้างภาพยนตร์ แทนที่จะเป็นแหล่งข้อมูลที่เชื่อถือได้ตามเกณฑ์ความโดดเด่นทั่วไปต้องมีการตรวจสอบเพื่อพิจารณาว่าเทศกาลนั้นเป็นเทศกาลที่แท้จริงและมีความโดดเด่นหรือไม่

หากไม่พบหลักฐานใด ๆ ที่ยืนยันว่าเป็นเทศกาลภาพยนตร์ที่ได้รับการรายงานในสื่อเพื่อยืนยันความถูกต้อง ก็ต้องตัดสิทธิ์ว่าไม่ใช่เทศกาลหรือรางวัลที่โดดเด่น และดังนั้นจึงไม่สามารถใช้เป็นข้ออ้างความโดดเด่นที่น่าเชื่อถือของภาพยนตร์ได้

นอกจากนี้ยังพบว่าภาพยนตร์บางเรื่องอ้างว่าได้รับการ “เสนอชื่อเข้าชิง” รางวัลจากเทศกาลภาพยนตร์ ทั้ง ๆ ที่รางวัลนั้น จริง ๆ ไม่มีการเสนอชื่อเข้าชิงแบบเป็นทางการ ตัวอย่างเช่น รางวัล People’s Choice Award ของเทศกาลภาพยนตร์โตรอนโต (TIFF) เป็นรางวัลที่โหวตโดยผู้ชม ซึ่งทุกภาพยนตร์ในโปรแกรมเทศกาลมีสิทธิ์ลุ้นรางวัลตามความนิยมของแฟน ๆ หากภาพยนตร์ชนะหรือได้รับตำแหน่งรองชนะเลิศอันดับหนึ่งหรือสอง สำหรับรางวัล People’s Choice ที่ TIFF จะถือว่าโดดเด่นได้แน่นอน แต่ไม่สามารถอ้างว่ามีความโดดเด่นเพียงเพราะได้รับการ “เสนอชื่อเข้าชิง” รางวัล People’s Choice เพราะทุกภาพยนตร์ที่เข้าฉายใน TIFF ก็ถือว่าเป็น “ผู้เข้าชิง” โดยอัตโนมัติ

ในทางกลับกัน รางวัล Platform Prize ของ TIFF เป็นโปรแกรมคัดเลือกประมาณสิบกว่าภาพยนตร์ ที่เข้าร่วมการแข่งขันเพื่อรางวัลที่มีคณะกรรมการเฉพาะตัดสิน และไม่เปิดให้ภาพยนตร์อื่นนอกเหนือจากการแข่งขันนี้ ดังนั้นการเสนอชื่อเข้าชิงรางวัล Platform Prize ถือเป็นข้ออ้างความโดดเด่นที่ถูกต้องตามหลัก เช่นเดียวกับโปรแกรมการแข่งขันในเทศกาลภาพยนตร์กาน เวนิส และเบอร์ลิน

ภาพยนตร์ในอนาคต ภาพยนตร์ที่สร้างไม่เสร็จ และภาพยนตร์ที่ไม่ได้จัดจำหน่าย

[แก้]

ภาพยนตร์ที่ยังไม่ได้รับการยืนยันจากแหล่งข้อมูลที่เชื่อถือได้ ว่าได้เริ่มการถ่ายภาพยนตร์ฉากสำคัญ ไม่ ควรมีบทความเป็นของตัวเอง เนื่องจากปัญหาเรื่องงบประมาณ, บทภาพยนตร์ หรือการคัดเลือกนักแสดง อาจทำให้โครงการล่าช้าหรือถูกยกเลิกได้ล่วงหน้าก่อนกำหนดถ่ายทำ ไม่ควรสันนิษฐานว่า ภาพยนตร์ที่คาดว่าจะเป็นผลงานใหญ่จะรอดพ้นจากอุปสรรคใด ๆ ไม่มีการผลิตใดที่มั่นใจได้ 100% ก่อนการเริ่มถ่ายทำฉากสำคัญและต้องมีแหล่งข้อมูลที่ยืนยันการเริ่มถ่ายทำหลักหลังจากเริ่มถ่ายทำแล้ว

ภาพยนตร์ที่เริ่มถ่ายทำแล้วแต่ยังไม่เข้าฉายในสาธารณะ (โรงภาพยนตร์หรือวิดีโอ) โดยทั่วไปไม่ควรมีบทความเป็นของตัวเอง เว้นแต่ว่าการผลิตนั้น จะมีความโดดเด่นตามหลักเกณฑ์ความโดดเด่นเช่นเดียวกัน ภาพยนตร์ที่ผลิตในอดีตแต่ไม่เสร็จหรือไม่ได้เผยแพร่หรือจัดจำหน่าย ก็ไม่ควรมีบทความแยก เว้นแต่ความล้มเหลวของภาพยนตร์นั้นจะมีความโดดเด่นตามแนวทาง (เช่นภาพยนตร์เรื่อง ขยี้)

ในกรณีของภาพยนตร์แอนิเมชัน แหล่งข้อมูลที่เชื่อถือได้ต้องยืนยันว่า ภาพยนตร์เรื่องนั้น ออกจากขั้นตอนการเตรียมการล่วงหน้า (pre-production) อย่างชัดเจน หมายถึง กรอบภาพ (animation frames) สุดท้ายกำลังวาดอยู่หรือเรนเดอร์จริง และการบันทึกเสียงพากย์และดนตรีสุดท้ายได้เริ่มขึ้นแล้ว

ดูเพิ่ม

[แก้]