ข้ามไปเนื้อหา

วัดสมณโกฏฐาราม

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
วัดสมณโกฏฐาราม
แผนที่
ชื่อสามัญวัดสมณโกฏฐาราม, วัดพระยาพระคลัง
ที่ตั้งตำบลไผ่ลิง อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
ประเภทวัดราษฎร์
นิกายมหานิกาย
พระประธานพระศรีสมณโกฏบพิตร
เจ้าอาวาสพระครูอาทรบุญวิสุทธิ์
icon สถานีย่อยพระพุทธศาสนา

วัดสมณโกฏฐาราม เป็นวัดราษฎร์สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ตั้งอยู่ในตำบลไผ่ลิง อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เจ้าอาวาสรูปปัจจุบัน คือ พระครูอาทรบุญวิสุทธิ์

ประวัติ

[แก้]

วัดสมณโกฏฐารามตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 1900 และได้รับการปฏิสังขรณ์โดยเจ้าพระยาโกษาธิบดี (เหล็ก) และเจ้าพระยาโกษาธิบดี (ปาน) ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช โดยเรียกชื่อว่า วัดพระยาพระคลัง ในจดหมายเหตุของแกมเฟอร์ แพทย์ชาวเยอรมันที่เดินทางเข้ามากรุงศรีอยุธยาเมื่อ พ.ศ. 2233 ในรัชกาลสมเด็จพระเพทราชา ได้เขียนแผนผังประกอบไว้ปรากฏว่าเป็นวัดสมณโกฏฐารามและวัดกุฎีดาว และยังระบุว่าสมเด็จพระเพทราชาได้เสด็จไปที่วัดนี้เพื่อพระราชทานเพลิงศพเจ้าแม่วัดดุสิตซึ่งเป็นมารดาของเจ้าพระยาโกษา (เหล็ก) และเจ้าพระยาโกษา (ปาน) และยังเป็นพระแม่นมของสมเด็จพระนารายณ์มหาราชเมื่อ พ.ศ. 2233[1] จึงพอสันนิษฐานได้ว่าวัดนี้น่าจะเป็นวัดที่เจ้าพระยาโกษาธิบดีทั้งสองท่านปฏิสังขรณ์เพื่อให้เป็นวัดประจำตระกูล[2] วัดสมณโกฏฐารามได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อ พ.ศ. 1910

เสนาสนะ

[แก้]

เสนาสนะอยู่ทางด้านทิศใต้ของโบราณสถาน[3] ประกอบด้วยฐานปรางค์ขนาดใหญ่ล้อมด้วยระเบียงคดรูปสี่เหลี่ยมเป็นปรางค์ที่สร้างขึ้นในราวปลายสมัยอยุธยาตอนกลาง ซึ่งสร้างครอบทับเจดีย์ทรงระฆังกลมที่ตั้งอยู่บนลานประทักษิณที่ต่อเชื่อมกับเจดีย์ประจำมุมทั้งสี่และมีกำแพงแก้วล้อมรอบอีกชั้นหนึ่ง ที่สร้างขึ้นในสมัยอยุธยาตอนต้นไว้ ถัดออกมาทางด้านทิศตะวันออกนอกระเบียงคดมีวิหารขนาดใหญ่ ซึ่งได้รับการบูรณะเพิ่มเติมอีกครั้งในสมัยอยุธยาตอนปลาย เช่นเดียวกับอุโบสถซึ่งอยู่ทางทิศตะวันตกของวัดในแนวเดียวกัน พระประธานในอุโบสถคือ พระศรีสมณโกฏบพิตร หน้าตักกว้าง 149 นิ้ว สูง 190 นิ้ว เนื้อองค์พระเป็นหินทราย ปางมารวิชัย สร้างตั้งแต่สมัยอยุธยาตอนต้น

มหาธาตุเจดีย์ที่เหลือเพียงซากฐาน และมีบันทึกในคำให้การขุนหลวงวัดประดู่ทรงธรรม เอกสารจากหอหลวงว่า เป็นมหาเจดีย์ที่เป็นหลักเป็นศรีแห่งพระนคร 1 ใน 5 อีกด้วย คำว่ามหาธาตุเจดีย์ หมายถึง พระบรมธาตุที่บรรจุประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้า ตามบันทึกมี 5 องค์ ได้แก่ วัดมหาธาตุ วัดพระราม วัดราชบูรณะ วัดสมณโกฏฐาราม และวัดพุทไธศวรรย์ ภายในวัดยังมีอนุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช[4] ศาลโกษาเหล็ก และศาลโกษาปาน

อ้างอิง

[แก้]
  1. "วัดสมณโกฏฐาราม". กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา.[ลิงก์เสีย]
  2. "ภูมิบ้าน ภูมิเมือง : 'ภูมิสถานบรรพบุรุษ'เจ้าพระยาโกษาธิบดี(ปาน)ในกรุงศรีอยุธยา". แนวหน้า.
  3. "วัดสมณโกฏฐาราม". ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศมรดกศิลปวัฒนธรรม กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-05-16. สืบค้นเมื่อ 2021-05-16.
  4. "วัดสมณโกฏฐาราม". ศูนย์ข้อมูลกลางทางวัฒนธรรม.