วัดพระธาตุขิงแกง

วัดพระธาตุขิงแกง
ที่ตั้ง	ตำบลพระธาตุขิงแกง อำเภอจุน จังหวัดพะเยา
ประเภท	วัดราษฎร์
นิกาย	มหานิกาย
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

วัดพระธาตุขิงแกง เป็นวัดราษฎร์สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ตั้งอยู่ในตำบลพระธาตุขิงแกง อำเภอจุน จังหวัดพะเยา ตั้งอยู่บนเนินเขาธาตุขิงแกง ซึ่งสามารถมองเห็นทัศนียภาพของหมู่บ้านขิงแกง

ตำนานวัดพระธาตุขิงแกงระบุว่าตั้งแต่ครั้งพระพุทธเจ้าเสด็จไปทั่วดินแดนล้านนา รวมถึงเมืองพะเยา มียักษ์ตนหนึ่งมันไม่ได้กินอาหารมานานเจ็ดวันแล้ว พบเห็นพระพุทธเจ้า มันหมายจะจับกินแต่ไล่พระองค์ไม่ทันไล่จนหมดแรง ณ ที่นั้นพระพุทธเจ้าก็ได้เอาฝ่าเท้าเหยียบก้อนหินก้อนหนึ่ง พอยักษ์เห็นรอยเท้าพระพุทธองค์แล้วพระพุทธองค์ก็ปรากฏให้ยักษ์เห็นพระองค์ จึงทาให้พระธาตุขิงแกงมีรูปปั้นยักษ์ยืนอยู่บริเวณพระธาตุ เพื่อคอยดูแลปกป้องพระธาตุแห่งนี้ สำหรับข้อมูลการตั้งวัด สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติระบุว่าตั้งวัดเมื่อ พ.ศ. 2470 ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อ พ.ศ. 2528 ปัจจุบันได้ขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานของจังหวัดพะเยา องค์พระธาตุได้บรรจุพระเกศาธาตุและพระธาตุกระดูกเท้าข้างขวาของพระพุทธเจ้า ในวันขึ้น 15 ค่า เดือน 5 หรือที่ทางภาคเหนือเรียกว่า เดือน 7 เป็ง จะมีประเพณีสรงน้าพระธาตุขิงแกงทุกปีพระธาตุขิงแกง

องค์พระธาตุมีลักษณะเป็นเจดีย์แบบล้านนาพื้นบ้าน ตั้งอยู่บนฐานกระดานสี่เหลี่ยม 2 ชั้น ที่มุมเจดีย์ มีเจดีย์ประดับอยู่ 4 มุม ต่อด้วยเรือนธาตุย่อมุมยี่สิบ ยืดสูงรูปแปดเหลี่ยม มีซุ้มจรนำ 4 ทิศ มีพระพุทธรูปอยู่ในซุ้มทิศละ 1 องค์ ขึ้นไปเป็นฐานปัทม์ต่อด้วยชั้นมาลัยเถา ซ้อนกันขึ้นไปรับองค์ระฆังต่อด้วยบัลลังค์ ปล้องไฉน ปลียอด และฉัตร