วัดบ้านค่าย

วัดบ้านค่าย
ที่ตั้ง	ตำบลบ้านค่าย อำเภอบ้านค่าย จังหวัดระยอง
ประเภท	วัดราษฎร์
นิกาย	มหานิกาย
เจ้าอาวาส	พระครูพิพัฒน์ชยาภรณ์
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

วัดบ้านค่าย เป็นวัดราษฎร์สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ตั้งอยู่ในตำบลบ้านค่าย อำเภอบ้านค่าย จังหวัดระยอง

ประวัติ

ชุมชนวัดบ้านค่ายเป็นชุมชนเก่าแก่ทางตอนบนของแม่น้ำระยอง จดหมายเหตุจีนได้กล่าวถึงดินแดนแถบนี้ไว้ตั้งแต่ราว พ.ศ. 1700 จากหนังสือ ประวัติวัดในจังหวัดระยอง เชื่อกันว่าวัดนี้สร้างขึ้นในสมัยกรุงสุโขทัยเป็นราชธานี สมัยที่อาณาจักรขอมยังรุ่งเรืองในแถบนี้ ดังเห็นได้จากซากปรักหักพังของโบสถ์เก่าที่ชาวบ้านเรียกโบสถ์ขอม จากร่องรอยของศิลาแลงเก่าแก่ เสมา และธรรมจักรที่มีลวดลายแบบศิลปะขอม ซึ่งมีอายุมากกว่า 1,000 ปี

เชื่อกันว่าวัดถูกทิ้งร้างมานานจนมีชาวระยองผู้หนึ่งนามว่า นายตาล ได้มาตั้งบ้านเรือนบริเวณนี้ และได้ขอแรงชาวบ้านให้มาช่วยกันสร้างกุฏิสงฆ์ขึ้น ก่อนจะอาราธนาอุปัชฌาย์แป้นจากวัดวงเวียนตะเคียนเจ็ดต้น (วัดบ้านเก่า) มาจำพรรษา ได้สร้างอุโบสถหลังใหม่ขึ้น เพื่อให้มีสถานที่ประกอบพิธีกรรมและทำกิจของสงฆ์ แต่เนื่องจากวัดอยู่บริเวณที่กระแสน้ำไหลผ่าน ทำให้น้ำเซาะตลิ่งในฤดูน้ำหลาก จึงย้ายวัดมาอยู่ตอนล่าง ซึ่งมีผู้ถวายที่ดินให้แก่วัดราว 40 ไร่นามว่านายเรือง เมื่อสร้างวัดใหม่ขึ้นจึงเรียกวัดเดิมว่า "วัดบน" ส่วนวัดใหม่เรียก "วัดล่าง" ปัจจุบันเปลี่ยนเป็น "วัดบ้านค่าย" ทางด้านเหนือของวัดแต่เดิมปรากฏร่องรอยคันดินเป็นแนวยาว ชาวบ้านเชื่อกันว่าเป็นค่ายของขอมจึงเรียกชื่อว่าวัดบ้านค่าย วัดได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อวันที่ 24 มกราคม พ.ศ. 2506 เขตวิสุงคามสีมา กว้าง 15 เมตร ยาว 30 เมตร

อาคารเสนาสนะ

อุโบสถสร้างเมื่อ พ.ศ. 2507 สร้างแทนอุโบสถหลังเก่าที่ชำรุดทรุดโทรม และทำการบูรณะปฏิสังขรณ์หลังคาอุโบสถใหม่เมื่อ 2551 บริเวณอุโบสถเก่า มีเรื่องเล่าว่า มีเสือแม่ลูกอ่อนอยู่ หลวงพ่อแป้น พิจารณาแล้วเห็นว่าทำเลเหมาะสม จึงยกโรงอุโบสถขึ้นและใช้อุโบสถหลังนี้ทำสังฆกรรมการ

มณฑปสร้างขึ้น ราวปี พ.ศ. 2455 ลักษณะเป็นมณฑปก่ออิฐถือปูน ตั้งบนฐานสูงมีลานประทักษิณเดินได้โดยรอบ หลังคาเครื่องไม้ทรงปราสาทเรือนยอด ส่วนยอดบนสุดเป็นสถูปทรงระฆัง หลังคาทุกด้านยกจั่ว มีเครื่องลำยองปูนปั้นประดับ หน้าบันตกแต่งด้วยลายเทพนมและลายกระหนก ที่คอสองประดับด้วยลายปูนปั้นรูปสัตว์มงคลแบบศิลปะจีน เช่น มังกร เสือ เป็ดแมนดาริน นกยูง สิงโต กิเลน และกวางส่วนที่มุมอาคารเป็นรูปครุฑยุดนาคมีช่องประตูทางด้านหน้าและหลังด้านละ 1 ประตู ด้านข้างมีช่องหน้าต่างบานประตูหน้าต่างเป็นไม้ ภายในประดิษฐานพระพุทธรูป และรอยพระพุทธบาทจำลอง

รายนามเจ้าอาวาส

• ท่านพ่อมา
• ท่านพ่อมี
• ท่านพ่อเพชร
• ท่านพ่อแป้น
• ท่านพ่อบัว
• ท่านพ่อดี
• พระครูวิจิตรธรรมานุวัติ (หลวงพ่อวงศ์) พ.ศ. 2433–2483
• พระอาจารย์ถิน พ.ศ. 2483–2485
• พระอธิการเคียง พ.ศ. 2485–2490
• พระครูจันทสโรทัย(หลวงพ่อดิ่ง) พ.ศ. 2490–2502
• พระอธิการเวียง โกวิโท พ.ศ. 2502–2509
• พระอธิการทอง วิจิตฺโต พ.ศ. 2509–2520
• พระมนต์ (ติม) มนฺตชาโต พ.ศ. 2520–2522
• พระวินัยธรกานต์ กาญฺนจโน พ.ศ. 2522–2530
• พระครูพิพัฒน์ชยาภรณ์ พ.ศ. 2530 ถึง ปัจจุบัน