รางวัลโนเบลสาขาเคมี
หน้านี้มีเนื้อหาเป็นภาษาต่างประเทศ คุณสามารถช่วยพัฒนาหน้านี้ได้ด้วยการแปล ยกเว้นหากเนื้อหาเกือบทั้งหมดไม่ใช่ภาษาไทย ให้แจ้งลบแทน |
บทความนี้อาจต้องการตรวจสอบต้นฉบับ ในด้านไวยากรณ์ รูปแบบการเขียน การเรียบเรียง คุณภาพ หรือการสะกด คุณสามารถช่วยพัฒนาบทความได้ |
รางวัลโนเบลสาขาเคมี (สวีเดน: Nobelpriset i kemi, อังกฤษ: Nobel Prize in Chemistry) เป็นรางวัลมอบโดยราชบัณฑิตยสถานด้านวิทยาศาสตร์แห่งสวีเดนเป็นประจำทุกปีแก่นักวิทยาศาสตร์ในสาขาต่าง ๆ ของเคมี รางวัลนี้เป็นหนึ่งในห้ารางวัลโนเบลซึ่งก่อตั้งจากความประสงค์ของอัลเฟรด โนเบลใน ค.ศ. 1895 (พ.ศ. 2438) เพื่อมอบให้แก่ผู้อุทิศตนอย่างโดดเด่นในสาขาเคมี ฟิสิกส์ วรรณกรรม สันติภาพ และสรีรวิทยาหรือการแพทย์ มูลนิธิโนเบลเป็นผู้รับผิดชอบรางวัลนี้ และผู้มอบรางวัลคือคณะกรรมการโนเบลอันประกอบด้วยสมาชิก 5 คนที่เลือกโดยราชบัณฑิตยสถานด้านวิทยาศาสตร์แห่งสวีเดน
รางวัลโนเบลสาขาเคมีครั้งแรกมอบในปี ค.ศ. 1901 (พ.ศ. 2444) แก่ยาโกบัส เฮนริกุส ฟานติฮุฟฟ์ จากประเทศเนเธอร์แลนด์ "สำหรับการค้นพบกฎของพลศาสตร์เคมีและแรงดันออสโมติกในสารละลาย" การมอบรางวัลจัดขึ้นในวันที่ 10 ตุลาคมของทุกปีที่สต็อกโฮล์มเพื่อระลึกถึงการเสียชีวิตของอัลเฟรด โนเบล
รายนามผู้ได้รับรางวัล
ตารางดังต่อไปนี้เป็นรายนามผู้ได้รับรางวัลโนเบลสาขาเคมีเรียงตามปีที่มอบรางวัล โดยเริ่มจากปี ค.ศ. 1901 เป็นต้นไป และใช้ข้อมูลพื้นฐานตามคณะกรรมการรางวัลโนเบล
พ.ศ. 2444–2453 (ค.ศ. 1901–1910)
ปี พ.ศ. (ค.ศ.) | ภาพ | ชื่อ | ประเทศ | ได้รับรางวัลในฐานะ |
---|---|---|---|---|
2444 (1901) |
ยาโกบัส เฮนริกุส ฟานติฮุฟฟ์ (Jacobus Henricus van 't Hoff) |
เนเธอร์แลนด์ | "สำหรับการค้นพบกฎพลศาสตร์เคมีและแรงดันออสโมติกในสารละลาย" | |
2445 (1902) |
แฮร์มันน์ เอมิล ฟิชเชอร์ (Hermann Emil Fischer) |
เยอรมนี | "สำหรับผลงานด้านการสังเคราะห์น้ำตาลและพิวรีน" | |
2446 (1903) |
สวานเต ออกัส อาร์เรเนียส (Svante August Arrhenius) |
สวีเดน | "สำหรับทฤษฎีการแตกตัว (dissociation) ของอิเล็กโทรไลต์" | |
2447 (1904) |
เซอร์ วิลเลียม แรมเซย์ (Sir William Ramsay) |
สหราชอาณาจักร | "สำหรับการค้นพบแก๊สมีตระกูลในอากาศ และความพยายามจัดธาตุดังกล่าวลงในตารางธาตุ" | |
2448 (1905) |
โยฮันน์ ฟรีดริก วิลเฮล์ม อดอล์ฟ ฟอน ไบเออร์ (Johann Friedrich Wilhelm Adolf von Baeyer) |
เยอรมนี | "สำหรับความก้าวหน้าด้านเคมีอินทรีย์และอุตสาหกรรมเคมี จากผลงานเรื่องสีย้อมจากวัตถุอินทรีย์และสารประกอบไฮโดรอะโรมาติก" | |
2449 (1906) |
อ็องรี มัวซ็อง (Henri Moissan) |
ฝรั่งเศส | "สำหรับการวิจัยและแยกธาตุฟลูออรีนออกจากสารประกอบ และสำหรับเตาไฟฟ้า (electric arc furnace, EAF) อันตั้งตามชื่อของท่าน" | |
2450 (1907) |
เอดูอาร์ด บุชเนอร์ (Eduard Buchner) |
เยอรมนี | "สำหรับงานวิจัยทางชีวเคมีและการค้นพบกระบวนการหมักแบบไม่ใช้เซลล์" | |
2451 (1908) |
เออร์เนสต์ รูเทอร์ฟอร์ด (Ernest Rutherford) |
สหราชอาณาจักร นิวซีแลนด์ |
"สำหรับการวิจัยการสลายตัวของธาตุเคมี และศาสตร์เคมีด้านสารกัมมันตรังสี" | |
2452 (1909) |
วิลเฮล์ม โอสท์วัลด์ (Wilhelm Ostwald) |
เยอรมนี | "สำหรับผลงานด้านตัวเร่งปฏิกิริยา และการวิจัยที่นำไปสู่หลักการพื้นฐานในเรื่องสมดุลเคมีและอัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี" | |
2453 (1910) |
อ็อตโต วัลลัค (Otto Wallach) |
เยอรมนี | "สำหรับงานริเริ่มเรื่องสารประกอบอะลิไซคลิก (alicyclic compounds) ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อศาสตร์เคมีอินทรีย์และอุตสาหกรรมเคมี" |
พ.ศ. 2454–2463 (ค.ศ. 1911–1920)
ปี พ.ศ. (ค.ศ.) | ภาพ | ชื่อ | ประเทศ | ได้รับรางวัลในฐานะ |
---|---|---|---|---|
2454 (1911) |
มารี กูรี (Maria Skłodowska-Curie) |
โปแลนด์ ฝรั่งเศส |
"สำหรับการค้นพบธาตุเรเดียมและพอโลเนียม โดยการทำให้เรเดียมแตกสลาย รวมทั้งการศึกษาธรรมชาติและสารประกอบของธาตุดังกล่าว" | |
2455 (1912) |
วิกตอร์ กรีญาร์ (Victor Grignard) |
ฝรั่งเศส | "สำหรับการค้นพบกริกนาร์ดรีเอเจนต์ (Grignard reagent) ทำให้ศาสตร์เคมีอินทรีย์พัฒนาไปอย่างรวดเร็ว" | |
ปอล ซาบัตเย (Paul Sabatier) |
ฝรั่งเศส | "สำหรับการคิดค้นกระบวนการไฮโดรจีเนชันสารประกอบอินทรีย์จากโลหะที่สลายตัวโดยละเอียด" | ||
2456 (1913) |
อัลเฟรด แวร์เนอร์ (Alfred Werner) |
สวิตเซอร์แลนด์ | "สำหรับผลงานเกี่ยวกับพฤติกรรมการสร้างพันธะของอะตอมในโมเลกุล ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อศาสตร์เคมีอนินทรีย์" | |
2457 (1914) |
ธีโอดอร์ วิลเลียม ริชาร์ดส์ (Theodore William Richards) |
สหรัฐ | "สำหรับผลงานการตรวจวัดน้ำหนักอะตอมของธาตุจำนวนมาก" | |
2458 (1915) |
ริชาร์ด มาร์ติน วิลล์ชเท็ทเทอร์ (Richard Martin Willstätter) |
เยอรมนี | "สำหรับผลงานค้นคว้าด้านรงควัตถุในพืช โดยเฉพาะคลอโรฟิลล์" | |
2459 (1916) |
||||
2460 (1917) |
||||
2461 (1918) |
ฟริตซ์ ฮาเบอร์ (Fritz Haber) |
เยอรมนี | "สำหรับการค้นพบวิธีการสังเคราะห์แอมโมเนีย" | |
2462 (1919) |
||||
2463 (1920) |
วัลเทอร์ แฮร์มันน์ แนร์นสท์ (Walther Hermann Nernst) |
เยอรมนี | "สำหรับผลงานด้านอุณหพลศาสตร์" |
พ.ศ. 2464–2473 (ค.ศ. 1921–1930)
ปี พ.ศ. (ค.ศ.) | ภาพ | ชื่อ | ประเทศ | ได้รับรางวัลในฐานะ |
---|---|---|---|---|
2464 (1921) |
เฟรเดอริก ซอดดี (Frederick Soddy) |
สหราชอาณาจักร | "สำหรับผลงานด้านสารกัมมันตรังสีและงานวิจัยเรื่องไอโซโทป" | |
2465 (1922) |
ฟรานซิส วิลเลียม แอสตัน (Francis William Aston) |
สหราชอาณาจักร | "สำหรับการค้นพบไอโซโทปของธาตุที่ไม่ใช่ธาตุกัมมันตรังสีจำนวนมาก และการคิดค้นกฎของเลขจำนวนเต็ม" | |
2466 (1923) |
ฟริตซ์ เพรเกิล (Fritz Pregl) |
ออสเตรีย | "สำหรับการคิดค้นวิธีการวิเคราะห์ไมโคร (microanalysis) สำหรับสารอินทรีย์" | |
2467 (1924) |
||||
2468 (1925) |
ริชาร์ด อดอล์ฟ ซิกมอนดี (Richard Adolf Zsigmondy) |
เยอรมนี | "สำหรับการสาธิตเรื่องธรรมชาติของสารละลายคอลลอยด์และวิธีที่ใช้ในการสาธิต อันเป็นรากฐานสำคัญของเคมีคอลลอยด์สมัยใหม่" | |
2469 (1926) |
เทออดอร์ สเวดแบร์ย (Theodor Svedberg) |
สวีเดน | "สำหรับผลงานด้านระบบกระจายตัว (disperse systems) (ประกอบด้วยสารแขวนลอย คอลลอยด์ และสารละลาย)" | |
2470 (1927) |
ไฮน์ริช อ็อตโต วีลันด์ (Heinrich Otto Wieland) |
เยอรมนี | "สำหรับการวิจัยเรื่องกรดน้ำดีและสสารที่เกี่ยวข้อง" | |
2471 (1928) |
อดอล์ฟ อ็อตโต ไรน์โฮลด์ วินเดาส์ (Adolf Otto Reinhold Windaus) |
เยอรมนี | "สำหรับการวิจัยเกี่ยวกับสเตอรอลและความเชื่อมโยงระหว่างสารดังกล่าวกับวิตามิน" | |
2472 (1929) |
อาร์เธอร์ ฮาร์เดน (Arthur Harden) |
สหราชอาณาจักร | "สำหรับการศึกษาเรื่องการหมักน้ำตาลและเอนไซม์ที่ใช้ในกระบวนการดังกล่าว" | |
ฮันส์ ฟอน ออยเลอร์-เชลปิน (Hans von Euler-Chelpin) |
สวีเดน | |||
2473 (1930) |
ฮันส์ ฟิชเชอร์ (Hans Fischer) |
เยอรมนี | "สำหรับการวิจัยส่วนประกอบของเฮมีน (haemin) และคลอโรฟิลล์ โดยเฉพาะการสังเคราะห์เฮมีน" |
พ.ศ. 2474–2483 (ค.ศ. 1931–1940)
ปี พ.ศ. (ค.ศ.) | ภาพ | ชื่อ | ประเทศ | ได้รับรางวัลในฐานะ |
---|---|---|---|---|
2474 (1931) |
คาร์ล โบช (Carl Bosch) |
เยอรมนี | "สำหรับส่วนร่วมในการคิดค้นและพัฒนาวิธีการเคมีความดันสูง" | |
ฟรีดริก แบร์กิอุส (Friedrich Bergius) |
เยอรมนี | |||
2475 (1932) |
เออร์วิง แลงมิวร์ | สหรัฐ | "สำหรับผลงานในด้านเคมีพื้นผิว (surface chemistry)" | |
2476 (1933) |
||||
2477 (1934) |
แฮโรลด์ เคลย์ตัน ยูเร (Harold Clayton Urey) |
สหรัฐ | "สำหรับการค้นพบไฮโดรเจนหนัก" (ปัจจุบันรู้จักกันในชื่อ ดิวเทอเรียม) | |
2478 (1935) |
เฟรเดริก ฌอลีโย-กูว์รี (Frédéric Joliot-Curie) |
ฝรั่งเศส | "สำหรับผลงานการสังเคราะห์ธาตุกัมมันตรังสีชนิดใหม่" | |
อีแรน ฌอลีโย-กูว์รี (Irène Joliot-Curie) |
ฝรั่งเศส | |||
2479 (1936) |
Petrus (Peter) Josephus Wilhelmus Debye | เนเธอร์แลนด์ | "สำหรับผลงานเกี่ยวกับโครงสร้างโมเลกุล โดยการศึกษาไดโพลโมเมนต์และการเลี้ยวเบนของรังสีเอกซ์และอิเล็กตรอนในแก๊ส" | |
2480 (1937) |
นอร์แมน ฮาวเวิร์ธ (Norman Haworth) |
สหราชอาณาจักร | "สำหรับผลงานด้านการศึกษาคาร์โบไฮเดรตและวิตามินซี" | |
เพาล์ คาร์เรอร์ (Paul Karrer) |
สวิตเซอร์แลนด์ | "สำหรับผลงานด้านการศึกษาแคโรทีนอยด์ ฟลาวิน วิตามินเอ และวิตามินบี 2" | ||
2481 (1938) |
ริชาร์ด คูห์น (Richard Kuhn) |
ไรช์เยอรมัน | "สำหรับผลงานด้านการศึกษาแคโรทีนอยด์และวิตามิน" | |
2482 (1939) |
อดอล์ฟ บูเทนันต์ (Adolf Butenandt) |
ไรช์เยอรมัน | "สำหรับผลงานด้านการศึกษาฮอร์โมนเพศ" | |
เลโอโปลด์ รูซิคกา (Leopold Ruzicka) |
สวิตเซอร์แลนด์ | "สำหรับผลงานด้านพอลิเมทิลีนและเทอร์พีนชั้นสูง" | ||
2483 (1940) |
พ.ศ. 2484–2493 (ค.ศ. 1941–1950)
ปี พ.ศ. (ค.ศ.) | ภาพ | ชื่อ | ประเทศ | ได้รับรางวัลในฐานะ |
---|---|---|---|---|
2484 (1941) |
||||
2485 (1942) |
||||
2486 (1943) |
George de Hevesy | ฮังการี | "สำหรับผลงานว่าด้วยการใช้ไอโซโทปเป็นตัวตามรอยเพื่อศึกษากระบวนการทางเคมี" | |
2487 (1944) |
ออทโท ฮาห์น (Otto Hahn) |
ไรช์เยอรมัน | "สำหรับการค้นพบปฏิกิริยาฟิชชันของนิวเคลียสหนัก" | |
2488 (1945) |
Artturi Ilmari Virtanen | ฟินแลนด์ | "สำหรับงานวิจัยและสิ้งประดิษฐ์ในเคมีการเกษตรและเคมีโภชนา โดยเฉพาะวิธีการถนอมอาหารสัตว์" | |
2489 (1946) |
เจมส์ แบตเชลเลอร์ ซัมเนอร์ (James Batcheller Sumner) |
สหรัฐ | "สำหรับการค้นพบว่าเอนไซม์สามารถตกผลึกได้" | |
จอห์น โฮเวิร์ด นอร์ทรอป (John Howard Northrop) |
สหรัฐ | "สำหรับการเตรียมเอนไซม์และโปรตีนไวรัสในรูปบริสุทธิ์" | ||
เวนเดล เมเรดิธ สแตนลีย์ (Wendell Meredith Stanley) |
สหรัฐ | |||
2490 (1947) |
โรเบิร์ต โรบินสัน (Robert Robinson) |
สหราชอาณาจักร | "สำหรับการวิจัยเรื่องความสำคัญเชิงชีวภาพของผลิตภัณฑ์จากพืช โดยเฉพาะแอลคาลอยด์" | |
2491 (1948) |
Arne Wilhelm Kaurin Tiselius | สวีเดน | "สำหรับการวิจัยอิเล็กโตรโฟรีซิสและการวิเคราะห์การดูดซับ โดยเฉพาะการค้นพบเกี่ยวกับธรรมชาติที่ซับซ้อนของโปรตีนในเซรุ่มของเลือด" | |
2492 (1949) |
William Francis Giauque | สหรัฐ | "สำหรับคุณูปการในแวดวงอุณหเคมี โดยเฉพาะการศึกษาพฤติกรรมสสาร ณ อุณหภูมิต่ำสุดขีด" | |
2493 (1950) |
ออทโท ดีลส์ (Otto Diels) |
เยอรมนีตะวันตก | "สำหรับการค้นพบและพัฒนาปฏิกิริยาดีลส์–อัลเดอร์" | |
คูร์ท อัลเดอร์ (Kurt Alder) |
เยอรมนีตะวันตก |
พ.ศ. 2494–2503 (ค.ศ. 1951–1960)
ปี พ.ศ. (ค.ศ.) | ภาพ | ชื่อ | ประเทศ | ได้รับรางวัลในฐานะ |
---|---|---|---|---|
2494 (1951) |
Edwin Mattison McMillan | สหรัฐ | "สำหรับการค้นพบทางเคมีเรื่องธาตุหลังยูเรเนียม" | |
Glenn Theodore Seaborg | สหรัฐ | |||
2495 (1952) |
อาร์เชอร์ มาร์ติน (Archer Martin) |
สหราชอาณาจักร | "สำหรับการคิดค้นวิธีโครมาโทกราฟีแบบแบ่งส่วน" | |
ริชาร์ด ลอเรนซ์ มิลลิงตัน ซิงจ์ (Richard Laurence Millington Synge) |
สหราชอาณาจักร | |||
2496 (1953) |
แฮร์มันน์ ชเตาดิงเงอร์ (Hermann Staudinger) |
เยอรมนีตะวันตก | "สำหรับการค้นพบในสาขาเคมีโมเลกุลใหญ่" | |
2497 (1954) |
ไลนัส พอลิง (Linus Pauling) |
สหรัฐ | "สำหรับการวิจัยธรรมชาติของพันธะเคมีและการนำไปประยุกต์ใช้อธิบายโครงสร้างสสารที่ซับซ้อนได้อย่างชัดเจนยิ่ง" | |
2498 (1955) |
Vincent du Vigneaud | สหรัฐ | "สำหรับผลงานเกี่ยวกับสารประกอบกำมะถัน โดยเฉพาะการสังเคราะห์ฮอร์โมนพอลิเพปไทด์ได้เป็นครั้งแรก" | |
2499 (1956) |
Sir Cyril Norman Hinshelwood | สหราชอาณาจักร | "สำหรับงานวิจัยเกี่ยวกับกลไกของปฏิกิริยาเคมี" | |
Nikolay Nikolaevich Semenov (Никола́й Никола́евич Семёнов) | สหภาพโซเวียต | |||
2500 (1957) |
Sir Alexander Todd | สหราชอาณาจักร | "สำหรับผลงานเกี่ยวกับนิวคลีโอไทด์และโคเอนไซม์นิวคลีโอไทด์" | |
2501 (1958) |
Frederick Sanger | สหราชอาณาจักร | "สำหรับผลงานเรื่องโครงสร้างของโปรตีน โดยเฉพาะอินซูลิน" | |
2502 (1959) |
ยาโรสลาฟ เฮย์รอฟสกี (Jaroslav Heyrovský) |
เชโกสโลวาเกีย | "สำหรับการค้นพบและพัฒนาวิธีวิเคราะห์โพลาโรกราฟี" | |
2503 (1960) |
Willard Frank Libby | สหรัฐ | "สำหรับผลงานวิธีการนำคาร์บอน-14 มาใช้ระบุอายุ" |
พ.ศ. 2504–2513 (ค.ศ. 1961–1970)
ปี พ.ศ. (ค.ศ.) | ภาพ | ชื่อ | ประเทศ | ได้รับรางวัลในฐานะ |
---|---|---|---|---|
2504 (1961) |
เมลวิน แคลวิน (Melvin Calvin) |
สหรัฐ | "สำหรับการวิจัยการดูดซึมก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในพืช" | |
2505 (1962) |
มักซ์ เพอรุตซ์ (Max Perutz) |
สหราชอาณาจักร | "สำหรับการศึกษาโครงสร้างของไมโยโกลบิน" | |
จอห์น เคนดรูว์ (John Kendrew) |
สหราชอาณาจักร | |||
2506 (1963) |
คาร์ล ซีกเลอร์ (Karl Ziegler) |
เยอรมนีตะวันตก | "สำหรับการค้นพบเกี่ยวกับพอลิเมอร์ชั้นสูง" | |
จูลีโย นัตตา (Giulio Natta) |
อิตาลี | |||
2507 (1964) |
ไฟล์:Dorothy Hodgkin Nobel 1964.jpg | โดโรธี ฮอดจ์กิน (Dorothy Hodgkin) |
สหราชอาณาจักร | "สำหรับการอธิบายโครงสร้างสารชีวเคมีที่สำคัญด้วยการใช้รังสีเอกซ์" |
2508 (1965) |
Robert Burns Woodward | สหรัฐ | "สำหรับความสำเร็จในด้านการสังเคราะห์อินทรีย์" | |
2509 (1966) |
Robert Sanderson Mulliken | สหรัฐ | "สำหรับผลงานด้านพันธะเคมีและโครงสร้างอิเล็กตรอนของโมเลกุล" | |
2510 (1967) |
มันเฟรด ไอเกน (Manfred Eigen) |
เยอรมนีตะวันตก | "สำหรับการศึกษาปฏิกิริยาเคมีที่เกิดเร็วมากโดยการรบกวนสมดุลด้วยการใส่พลังงานเป็นจังหวะสั้น ๆ" | |
โรนัลด์ จอร์จ วเรย์ฟอร์ด นอร์ริช (Ronald George Wreyford Norrish) |
สหราชอาณาจักร | |||
จอร์จ พอร์เทอร์ (George Porter) |
สหราชอาณาจักร | |||
2511 (1968) |
Lars Onsager | สหรัฐ | "สำหรับการค้นพบความสัมพันธ์ซึ่งกันและกันที่ตั้งชื่อตามชื่อของเขา" | |
2512 (1969) |
Derek Harold Richard Barton | สหราชอาณาจักร | "สำหรับการมีส่วนร่วมในการพัฒนาแนวคิดคอมฟอร์เมชัน" | |
Odd Hassel | นอร์เวย์ | |||
2513 (1970) |
Luis F. Leloir | อาร์เจนตินา | "สำหรับการค้นพบนิวคลีโอไทด์ของน้ำตาลและบทบาทในด้านชีวสังเคราะห์ของคาร์โบไฮเดรต" |
พ.ศ. 2514–2523 (ค.ศ. 1971–1980)
ปี พ.ศ. (ค.ศ.) | ภาพ | ชื่อ | ประเทศ | ได้รับรางวัลในฐานะ |
---|---|---|---|---|
2514 (1971) |
แกร์ฮาร์ด แฮร์ซแบร์ก (Gerhard Herzberg) |
แคนาดา เยอรมนีตะวันตก |
"สำหรับส่วนร่วมในการศึกษาโครงสร้างอิเล็กตรอนและเรขาคณิตของโมเลกุล โดยเฉพาะอนุมูลอิสระ" | |
2515 (1972) |
คริสเตียน บี. แอนฟินเซน | สหรัฐ | "สำหรับงานด้านไรโบนิวคลีเอส โดยเฉพาะความสัมพันธ์ระหว่างลำดับกรดอะมิโนและปฏิกิริยาคอนฟอร์เมชันที่มีฤทธิ์ทางชีวภาพ" | |
Stanford Moore | สหรัฐ | "สำหรับส่วนร่วมที่มีต่อความเข้าใจในความเชื่อมโยงระหว่างระหว่างโครงสร้างทางเคมีกับความสามารถในการเร่งปฏิกิริยาของแกนกลางของโมเลกุลไรโบนิวคลีเอส" | ||
William H. Stein | สหรัฐ | |||
2516 (1973) |
แอร์นสท์ ออทโท ฟิชเชอร์ (Ernst Otto Fischer) |
เยอรมนีตะวันตก | "สำหรับผลงานริเริ่มที่ทั้งสองทำแยกกัน ว่าด้วยสมบัติเคมีของสารประกอบโลหอินทรีย์ ที่เรียกว่าสารประกอบแซนด์วิช" | |
Geoffrey Wilkinson | สหราชอาณาจักร | |||
2517 (1974) |
Paul J. Flory | สหรัฐ | "สำหรับผลงานอันเป็นรากฐานทั้งทางทฤษฎีและปฏิบัติ เกี่ยวกับเคมีเชิงฟิสิกส์ของมาโครโมเลกุล" | |
2518 (1975) |
John Warcup Cornforth | ออสเตรเลีย สหราชอาณาจักร |
"สำหรับผลงานด้านสเตอริโอเคมีของปฏิกิริยาที่มีเอนไซม์เป็นตัวเร่ง" | |
Vladimir Prelog | สวิตเซอร์แลนด์ | "สำหรับผลงานด้านสเตอริโอเคมีของโมเลกุลและปฏิกิริยาในเคมีอินทรีย์" | ||
2519 (1976) |
William Nunn Lipscomb, Jr. | สหรัฐ | "สำหรับการศึกษาโครงสร้างของสารกลุ่มบอเรนที่แสดงให้เห็นถึงปัญหาเกี่ยวกับพันธะเคมี" | |
2520 (1977) |
Ilya Prigogine | เบลเยียม | "สำหรับส่วนร่วมต่อวิชาอุณหพลวัตศาสตร์ นอกสมดุล โดยเฉพาะทฤษฎีของโครงสร้างกระจาย (dissipative structures)" | |
2521 (1978) |
Peter D. Mitchell | สหราชอาณาจักร | "สำหรับส่วนร่วมต่อความเข้าใจกระบวนการถ่ายโอนพลังงานทางชีววิทยา ผ่านการคิดค้นทฤษฎีเคมิออสโมซิส" | |
2522 (1979) |
Herbert C. Brown | สหรัฐ | "สำหรับการใช้สารประกอบโบรอนและฟอสฟอรัสเป็นตัวทำปฏิกิริยาในการสังเคราะห์ทางอินทรีย์" | |
เกออร์ก วิททิก (Georg Wittig) |
เยอรมนีตะวันตก | |||
2523 (1980) |
พอล เบิร์ก (Paul Berg) |
สหรัฐ | "สำหรับการศึกษาชีวเคมีของกรดนิวคลีอิกในระดับพื้นฐาน โดยเฉพาะเกี่ยวกับดีเอ็นเอรีคอมบิแนนท์" | |
วอลเทอร์ กิลเบิร์ต (Walter Gilbert) |
สหรัฐ | "สำหรับส่วนร่วมเกี่ยวกับวิธีการสืบหาลำดับเบสของกรดนิวคลีอิก" | ||
Frederick Sanger | สหราชอาณาจักร |
พ.ศ. 2524–2533 (ค.ศ. 1981–1990)
ปี พ.ศ. (ค.ศ.) | ภาพ | ชื่อ | ประเทศ | ได้รับรางวัลในฐานะ |
---|---|---|---|---|
2524 (1981) |
เค็งอิจิ ฟูกูอิ (Kenichi Fukui, 福井謙一) |
ญี่ปุ่น | "สำหรับทฤษฎีว่าด้วยกระบวนการของปฏิกิริยาเคมี" | |
Roald Hoffmann | สหรัฐ | |||
2525 (1982) |
Aaron Klug | แอฟริกาใต้ สหราชอาณาจักร |
"สำหรับการพัฒนาผลึกศาสตร์อิเล็กตรอนและการชี้แจงโครงสร้างของสารเชิงซ้อนกรดนิวคลีอิก-โปรตีนที่สำคัญทางชีววิทยา" | |
2526 (1983) |
Henry Taube | สหรัฐ | "สำหรับผลงานเกี่ยวกับกลไกของปฏิกิริยาถ่ายโอนอิเล็กตรอน โดยเฉพาะในสารเชิงซ้อนโลหะ" | |
2527 (1984) |
Robert Bruce Merrifield | สหรัฐ | "สำหรับการพัฒนาระเบียบวิธีการสังเคราะห์สารเคมีบนเมทริกซ์ที่เป้นของแข็ง" | |
2528 (1985) |
Herbert A. Hauptman | สหรัฐ | "สำหรับความสำเร็จในการพัฒนาวิธีการหาโครงสร้างของผลึกโดยตรง" | |
Jerome Karle | สหรัฐ | |||
2529 (1986) |
Dudley R. Herschbach | สหรัฐ | "สำหรับส่วนร่วมเกี่ยวกับพลศาสตร์ของกระบวนการเคมีขั้นเบื้องต้น" | |
ไฟล์:Yuan T. Lee 1-1.jpg | หลีหย่วนเจ๋อ (Yuan T. Lee, 李遠哲) |
ไต้หวัน สหรัฐ | ||
John C. Polanyi | แคนาดา | |||
2530 (1987) |
Donald J. Cram | สหรัฐ | "สำหรับการพัฒนาและใช้งานโมเลกุลที่มีปฏิกิริยาอย่างจำเพาะต่อโครงสร้างมาก" | |
Jean-Marie Lehn | ฝรั่งเศส | |||
Charles J. Pedersen | สหรัฐ | |||
2531 (1988) |
โยฮันน์ ไดเซินโฮเฟอร์ (Johann Deisenhofer) |
เยอรมนีตะวันตก | "สำหรับการหาโครงสร้างสามมิติของศูนย์เกิดปฏิกิริยาสังเคราะห์ด้วยแสง" | |
โรแบร์ท ฮูเบอร์ (Robert Huber) |
เยอรมนีตะวันตก | |||
ฮาร์ทมุท มิเคล (Hartmut Michel) |
เยอรมนีตะวันตก | |||
2532 (1989) |
Sidney Altman | แคนาดา สหรัฐ |
"สำหรับการค้นพบความสามารถในการเร่งปฏิกิริยาของอาร์เอ็นเอ" | |
Thomas R. Cech | สหรัฐ | |||
2533 (1990) |
Elias James Corey | สหรัฐ | "สำหรับการพัฒนาทฤษฎีและระเบียบวิธีของการสังเคราะห์สารเคมีอืนทรีย์" |
พ.ศ. 2534–2543 (ค.ศ. 1991–2000)
ปี พ.ศ. (ค.ศ.) | ภาพ | ชื่อ | ประเทศ | ได้รับรางวัลในฐานะ |
---|---|---|---|---|
2534 (1991) |
ริชาร์ด แอร์นส์ท (Richard R. Ernst) |
สวิตเซอร์แลนด์ | "สำหรับส่วนร่วมในการพัฒนานิวเคลียร์แมกเนติกเรโซแนนซ์สเปกโตรสโคปีความละเอียดสูง" | |
2535 (1992) |
Rudolph A. Marcus | สหรัฐ | "สำหรับส่วนร่วมต่อทฤษฎีของปฏิกิริยาถ่ายโอนอิเล็กตรอนในระบบเคมี" | |
2536 (1993) |
Kary B. Mullis | สหรัฐ | "สำหรับการคิดค้นปฏิกิริยาลูกโซ่พอลิเมอเรส" | |
Michael Smith | แคนาดา | "สำหรับส่วนร่วมอันเป็นรากฐานของการก่อตั้งวิธีมิวทาเจเนซิสที่ขึ้นกับโอลิโกนิวคลีโอไทดฺ์และถูกนำสู่เป้าหมาย และการพัฒนาวิธีเพื่อใช้ศึกษาโปรตีน" | ||
2537 (1994) |
George A. Olah | สหรัฐ | "สำหรับส่วนร่วมต่อเคมีของคาร์โบแคตไอออน" | |
2538 (1995) |
Paul J. Crutzen | เนเธอร์แลนด์ | "สำหรับผลงานในวิชาเคมีบรรยากาศ โดยเฉพาะการลดลงของโอโซน" | |
Mario J. Molina | เม็กซิโก | |||
F. Sherwood Rowland | สหรัฐ | |||
2539 (1996) |
Robert Curl | สหรัฐ | "สำหรับการค้นพบฟูลเลอรีน" | |
Sir Harold Kroto | สหราชอาณาจักร | |||
ไฟล์:Richard Smalley.jpg | Richard Smalley | สหรัฐ | ||
2540 (1997) |
Paul D. Boyer | สหรัฐ | "สำหรับการอธิบายกลไกของเอนไซม์ที่เป็นพื้นฐานของการสังเคราะห์อะดีโนซีนไตรฟอสเฟต" | |
John E. Walker | สหราชอาณาจักร | |||
Jens C. Skou | เดนมาร์ก | "สำหรับการค้นพบ Na+/K+-ATPase ซึ่งเป็นเอนไซม์ขนส่งไอออน" | ||
2541 (1998) |
Walter Kohn | สหรัฐ | "สำหรับการพัฒนาทฤษฎีฟังก์ชันนอลความหนาแน่น (density functional theory)" | |
John A. Pople | สหราชอาณาจักร | "สำหรับการพัฒนาวิธีการคำนวณในเคมีควอนตัม" | ||
2542 (1999) |
Ahmed H. Zewail (أحمد زويل) |
อียิปต์ สหรัฐ |
"สำหรับการศึกษาสภาวะทรานซิชันของปฏิกิริยาเคมีโดยสเปกโตรสโกปีเฟมโตวินาที " | |
2543 (2000) |
Alan J. Heeger | สหรัฐ | "สำหรับการค้นพบและพัฒนาพอลิเมอร์นำไฟฟ้า" | |
Alan G MacDiarmid | นิวซีแลนด์ สหรัฐ | |||
ฮิเดกิ ชิรากาวะ (白川英樹) |
ญี่ปุ่น |
พ.ศ. 2544–2553 (ค.ศ. 2001–2010)
ปี พ.ศ. (ค.ศ.) | ภาพ | ชื่อ | ประเทศ | ได้รับรางวัลในฐานะ |
---|---|---|---|---|
2544 (2001) |
William S. Knowles | สหรัฐ | "สำหรับผลงานว่าด้วยปฏิกิริยาไฮโดรจีเนชันที่มีตัวเร่งปฏิกิริยาไครัล" | |
เรียวจิ โนโยริ (野依良治) |
ญี่ปุ่น | |||
K. Barry Sharpless | สหรัฐ | "สำหรับผลงานว่าด้วยปฏิกิริยาออกซิเดชัน ที่มีตัวเร่งปฏิกิริยาไครัล" | ||
2545 (2002) |
John B. Fenn | สหรัฐ | "สำหรับการพัฒนาวิธีการ soft desorption ionisation สำหรับการวิเคระห์แมสสเปกโตเมทรีของ มาโครโมเลกุลในชีวเคมี" | |
โคอิจิ ทานากะ (田中耕一) |
ญี่ปุ่น | |||
คัวร์ท วืทริช (Kurt Wüthrich) |
สวิตเซอร์แลนด์ | "สำหรับการพัฒนานิวเคลียร์แมกเนติกเรโซแนนซ์สเปกโตรสโกปีเพื่อการหาโครงสร้างสามมิติของมาโครโมเลกุลทางชีววิทยาในสารละลาย" | ||
2546 (2003) |
Peter Agre | สหรัฐ | "สำหรับการค้นพบวอเตอร์แชนเนล(water channels)" | |
Roderick MacKinnon | สหรัฐ | "สำหรับการศึกษาโครงสร้างและกลศาสตร์ของไอออนแชนเนล" | ||
2547 (2004) |
Aaron Ciechanover | อิสราเอล | "สำหรับการค้นพบกระบวนการสลายโปรตีนโดยมียูบิควิตินเป็นตัวช่วย" | |
Avram Hershko | อิสราเอล | |||
Irwin Rose | สหรัฐ | |||
2548 (2005) |
Robert Grubbs | สหรัฐ | "สำหรับการพัฒนาวิธีการสังเคราะห์สารเคมีอินทรีย์ด้วยปฏิกิริยาเมตาธีซิส (metathesis)" | |
Richard Schrock | สหรัฐ | |||
Yves Chauvin | ฝรั่งเศส | |||
2549 (2006) |
Roger D. Kornberg | สหรัฐ | "สำหรับการศึกษารากฐานทางโมเลกุลของการถอดรหัสในยูแคริโอต" | |
2550 (2007) |
แกร์ฮาร์ด แอร์ทึล (Gerhard Ertl) |
เยอรมนี | "สำหรับการศึกษากระบวนการทางเคมีบนพื้นผิวของของแข็ง" | |
2551 (2008) |
Martin Chalfie | สหรัฐ | "สำหรับการค้นพบและพัฒนาโปรตีนเรืองแสงสีเขียว จีเอฟพี"[1] | |
โอซามุ ชิโมมูระ | ญี่ปุ่น[2][3][4][5][6] | |||
Roger Y. Tsien | สหรัฐ | |||
2552 (2009) |
Venkatraman Ramakrishnan | สหราชอาณาจักร | "สำหรับการศึกษาโครงสร้างและหน้าที่ของไรโบโซม"[7] | |
Thomas A. Steitz | สหรัฐ | |||
Ada E. Yonath | อิสราเอล | |||
2553 (2010) |
Richard F. Heck | สหรัฐ | "สำหรับปฏิกิริยาคู่ควบแบบไขว้ในเคมีอินทรีย์ที่มีแพลเลเดียมเร่งปฏิกิริยา"[8] | |
เออิจิ เนงิชิ | สหรัฐ | |||
อากิระ ซูซูกิ | ญี่ปุ่น |
พ.ศ. 2554–ปัจจุบัน (ค.ศ. 2011–ปัจจุบัน)
ปี พ.ศ. (ค.ศ.) | ภาพ | ชื่อ | ประเทศ | ได้รับรางวัลในฐานะ |
---|---|---|---|---|
2554 (2011) |
แดน เชชท์มัน (Dan Shechtman) |
อิสราเอล | "สำหรับการค้นพบควอซีคริสตัล (quasicrystal)" [9] | |
2555 (2012) |
โรเบิร์ต เลฟโควิตซ์ (Robert Lefkowitz) |
สหรัฐ | "สำหรับการศึกษาหน่วยรับความรู้สึกคู่จีโปรตีน (G-protein-coupled receptors)"[10] | |
ไบรอัน โคบิลก้า (Brian Kobilka) |
สหรัฐ | |||
2556 (2013) |
มาร์ติน คาร์พลุส (Martin Karplus) |
สหรัฐ ออสเตรีย |
"สำหรับการพัฒนาแบบจำลองมัลติสเกล (multiscale modeling) ของระบบเชิงเคมีที่ซับซ้อน"[11] (พัฒนาแบบจำลองคอมพิวเตอร์ที่สามารถอธิบายปฏิกิริยาเคมีที่ซับซ้อนได้) | |
ไมเคิล เลวิตต์ (Michael Levitt) |
สหรัฐ สหราชอาณาจักร อิสราเอล[12] | |||
อารีห์ วอร์เชล (Arieh Warshel) |
สหรัฐ อิสราเอล | |||
2557 (2014) |
เอริค เบตซิก (Eric Betzig) |
สหรัฐ | "สำหรับการพัฒนากล้องจุลทรรศน์แบบฟลูออเรสเซนต์ความละเอียดสูง"[13] | |
ชเทฟาน เฮ็ล (Stefan W. Hell) |
เยอรมนี | |||
วิลเลียม อี. มัวร์เนอร์ (William E. Moerner) |
สหรัฐ | |||
2558 (2015) |
โทมัส ลินดาห์ล (Tomas Lindahl) |
สวีเดน สหราชอาณาจักร |
"สำหรับการศึกษากลไกการซ่อมแซมดีเอ็นเอ"[14] | |
พอล แอล. มอดริช (Paul L. Modrich) |
สหรัฐ | |||
อะซิซ แซนคาร์ (Aziz Sancar) |
ตุรกี สหรัฐ | |||
2559 (2016) |
ฌ็อง-ปีแยร์ ซูวาจ (Jean-Pierre Sauvage) |
ฝรั่งเศส | "สำหรับการออกแบบและสังเคราะห์จักรกลโมเลกุล"[15] | |
เฟรเซอร์ สท็อดดาร์ท (Fraser Stoddart) |
สหราชอาณาจักร สหรัฐ | |||
เบน เฟริงกา (Ben Feringa) |
เนเธอร์แลนด์ | |||
2560 (2017) |
ฌัก ดูบอเชต์ (Jacques Dubochet) |
สวิตเซอร์แลนด์ | "สำหรับการพัฒนาวิธีไครโออิเล็กตรอนไมโครสโคปี (cryo-electron microscopy) เพื่อกำหนดโครงสร้างความละเอียดสูงของสารชีวโมเลกุลในสารละลาย"[16] | |
โยอาคิม ฟรังค์ (Joachim Frank) |
เยอรมนี | |||
ริชาร์ด เฮนเดอร์สัน (Richard Henderson) |
สหราชอาณาจักร | |||
2561 (2018) |
ฟรานเชส อาร์โนลด์ (Frances Arnold) |
สหรัฐ | "สำหรับวิธีการกำกับวิวัฒนาการของเอนไซม์"[17] | |
เกรกอรี วินเทอร์ (Gregory Winter) |
สหราชอาณาจักร | "สำหรับเทคนิค phage display ของเพปไทด์และแอนติบอดี"[17] | ||
จอร์จ พี. สมิธ (George P. Smith) |
สหรัฐ |
อ้างอิง
- ↑ "The Nobel Prize in Chemistry 2008". Nobelprize.org. สืบค้นเมื่อ 2008-10-08.
- ↑ "The Nobel Prize in Chemistry 2008-Press Release". Nobelprize.org. 2008-10-08. สืบค้นเมื่อ 2008-10-08.
- ↑ [1]
- ↑ [2]
- ↑ 1 Japanese, 2 Americans win Nobel chemistry prize Associated Press
- ↑ Two Americans, one Japanese win 2008 chemistry Nobel reuters
- ↑ "The Nobel Prize in Chemistry 2009". Nobelprize.org. สืบค้นเมื่อ 2010-02-08.
- ↑ "The Nobel Prize in Chemistry 2010". Nobelprize.org. สืบค้นเมื่อ 2009-10-06.
- ↑ "The Nobel Prize in Chemistry 2011". Nobelprize.org. สืบค้นเมื่อ 2011-10-05.
- ↑ [3]
- ↑ "The Nobel Prize in Chemistry 2013". Nobelprize.org. สืบค้นเมื่อ 2013-10-09.
- ↑ 3 Jewish professors -- two of them Israeli -- share 2013 Nobel Prize in chemistry | The Times of Israel
- ↑ "The Nobel Prize in Chemistry 2014". Nobelprize.org. สืบค้นเมื่อ 2014-10-08.
- ↑ The Nobel Prize in Chemistry 2015
- ↑
"The Nobel Prize in Chemistry 2016". Nobel Foundation. สืบค้นเมื่อ 8 ตุลาคม 2559.
{{cite web}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
(help) - ↑
"The Nobel Prize in Chemistry 2017". Nobel Foundation. สืบค้นเมื่อ 4 ตุลาคม 2560.
{{cite web}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
(help) - ↑ 17.0 17.1
"The Nobel Prize in Chemistry 2018". Nobel Foundation. สืบค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2561.
{{cite web}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
(help)
แหล่งข้อมูลอื่น
- "The Nobel Prize in Chemistry" – Official site of the Nobel Foundation.