รัฐ

รัฐ เป็นองค์ทางการเมืองโดยบังคับที่มีรัฐบาลแบบรวมอำนาจปกครองซึ่งเป็นผู้ผูกขาดการใช้แรงบังคับโดยชอบธรรมภายในพื้นที่ภูมิศาสตร์หนึ่ง ๆ

บางรัฐเป็นรัฐเอกราช แต่บางรัฐอยู่ภายใต้อำนาจอธิปไตยหรืออำนาจครอบงำภายนอกซึ่งอำนาจอธิปไตยสูงสุดอยู่กับรัฐอื่น คำว่า "รัฐ" ยังใช้กับรัฐสหพันธ์ (federated state) ซึ่งเป็นสมาชิกของสหภาพสหพันธ์ ซึ่งเป็นรัฐเอกราช

บางคนใช้คำว่า "รัฐ" และ "รัฐบาล" เป็นไวพจน์ โดยทั้งสองคำหมายถึงกลุ่มการเมืองที่จัดระเบียบซึ่งใช้อำนาจเหนือดินแดนหนึ่ง ๆ

สังคมมนุษย์จำนวนมากมีรัฐปกครองเป็นเวลาหลายสหัสวรรษ ทว่า มนุษย์ก่อนประวัติศาสตร์ส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในสังคมไร้รัฐ รัฐแรก ๆ เกิดขึ้นเมื่อประมาณ 5,500 ปีก่อนประจวบกับการเติบโตอย่างรวดเร็วของนคร การประดิษฐ์การเขียน และการประมวลศาสนาแบบใหม่ เมื่อเวลาล่วงเลย มีการพัฒนารัฐรูปแบบต่าง ๆ ซึ่งอ้างเหตุผลหลากหลายสำหรับการดรำงอยู่ เช่น เทวสิทธิ์ หรือทฤษฎีสัญญาประชาคม ทว่า ปัจจุบัน รัฐชาติสมัยใหม่เป็นรัฐรูปแบบหลักที่ปกครองประชาชนอยู่