รัฐแคลิฟอร์เนีย

รัฐแคลิฟอร์เนีย
รัฐ
ธง ตรา
สมญา:  รัฐสีทอง (Golden State)
คำขวัญ:  "ยูเรก้า" (Eureka)
เพลง: "ไอเลิฟยู แคลิฟอร์เนีย" (I Love You, California)
แผนที่สหรัฐเน้นรัฐแคลิฟอร์เนีย
ประเทศ	สหรัฐ
สถานะก่อนเป็นรัฐ	Mexican Cession unorganized territory
เข้าร่วมสหรัฐ	9 กันยายน ค.ศ. 1850 (ลำดับที่ 31)
เมืองหลวง	แซคราเมนโต
เมืองใหญ่สุด	ลอสแอนเจลิส
มหานครใหญ่สุด	เขตมหานครลอสแอนเจลิส
การปกครอง
• ผู้ว่าการ	กาวิน นิวซัม (D)
• รองผู้ว่าการ	Eleni Kounalakis (D)
สมาชิกวุฒิสภา	ไดแอน ไฟน์สไตน์ (D) กมลา แฮร์ริส (D)
สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร	เดโมแครต 45 คน ริพับลิกัน 7 คน ว่าง 1 ตำแหน่ง
พื้นที่
• ทั้งหมด	163,696 ตร.ไมล์ (423,970 ตร.กม.)
• พื้นดิน	155,959 ตร.ไมล์ (403,932 ตร.กม.)
• พื้นน้ำ	7,737 ตร.ไมล์ (20,047 ตร.กม.)  4.7%
อันดับพื้นที่	อันดับที่ 3
ขนาด
• ความยาว	770 ไมล์ (1,240 กิโลเมตร)
• ความกว้าง	250 ไมล์ (400 กิโลเมตร)
ความสูง	2,900 ฟุต (880 เมตร)
ความสูงจุดสูงสุด ( เมานต์วิตนีย์)	14,505 ฟุต (4,421.0 เมตร)
ความสูงจุดต่ำสุด ( แอ่งแบดวอเตอร์)	−279 ฟุต (−85.0 เมตร)
ประชากร  (ค.ศ. 2019)
• ทั้งหมด	39,512,223 คน
• อันดับ	อันดับที่ 1
• ความหนาแน่น	253.6 คน/ตร.ไมล์ (97.9 คน/ตร.กม.)
• อันดับความหนาแน่น	อันดับที่ 11
• ค่ามัธยฐานรายได้ครัวเรือน	$71,228 (2,018) คน
• อันดับรายได้	อันดับที่ 9 คน
เดมะนิม	แคลิฟอร์เนียน (Californian)
ภาษา
• ภาษาทางการ	ภาษาอังกฤษ
• ภาษาพูด	ภาษาพูดที่ใช้ในบ้าน: ภาษาอังกฤษ: 58.1% ภาษาสเปน: 28.8% อื่น ๆ: 13.1%
เขตเวลา	UTC−08:00 (PST)
• ฤดูร้อน (เวลาออมแสง)	UTC−07:00 (PDT)
อักษรย่อไปรษณีย์	CA
รหัส ISO 3166	US-CA
อักษรย่อเดิม	Calif., Cal.
ละติจูด	32°32′ เหนือ ถึง 42° เหนือ
ลองจิจูด	114°8′ ตะวันตก ถึง 124°26′ ตะวันตก
เว็บไซต์	www.ca.gov

แคลิฟอร์เนีย (อังกฤษ: California, เสียงอ่านภาษาอังกฤษ: /kælɨˈfɔrnjə/, แคลึฟอรฺนยะ) เป็นรัฐหนึ่งของสหรัฐที่ตั้งอยู่บนชายฝั่งตะวันตก ติดกับมหาสมุทรแปซิฟิก มีผู้อยู่อาศัย 39.5 ล้านคน พื้นที่ประมาณ 163,696 ตารางไมล์ (423,970 ตารางกิโลเมตร) ทำให้เป็นรัฐที่มีประชากรมากที่สุดและมีพื้นที่ใหญ่เป็นอันดับที่ 3 ของสหรัฐ นอกจากนี้ ยังเป็นหน่วยการปกครองย่อยของประเทศที่มีประชากรมากที่สุดในทวีปอเมริกาเหนือ และมีประชากรมากเป็นอันดับที่ 34 ของโลก เมืองหลวงของรัฐ คือ แซคราเมนโต นครที่มีประชากรมากที่สุดในรัฐ คือ ลอสแอนเจลิส ซึ่งมีประชากรมากเป็นอันดับสองของประเทศรองจากนครนิวยอร์ก เขตมหานครลอสแอนเจลิสและเขตพื้นที่รอบอ่าวซานฟรานซิสโกเป็นเขตเมืองที่มีประชากรมากเป็นอันดับที่ 2 และ 5 ของประเทศ โดยมีผู้อยู่อาศัยจำนวน 18.7 ล้านคน และ 9.7 ล้านคน ตามลำดับ รัฐแคลิฟอร์เนียยังมีเทศมณฑลที่มีประชากรมากที่สุดในประเทศ ซึ่งก็คือ เทศมณฑลลอสแอนเจลิส และเทศมณฑลที่มีพื้นที่มากที่สุดในประเทศ ซึ่งก็คือ เทศมณฑลแซนเบอร์นาร์ดีโน ในด้านความหนาแน่นของประชากร นครและเทศมณฑลซานฟรานซิสโกเป็นทั้งนครที่มีความหนาแน่นเป็นอันดับที่ 2 ของประเทศรองจากนครนิวยอร์ก และเป็นทั้งเทศมณฑลที่มีความหนาแน่นเป็นอันดับที่ 5 ของประเทศ เป็นรองเพียง 4 เทศมณฑลจากทั้งหมด 5 เทศมณฑลของนครนิวยอร์ก

แคลิฟอร์เนียมีพรมแดนทางทิศเหนือติดกับรัฐออริกอน ทิศตะวันออกติดกับรัฐเนวาดากับรัฐแอริโซนา และทิศใต้ติดกับรัฐบาฮากาลิฟอร์เนียของประเทศเม็กซิโก แคลิฟอร์เนียมีสภาพภูมิศาสตร์ที่หลากหลาย ตั้งแต่ชายฝั่งแปซิฟิกทางตะวันตก ไปจนถึงเทือกเขาเซียร์ราเนวาดาทางตะวันออก และจากป่าสนเรดวู้ดและป่าสนดักลาสทางตะวันตกเฉียงเหนือ ไปจนถึงทะเลทรายโมฮาวีทางตะวันออกเฉียงใต้ แคลิฟอร์เนียมีเซ็นทรัลแวลลี (Central Valley) เป็นพื้นที่เกษตรกรรมหลักซึ่งกินพื้นที่ทางตอนกลางของรัฐ แม้ว่าแคลิฟอร์เนียจะเป็นที่ขึ้นชื่อในเรื่องภูมิอากาศแบบเมดิเตอร์เรเนียนที่อบอุ่นและสภาพอากาศตามฤดูกาลของมรสุม แต่พื้นที่ขนาดใหญ่ของรัฐส่งผลให้สภาพอากาศมีความแตกต่าง ตั้งแต่ป่าไม่ผลัดใบเขตอบอุ่นทางตอนเหนือ ไปจนถึงทะเลทรายที่แห้งแล้งทางตอนในของรัฐ ตลอดจนภูมิอากาศแบบอัลไพน์ที่เต็มไปด้วยหิมะในเขตภูเขา เมื่อเวลาผ่านไป ภัยแล้งและไฟป่าเกิดบ่อยขึ้น ทำให้มีการเพิ่มความมั่นคงทางทรัพยากรน้ำของแคลิฟอร์เนียมากยิ่งขึ้น

ประวัติศาสตร์

ทีแรกพื้นที่รัฐแคลิฟอร์เนียปัจจุบันมีชนเผ่าอเมริกันพื้นเมืองตั้งถิ่นฐานอยู่ก่อนมีการสำรวจของชาวยุโรปจำนวนหนึ่งระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 16และ 17 ต่อมาจักรวรรดิสเปนอ้างสิทธิ์เป็นส่วนหนึ่งของอัลตาแคลิฟอร์เนียในอาณานิคมนิวสเปน พื้นที่ดังกล่าวกลายเป็นส่วนหนึ่งของเม็กซิโกใน ค.ศ. 1821 หลังสงครามประกาศเอกราชเม็กซิโกสัมฤทธิ์ผล ต่อมารัฐแคลิฟอร์เนียถูกยกให้สหรัฐอเมริกาโดยเม็กซิโก ในปี ค.ศ. 1848 หลังจากที่เม็กซิโกแพ้สงครามเม็กซิโก–อเมริกา ต่อมามีการจัดระเบียบส่วนตะวันตกของอัลตาแคลิฟอร์เนียเป็นรัฐแคลิฟอร์เนีย และเข้าเป็นรัฐที่ 31 เมื่อวันที่ 9 กันยายน ค.ศ. 1850 การตื่นทองที่แคลิฟอร์เนียซึ่งเริ่มใน ค.ศ. 1848 นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและประชากรศาสตร์อย่างสำคัญ โดยมีการเข้าเมืองขนานใหญ่จากทิศตะวันออกและต่างประเทศโดยมีการเฟื่องฟูทางเศรษฐกิจร่วมด้วย

เศรษฐกิจ

แคลิฟอร์เนียรัฐเดียวผลิตผลิตภัณฑ์มวลรวมจำนวนถึง 14% ของประเทศสหรัฐอเมริกาทั้งหมด และยังเป็นรัฐที่ผลิตได้มากเป็นอันดับหนึ่ง ถ้าลองมองแคลิฟอร์เนียแยกเป็นประเทศอิสระ จะเป็นประเทศที่มีผลิตภัณฑ์มวลรวมสูงเป็นอันดับ 6 ของโลก ถัดจากประเทศฝรั่งเศส ภาคเกษตรกรรมเป็นอาชีพที่สำคัญที่สุด ตามมาด้วยอวกาศยาน และธุรกิจบันเทิง และธุรกิจเกี่ยวกับเทคโนโลยีที่กำลังเติบโตในย่านซิลิคอนแวลลีย์

หากเป็นประเทศ รัฐแคลิฟอร์เนียจะมีเศรษฐกิจใหญ่สุดเป็นอันดับที่ 6 ของโลก และมีประชากรมากที่สุดอันดับที่ 35 ของโลก ถือเป็นผู้นำกระแสโลกทั้งด้านวัฒนธรรมสมัยนิยมและการเมือง และเป็นถิ่นกำเนิดของอุตสาหกรรมภาพยนตร์ วัฒนธรรมสวนกลับฮิปปี้ อินเทอร์เน็ต คอมพิวเตอร์ส่วนบุคคล เป็นต้น ร้อยละ 58 ของเศรษฐกิจรัฐมีศูนย์กลางอยู่ที่บริการการเงิน ภาครัฐ บริการอสังหาริมทรัพย์ เทคโนโลยีและบริการธุรกิจอาชีพ วิทยาศาสตร์และเทคนิค พื้นที่อ่าวซานฟรานซิสโกมีรายได้ครัวเรือนมัชมิมสูงสุดของประเทศโดยเรียงตามพื้นที่มหานคร และเป็นที่ตั้งของสำนักงานใหญ่ของบริษัทที่มีรายได้สูงสุดของโลก 20 บริษัทจำนวน 3 บริษัท ได้แก่ เชฟรอน แอปเปิลและแม็กเคสซัน แม้อุตสาหกรรมเกษตรสร้างรายได้คิดเป็นเพียงร้อยละ 1.5 ของรัฐแคลิฟอร์เนีย แต่ก็ให้ผลผลิตสูงยิ่งกว่ารัฐอื่นใดของสหรัฐอเมริกา

เมืองสำคัญ

• ลอสแอนเจลิส
• แซคราแมนโต (เมืองหลวงของรัฐ)
• แซนดีเอโก
• แซนแฟรนซิสโก
• แซนโฮเซ
• ลองบีช
• เบอร์แบงก์
• โอกแลนด์
• แซนตาบาร์บารา
• เบิร์กลีย์
• แซนตามอนิกา
• ปาล์มสปริง

สถานที่ท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียง

สถานที่ที่นักท่องเที่ยวส่วนมากรู้จักได้แก่

• ฮอลลีวูด (Hollywood)
• ดิสนีย์แลนด์ (Disneyland)
• ยูนิเวอร์แซล สตูดิโอ (Universal Studio)
• อุทยานแห่งชาติโยเซมิตี (Yosemite National Park)
• ทะเลสาบ ทาโฮ(Lake Tahoe)
• สวนสัตว์แซนดีเอโก (San Diego Zoo)

นอกจากนี้ ในส่วนของใจกลางเมืองลอสแอนเจลิส และ แซนแฟรนซิสโกยังเป็นจุดที่นักท่องเที่ยวนิยมเช่นกัน

สถานศึกษาที่เป็นที่รู้จัก

• ระบบมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย (University of California, UC)
  • มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย เบิร์กลีย์
  • มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย ลอสแอนเจลิส (UCLA)
  • มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย แซนดีเอโก (UCSD)

• ระบบมหาวิทยาลัยแห่งรัฐ (California State University, CSU)
  • CSU Maritime Academy (California State University Maritime Academy)
  • มหาวิทยาลัยรัฐซานฟรานซิสโก (San Francisco State University, SFSU)
  • มหาวิทยาลัยรัฐแซนดีเอโก (San Diego State University, SDSU)

• มหาวิทยาลัยเอกชน หรือจัดตั้งโดยมูลนิธิ
  • มหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ด
  • สถาบันเทคโนโลยีแคลิฟอร์เนีย (CalTech)
  • มหาวิทยาลัยเซาเทิร์นแคลิฟอร์เนีย (USC)
  • Academy of Motion Picture Arts and Sciences (AMPAS)
  • CalArts Institute (California Institute of the Arts)
  • University of San Francisco (USF)

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของรัฐแคลิฟอร์เนีย
• California คู่มือการท่องเที่ยวจากวิกิท่องเที่ยว (ในภาษาอังกฤษ)